سندرم‌های ایسکمی گوارشی مزمن

اصول تشخيص

- درد پس از غذاخوردن.

- ترس از خوردن.

- کاهش وزن.

- بروئى اپى‌گاستريک.

ملاحظات کلى

محور سلياک، سرخرگ‌هاى مزانتريک فوقانى و تحتاني، و دو سرخرگ ايلياک داخلى منابع اصلى خونرسانى به معده و روده‌ها هستند. انسدادهاى منفرد يا حتى متعدد عموماً به‌خوبى تحمل مى‌شوند، چرا که جريان جانبى به‌سادگى در دسترس است.

تنگى مزمن يا انسداد سرخرگ‌هاى سلياک يا مزانتريک فوقانى در اثر آترواسکلروز يا فشار خارجى نوارهاى ليگامانى يا نورونى رخ مى‌دهد. در صورتى‌که علت آترواسکلروز باشد، ضايعهٔ معمول، ضخيم‌شدگى انتيما است که در خود آئورت شروع مى‌شود و به سوراخ سرخرگ احشائى امتداد مى‌يابد. آترواسکلروز همراه در آئورت و شاخه‌هاى ديگر آن فراوان است.

يافته‌هاى بالينى

شکايت اصلى درد شکمى پس از غذا است که به آن آنژين شکمى يا احشائى مى‌گويند. درد به‌طور مشخص ۳۰-۱۵ دقيقه پس از شروع غذا ظاهر مى‌شود و يک ساعت يا بيشتر طول مى‌کشد. گاه درد چنان شديد که براى تسکين آن استفاده از مخدر لازم مى‌شود. درد به‌صورت مبهم و عمقى در اپى‌گاستر رخ مى‌دهد که گاه به‌ يک‌چهارم فوقانى راست يا چپ تير مى‌کشد. در اثر عدم تمايل به خوردن غذا کاهش وزن رخ مى‌دهد، اگرچه درجات خفيف سوءجذب نيز وجود دارد.

آرتريوگرافى در نماهاى قدامى - خلفى و به‌خصوص جانبى هم ضايعهٔ سرخرگى و هم الگوهاى خونرسانى جانبى را نشان مى‌دهد. بيماران بايد پيش از آنژيوگرافى به‌حد کافى هيدراته شوند، چرا که آنژيوگرافى مى‌تواند باعث ديورز اسموتيک همراه دهيدراتاسيون، انسداد عروقي، و انفارکت روده شود.

درمان

زمانى‌که ضايعه آترواسکلروزى باشد، مى‌توان محورهاى مزانتريک فوقانى و سلياک را با جراحى به‌صورت اندآرترکتومى يا جايگزينى پيوند بازسازى کرد. در طى اندرآرترکتومي، لايه‌اى از انتيماى آئورت و ضايعات منفذ سرخرگ‌هائى سلياک يا مزانتريک فوقانى برداشته مى‌شود. فشردگى سرخرگ‌ ايلياک از بيرون توسط رباط قوسى ميانى را مى‌توان در ۵۰% موارد، با بريدن سادهٔ رباط تسکين بخشيد، ولى بازسازى سرخرگى همزمان بهترين نتايج را به‌دست مى‌دهد.

پيش‌آگهى

در صورتى‌که تکنيک جراحى به‌حد کافى خوب باشد، جراى براى نارسائى سرخرگ‌ احشائى آترواسکلروزى تقريباً هميشه منجر به تسکين نشانه‌ها مى‌شود. اگر جراحى انجام نشود، به‌علت سوءتغذيهٔ شديد مزمن يا انفارکت وسيع روده بيمار مى‌ميرد.