سه شنبه, ۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 23 April, 2024
مجله ویستا
قدیمیترین آثار پهلوی اشکانی
قديمىترين آثارى که از خط و زبان پهلوى در درست است دو قبالهٔ ملکى است که در ايالت اورامان کردستان چند سال پيش به خط پهلوى اشکانى (پهلوى شمالى به خطى نوشته مىشد که آن را خط اشکانى مىنامند.) و به زبان پهلوى بر روى کاغذ پوست بهدست آمد و تاريخ آن مربوط به صد و بيست سال پيش از ميلاد مسيح است. در يکى از آن قبالهها آمده است که از طرف دولت قيد گرديده و خريدار پذيرفته است که اگر باغى را خريدارى مىکند آباد نگاه ندارد و آن را ويران سازد مبلغ معينى جريمه بپردازد، و از اين قباله اندازهٔ اعتناء و توجّه پادشاهان ايران را به آبادانى کشور مىتوان قياس کرد. |
اسناد قديمى ديگرى که در دست است، باقى ماندهٔ کتب و آئين مانى و ساير مطالب از قبيل فصولى از عهد جديد و مطالبى از کيش بودائى اس که در آغاز قرن حاضر از طرف خاورشناسان از خرابههاى شهر 'تورفان' (۱) . پيدا شد و بهدست دانشمندان خوانده شد و قسمتى از آنها انتشار يافت (۲) هر چند که دانشمندان ترديد دارند که آيا بهتر است اين خط و زبان را منسوب به 'سغدي' بدارند يا منسوب به پهلوى شمالي؟ |
(۱) . تورفان ايالتى است از ترکستان چين در ناحيهٔ کوهستانى تبانشان در شمال غربى چين و ذکر آن در تاريخ چين آمده است آنجا در دست مردمى ايرانى و مانوى بوده و بعدها ترکان بر آن دست يافتهاند و تا ديرى مرکز مانويان بود ـ و اخيراً خرابههاى آن بهدست مسلمين افتاد. |
(۲) . هيئت اعزامى انگليس به رياست 'اشتاين' که در ۱۹۰۱ ـ ۱۹۰۰ و هيئت آلمانى به رياست 'گرون' و غيره در سال ۱۹۰۳ ـ ۱۹۰۹ و رياست 'لگک' و 'بارتوس' در سال ۱۹۱۳ ـ ۱۹۱۴ و هيئت فرانسوى به رياست 'پليو' در سال ۱۹۰۶ ـ ۱۹۰۹ و چندين هيئت روسى که دو هيئت از آنها به رباست 'دولان بورک' رفتهاند و آخرين آنها در سنهٔ ۱۹۱۴ ـ ۱۹۱۵ بوده است و هيئتهاى ژاپنى هم از سال ۱۹۱۰ به بعد مسافرتهائى به آنجا نمودهاند. رجوع شود (ساسانيان کريستن سن) |
مطالب آنها دينى و اخلاقى است و لغات درى که در پهلوى جنوبى ديده نمىشود در اين اوراق ديده مىشود و با پهلوى جنوبى بسيار تفاوت دارد ـ آن اوراق به زبانى است که بلاشک پايهٔ زبان مردم سمرقند و بخارا و بنيان زبان قديم مردم خراسان شرقى محسوب مىشود و پايه و اصل زبان درى را نيز بايستى در اين زبان جستجو کرد. |
در خصوص اسناد دورهٔ اشکانيان بدبختانه بهجائى دسترس نداريم، و از اين روى اطلاع زيادى از پهلوى شرقى و شمالى و تفاوت آن با پهلوى جنوبى در دست نيست و در لهجههاى مختلف خراسان غربى و طبرستان و آذربايجان و طوالش نيز که بدون شک مخلوطى از پهلوى شمالى و شرقى (اشکاني) و پهلوى جنوبى و درى است کنجکاوى و بررسى کامل نشده است ورنه آگاهىهاى زيادترى بهدست خواهد آمد، خاصه هرگاه از اوراق تورفان و از بان ارمنى نيز استفاده شود. |
کتب عهد اشکانى هفتاد کتاب بوده است که نام چهار کتاب از آن باقى است، چنانکه در مجملالتواريخ و القصص گويد: 'و از آن کتابها که در روزگار اشکانيان ساختند هفتاد کتاب بود از جمله کتاب مروک (مردک؟) کتاب سندباد، کتاب يوسيفاس و کتاب سيماس ـ مجمّل التواريخ و القصص ص ۹۳ ـ ۹۴ طبع تهران.) و رسالهاى است به پهلوى در مناظرهٔ نخل و بز به شعر دوازدههجائى مخلوط به نثر که گويا در آغاز منظوم بوده است و بعد ابيات آن کتاب مغشوش و دستکارى شده است و فعلاً نثر و نظمى است مختلط ـ و اين کتاب هم بر حسب عقيدهٔ 'هرتسفلد' به لهجهٔ پهلوى شمالى است و نامش 'درخت آسوريک' است. (۳) |
(۳) . اين کتاب در بمبئى در ضمن متون پهلوى به طبع رسيده است و بسيار مورد اعتناء خاورشناسان و عالمان به زبان پهلوى قرار دارد و مجموع آن ۵۴ فقره در شش صفحه از صفحه ۱۰۹ تا ۱۱۴ است. |
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید میز و صندلی اداری
خرید بلیط هواپیما
گیت کنترل تردد
ایران پاکستان مجلس شورای اسلامی رئیسی سید ابراهیم رئیسی دولت حجاب ایران و پاکستان رئیس جمهور مجلس دولت سیزدهم رهبر انقلاب
تهران بارش باران سیل پلیس شهرداری تهران قتل فضای مجازی آتش سوزی قوه قضاییه سلامت وزارت بهداشت سازمان هواشناسی
بانک مرکزی خودرو قیمت خودرو ایران خودرو قیمت دلار قیمت طلا بازار خودرو سایپا دلار بورس مالیات تورم
ترانه علیدوستی کتاب رادیو تلویزیون سریال انقلاب اسلامی سینمای ایران نمایشگاه کتاب فیلم سینمایی سینما تئاتر معماری
سازمان سنجش دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی کنکور ۱۴۰۳ دانش بنیان
رژیم صهیونیستی اسرائیل غزه فلسطین روسیه آمریکا جنگ غزه چین ترکیه عملیات وعده صادق حماس اوکراین
فوتبال پرسپولیس استقلال باشگاه پرسپولیس فوتسال اوسمار ویرا رئال مادرید بارسلونا بازی سپاهان باشگاه استقلال لیگ برتر
گوگل ایلان ماسک همراه اول موبایل شیائومی هوش مصنوعی تبلیغات اپل تلگرام فناوری ناسا
سبزیجات یبوست پیری صبحانه