نقوش سکه های ساسانی - سکه‌های اردشیر پاپکان(۲)

و نيز بهرام چوبين مدعى پرويز، و بسطام (وستهم) خال پرويز مدّعى ديگر وى هر دو به نوبت سکه زده‌اند، و از هر حيث با سکهٔ شهنشاهان مطابق است جز آنکه بسيار ساده مى‌باشد، و فقط در يک (بهرامشاه) و ديگرى (فروغ وستهم) با ذکر سنه و غيره بر آن نقش است، همچنين شاهنشاهان آخر ساسانيان چون بوران و غيره ساده سکه زده‌اند، چون (پيروژي، کوات) سکهٔ شيرويه و (اپزوت، ارتخشتر) سکهٔ اردشير پسر شيرويه و (خوره اپزوت خوسروي) خسرو سوّم و (خوره اپزوت ـ بوران) سکه پوران و (خوره اپزوت اوهرمزدي) سکهٔ هرمزد پنجم و (خوره اپزوت ـ يزدکرت) سکهٔ يزدگرد سوم .

اينک صورت سکه‌هاى ساسانى :

(۱). چنانکه مى‌بينيم شکل سکه و خط سکه و مطلب و مفاد سکه همه زشت و رو به پستى و نقصان است.

توضيح آنکه سکه‌هاى ساسانيان خاصه سکه خسرو دوم در زمان مسلمانان نيز رواج داشت و تا زمان عبدالملک پسر مروان اموى پول رايج کشورهاى اسلامى همان سکه‌هاى ساسانى بود، ولى در حاشيهٔ روى سکه از طرف خارج گاهى نام امراى عربه به خط پهلوى گاهى به خط نسخ علاوه مى‌شده و گويا ميخى از نو مى‌ساخته و نام مذکور را به سکه‌ها از نو مى‌کوبيده‌اند مانند: عبيدالله زياتان حجاج‌بن‌يوسف و غيره، و بعد از عبدالملک سکهٔ اسلامى رايج شد. تنها عضدوالدولهٔ ديليم سکه‌اى شبيه به سکهٔ خسروپرويز زده است، که به يک روى صورت چهرهٔ شاه با تاج پرويز و نشان‌هاى ساسانى است و روى ديگر کلمهٔ شهادت اطراف آن محل ضرب و تاريخ و به ‌حاشيهٔ صورت شاه مانند سکهٔ ساسانيان دو سطر به خط پهلوى است که نام شاه را معين مى‌کند. نمونه‌اى چند از اوايل و آخر سکه‌ها آورديم باقى هم بر اين قياس است.