عصر میانه‌سنگی

دوره ميانه سنگى يک مرحله انتقالى از ديرينه سنگى به نوسنگى است. انسان اندوختهٔ دانش و مهارت هزاران ساله دارد، و لاجرم سريع‌تر از گذشتگان خود به خلاقيت و ايجاد تغييرات اساسى در محيط خود پرداخته است. اين تغييرات با پايان يافتن آخرين عصر يخبندان در سراسر اروپا همراه بوده که تاريخ آن را به ۱۵ هزار سال پيش مربوط مى‌دانند. تغييرات شديد آب و هوائى همراه با گسترش هوموساپينس در مناطق مختلف سبب تکميل آنچه که از گذشتگان به ارث رسيده بود شد. از اين‌رو فرهنگ نوى جايگزين فرهنگ ديرين گرديد. گسترش جنگل‌هاى انبوه در اروپا همراه با تغييرات آب و هوائى رونق ابزارسازى را از بين برد. عصر ميانه سنگى با ابزارهاى ظريف و کوچک توصيف مى‌شود.

ساختن ابزارهاى شکار و ماهيگيرى و اهلى کردن حيوانات، به‌ويژه سگ، از جمله مهم‌ترين پيشرفت‌هاى فرهنگ مادى اين دوره است. نمونه‌هائى از فرهنگ اين عصر در برخى از نقاط کره زمين وجود دارد. مثلاً آرونتاهاى استراليا، که در حال عبور از عصر پارينه سنگى به ميانه سنگى هستند، توانسته‌اند از موى انسان يا پوست خز با دوک‌هاى کوچکى به طول تقريبى ۳۵ سانتى‌متر نخ توليد کنند. آنها از اين نخ براى توليد پارچه استفاده نمى‌کنند بلکه از آن براى بافتن سبدهاى تورى بهره‌گيرى مى‌نمايد.

آنها مرگ را يک پديده طبيعى نمى‌دانند. بلکه آن را ناشى از افسونى مى‌دانند که دشمن انجام داده است. اگر رئيس قبيله نام جادوگر را فاش کند بلافاصله دستگير شده و به قتل مى‌رسد، به همين جهت وحشت و هراس از سحر و جادو در جوامع ابتدائى هميشه وجود داشته است.

هنر انسان عصر ميانه سنگى از حالت تصويرنگارى ساده، آنچنانکه در عصر پارينه سنگى اخير وجود داشته، خارج شده و به سمت نوعى انتزاع و مفاهيم علامتى پيش رفته است. محققين اين تغيير را مقدمه‌اى براى اختراع مهمترين تغييرات فرهنگى انسان يعنى اختراع خط دانسته‌اند.