جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

سیاهرگ‌های ارتباطی


از نظر آناتوميک و کارکردى سه نوع سياهرگ متفاوت اندام‌هاى تحتانى را درناژ مى‌کنند.
  سياهرگ‌هاى سطحى
سياهرگ‌هاى زيرپوستى که در سطح فاسياى عضلانى قرار دارند، شامل سياهرگ‌هاى صافن بزرگ و کوچک هستند که به‌ترتيب روى سطح قدامى - داخلى و خلفى ساق پا قرار گرفته‌اند. اين دو سيستم با يکديگر و نيز با سياهرگ‌هاى عمقى به‌طور آزادانه ارتباط دارند و نهايتاً به سيستم عمقى مى‌پيوندند. سياهرگ صافن بزرگ در محل خود در مچ پا، درست در جلوى قوزک داخلى - يعنى جائى‌که براى کانولاسيون وريدى اورژانس به‌سادگى و به‌سرعت در دسترس است - ثابت مى‌باشد. اين سياهرگ‌هاى سطحى در تنظيم دماى بدن نقش مهمى برعهده دارند.
  سياهرگ‌هاى عمقى
اين سياهرگ‌ها شامل وريدهاى داخل و بين عضلانى هستند که در داخل کمپارتمان‌هاى عضلانى - فاسيائى اندام تحتانى سرخرگ‌هاى هم‌نام خود را همراهى مى‌کنند و معمولاً به‌همان نام خوانده مى‌شوند. اين سياهرگ‌ها در زير زانو، اغلب به‌صورت يک جفت سياهرگ همراه (venae comitantes) هستند. تقريباً ۹۰% بازگشت وريدى اندام تحتانى به‌طور طبيعى از طريق اين سياهرگ‌ها است.
  سياهرگ‌هاى ارتباطى
سياهرگ‌هاى ارتباطى فاسياى عمقى عضلات را براى ارتباط‌دادن سيستم‌هاى سياهرگى سطحى و عمقى سوراخ مى‌کنند. دريچه‌هاى سياهرگ‌هاى سوراخ‌کننده خون را از سياهرگ‌هاى سطحى به عمقى هدايت مى‌کنند. تعداد اين سياهرگ‌ها در قسمت ديستال ساق و مچ پا و نيز در سمت داخل در صفحه‌اى که درست در پشت تيبيا واقع است، بيشتر است.
دريچه‌ها شاخص‌ترين و مهم‌ترين خصوصيت سيستم گنجايشى (capacitance) سياهرگى هستند. اين دريچه‌ها ابتدا در ونول‌هائى با قطر حدود يک ميلى‌متر و به‌ويژه در اندام‌ها ديده مى‌شوند. دريچه‌ها اجازه مى‌دهند که خون تنها به‌سمت قلب حرکت کند. دريچه‌هاى سياهرگى در عروق ساق مشخص‌تر از بازو هستند و در هر دو سيستم سياهرگى عمقى و سطحى ساق‌ها ديده مى‌شوند.
اين دريچه‌ها هم‌چنين در عروق ارتباطى که سياهرگ‌هاى سطحى و عمقى پا را به‌هم متصل مى‌کنند، بيشتر ديده مى‌شوند. اين دريچه‌هاى دولتى خون را از ديستال به پروگزيمال و از سطح به عمق هدايت مى‌کنند، به‌جز از سياهرگ‌هاى سوراخ‌کنندهٔ دست‌ها، پاها و ساعد که جريان از عمق به سطح است.
فشار هيدروستاتيک در يک سياهرگ پشت پا برابر است با فاصلهٔ دهليز راست تا پا - يعنى حدود ۱۰۰ سانتى‌متر آب. هرچه سياهرگى پائين‌تر باشد، فشار هيدروستاتيک آن بيشتر و ديوارهٔ آن نيز ضخيم‌تر خواهد بود. به‌همين دليل است که مى‌توان از سياهرگ صافن بزرگ به‌سادگى به‌عنوان جانشين سرخرگ استفاده کرد. نازک‌بودن ديوارهٔ سياهرگ‌ها به آنها اجازه مى‌دهد که با افزايش جريان از شکل مسطح به بيضوى و گرد تغيير کنند و نيز با تغييرات ناچيز در گراديان فشار، جريان آنها به‌نحو چشمگيرى افزايش يابد (سيستم ظرفيتي). دريچه‌هاى سياهرگ‌هاى ساق پا به‌خودى خود فشار هيدروستاتيک ستون خون بين قلب و پا را از بين نمى‌برند. ولى فعاليت عضلانى با فشردن سياهرگ‌ها، خون را به‌سمت قلب مى‌راند و دريچه‌ها از بازگشت آن جلوگيرى مى‌کنند. در هنگام راه رفتن، فشارهاى سياهرگ‌هاى روى پشت پا، از فشار استراحت سياهرگى که حدود ۱۲۰-۱۰۰ سانتى‌متر آب است، به حدود ۳۰ سانتى‌متر آب مى‌رسد.


همچنین مشاهده کنید