جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

اتیولوژی


  پانکراتيت صفراوى
حدود ۴۰% از موارد پانکراتيت با بيمارى سنگ صفراوى همراه هستند که در صورتى‌که درمان نشود، در اغلب موارد به حملات حاد منتهى خواهد شد. به‌دلايل ناشناخته، حتى حملات مکرر پانکراتيت حاد صفراوى به‌ندرت باعث پانکراتيت مزمن مى‌شود. ريشه‌کن کردن بيمارى صفراوى تقريباً در تمام موارد از عود پانکراتيت پيشگيرى مى‌کند. به‌نظر مى‌‌رسد که بيشتر حملات از يک سنگ صفراوى يا لجن صفراوى که در حال عبور از مجراى مشترک و آمپول واتر هستند ناشى مى‌شود.
  پانکراتيت الکلى
در ايالات متحده، الکليسم علت اصلى حدود ۴۰% از موارد پانکراتيت را به‌خود اختصاص مى‌دهد. مبتلايان، به‌طور مشخص، مصرف‌کنندگان حرفه‌اى ليکور يا شراب هستند؛ در اغلب موارد قبل از بروز اولين حملهٔ حاد پانکراتيت بيمار سابقهٔ ۶ سال مصرف الکل دارد، و حتى با اولين تظاهرات باليني، در صورتى‌که پانکراس به‌صورت ميکروسکوپى مورد بررسى قرار گيرد، نشانه‌هاى پانکراتيت مزمن يافت خواهد شد. بنابراين، پانکراتيت الکلي، صرفنظر از چگونگى يافته‌هاى باليني، مترادف پانکراتيت مزمن تلقى مى‌شود.
استالدئيد، يکى از متابوليت‌هاى اتانول، به‌عنوان واسطه در اين بيمارى معرفى شده است. اگر بيمار متقاعد شود که از مصرف الکل خوددارى کند، ممکن است از حملات حاد پيشگيرى به‌عمل آيد، ولى آسيب پارانشيمى به‌دليل انسداد دائمى مجرا و فيبروز ادامه پيدا مى‌کند.
  هيپرکلسمى
گاهى از اوقات در هيپرپاراتيروئيدى و ساير بيمارى‌هائى که با هيپرکلسمى همراه هستند، پانکراتيت حاد به‌صورت عارضهٔ بيمارى بر بيمارى اوليه سوار مى‌شود. با گذشت زمان، پانکراتيت مزمن و سنگ در درون مجارى بروز مى‌کند.
  هيپرليپيدمى
گذشته از آنکه خود پانکراتيت به‌خصوص در نوع الکلى موجب هيپرليپيدمى مى‌شود، هيپرليپيدمى ديفى بالا بودن شيلوميکرون و VLDL نيز موجب پانکراتيت مى‌شود. در پانکراتيت، در صورت بروز هيپرليپيدمى آميلاز سرم (به‌دليل تداخل ليپيد يا آميلاز) طبيعى است. اگرچه آميلاز ادرار احتمالاً بالا است.
  پانکراتيت خانوادگى
در اين بيماري، حملات درد شکم معمولاً از کودکى آغاز مى‌شود. به‌نظر مى‌رسد که نقص ژنتيکى به‌صورت ژن غالب غيرمتصل به X و با نفوذ متغير منتقل مى‌شود. کارسينوم پانکراس در بيماران مبتلا به پانکراتيت خانوادگى شايع‌تر است.
  کمبود پروتئين
در بعضى از جوامع که مصرف پروتئين در آنها کم است، ميزان بروز پانکراتيت مزمن بالا است.
  پانکراتيت پس از عمل جراحى (اياتروژنيک)
اکثر موارد پانکراتيت اياتروژنيک به‌دنبال بررسى و معاينهٔ مجراى صفراوى مشترک بروز مى‌کنند، به‌ويژه اگر اسفنکتروتومى نيز انجام شده باشد. تعداد کمى از موارد به‌دنبال عمل جراحى بر روى معده و يا حتى اعمال جراحى دورتر از پانکراس بروز مى‌کنند. پانکراتيت به‌ويژه پس از جراحى قلب و باى‌پس قلبى - ريوى شيوع زيادى دارد، چون با عوامل خطرى نظير نارسائى کليوى قبل از عمل، جراحى بر روى دريچه، هيپوتانسيون پس از عمل و (به‌ويژه) تجويز کلريد کلسيم حين عمل (> ۸۰۰ ميلى‌گرم کلريد کلسيم به ازاء هر متر مربع از سطح بدن) همراه استو.
  پانکراتيت داروئى
شايع‌ترين داروهاى دخيل در اين فرآيند کورتيکواستروئيدها، قرص‌هاى ضدباردارى حاوى استروژن، آزاتيوپورين، ديورتيک‌هاى تيازيدي، و تتراسايکلين‌ها هستند.
  پانکراتيت انسدادى
انسداد مزمن و ناکامل مجراى پانکراتيک ممکن است مادرزادى يا ثانوى به آسيب يا التهاب باشد. با گذشت زمان، پارانشيمى که بايد از طريق مجراى مسدودشده تخليه شود فيبروزه مى‌شود و پانکراتيت مزمن بروز مى‌کند.
تقسيم‌شدگى پانکراس ممکن است باعث نوعى پانکراتيت انسدادى شود. تقسيم‌شدگى پانکراس را مى‌توان با ERCP تشخيص داد.
  پانکراتيت ايديوپاتيک و علل متفرقه
در بسيارى از اين بيماران سنگ‌هاى صفراوى يا لجن صفراوى کشف مى‌شود که در اولتراسونوگرافى ديده نمى‌شده‌اند.
عفونت‌هاى ويروسى و نيش عقرب نيز ممکن است باعث پانکراتيت شوند.


همچنین مشاهده کنید