چهارشنبه, ۵ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 24 April, 2024
مجله ویستا

خز، خس، خش، خص و خط


خزينهٔ بيت‌المال لقمهٔ مساکين است نه طعمهٔ شياطين (سعدى)
خس غوّاصى نتواند کرد
رک: از هرکسى کارى ساخته است
خسن و خسين هر سه دختران مغاويه هستند!
يکى مى‌گفت: خسن و خسين هر سه دختران مغاويه را در مدينه گرگ خورد. گفتند: خسن و خسين نبود حسن و حسين بود و دختران مغاويه نبودند پسران على عليه‌السلام بودند، در مدينه گرگ نخورد بلکه حسن‌بن على مسموم شد و حسين‌ عليه‌السلام را شمر به شهادت رسانيد (نقل از مثال و حکم دهخدا، ج ۲، ص ۷۳۹)
خَسَنش را درست کنم يا خُسينش را؟
رک: خسن و خسين هر سه دختران مغاويه هستند
خسيس اگر تب هم داشته باشد به کسى نمى‌دهد
نظير: به خسيس گفتند: تب را بده. گفت: توبهٔ خودم است
خشت اول چون نهد معمار کج تا ثريا مى‌رود ديوار کج (مولوى)
نظير: چون گذارد خشت اول بر زمين معمار کج گر رساند بر فلک باشد همان ديوار کج (صائب)
خشت بر دريا زدن بى‌حاصل است٭
٭ نيک‌خواهانم نصيحت مى‌کنند ........................... (سعدى)
خشت که به آسيا بردى خاک نصيبت مى‌شود
نظير: چون خشت به آسيا برى خاک آرى (عنصرى)
نيزرک: بد مکن که بد افتى...
خشک به خشک نمى‌چسبد
رک: چاقو دستهٔ خودش را نمى‌بُرّد
خشم و شهوت مرد را احول کند٭
رک: غضب از شعله‌هاى شيطانى است
٭ ................................. ز استقامت روح را مُبْدَلْ کند (مولوى)
خصم تو چون شمع بر گذرِ باد باد! (سوزنى)
نظير: دشمنت را همچو ميخ خيمه مى‌خواهم مدام سر به سنگ و تن به خاک و ريسمان در گردنش!
خصم ضعيف را خوار نبايد داشت (از قرةالعيون)
رک: دشمن نتوان حقير و بيچاره شمرد
خطا بر بزرگان گرفتن خطاست٭
نظير: جاهل را بر عالم بحث نيست
٭نه در هر سخن بحث کردن رواست ......................... (سعدى)
خطِ زشت زشت است اگرچه به آب زر نوشته شده باشد
نظير:
گفت چگونه مى‌بينى اين ديباى مُعْلَم را بر اين حيوان لايعلم گفتم خطى زشت است که به آب زر نوشته است (سعدى)
- پالان ترمه خر را عوض نمى‌کند
- خر از جُلِّ اطلس بپوشد خر است (سعدى)
خطش را آفتاب بگذارى راه مى‌افتد!
رک: از صد دينار دوم محروم است
خط ننويسد قلم بى‌شکاف٭
٭ ورد زبان است ثواب و گزاف ................(اميرخسرو دهلوى)


همچنین مشاهده کنید