روان‌شناختی

بسيارى از روانشناسان و روانکاوان علل رفتارهاى انحرافى را برحسب نقص شخصيت فرد کجرو توجيه و تبيين مى‌کنند و بر اين باور هستند که برخى از گونه‌هاى شخصيت بيشتر از گونه‌هاى ديگر گرايش به تبهکارى و ارتکاب جرم دارند. در واقع، آنان کژرفتارى‌ها را پيش از آنکه به ژن‌هاى غيرعادى يا کروموزوم‌هاى اضافى نسبت دهند، به تجربه‌هاى تلخ دوران کودکى که معلول روابط ناسالم بين فرد و محيط اجتماعى او است، مى‌دانند.

'واژه شخصيت' (Personality) در زبان روزمره معانى گوناگونى دارد؛ مثلاً وقتى در مورد کسى گفته مى‌شود 'بسيار باشخصيت ' است، غالباً درجه کارآئى و جاذبه اجتماعى وى موردنظر است و گاه نيز کلمه شخصيت به‌منظور توصيف بارزترين ويژگى شخص به‌کار مى‌رود، مثلاً گفته مى‌شود فلان کس 'شخصيت پرخاشگر' يا 'شخصيت تبهکار' دارد.

روانشناسان در تعريف دقيقى از شخصيت اتفاق‌نظر ندارند؛ ولى در بحث از آن بيش از هر چيز به تفاوت‌هاى فردى توجه دارند؛ يعنى ويژگى‌هائى که يک فرد را از افراد ديگر متمايز مى‌کند. با اين حال، در بحث حاضر مراد ما از شخصيت، الگوهاى رفتارى و شيوه‌‌هاى تفکر معينى است که نحوه سازگارى شخص را با محيط تعيين مى‌کنند.

هر انسانى در برابر محرک واحدي، واکنش مخصوص به خود بروز مى‌دهد که معرف شخصيت خاص او است که اين جنبهٔ اختصاصى شخصيت هرکس همان 'منش' (Charactter) او است که از منش ديگران متمايز است.