پیشگیری

ايسکمى بافتي، تروماى مکانيکى يا حرارتي، عفونت، و واکنش به جسم خارجى از علل مساعدکنندهٔ چسبندگى‌ها هستند. آسيب زمينه‌اى صفاق يک واکنش التهابى سروزى - خونى ايجاد مى‌کند که به رسوب فيبرين منتهى مى‌شود. فيبرينوليز ناکافى که از کاهش فعاليت فعال‌کنندهٔ پلاسمينوژن مزوتليال ناشى مى‌شود، باعث تزايد فيبروبلاست‌ها و در نتيجه شکل‌گيرى چسبندگى‌هاى فيبروز خواهند شد. امروزه چسبندگى‌ها شايع‌ترين علت انسداد حاد و مکرر رودهٔ کوچک و عارضهٔ دائمى اعمال جراحى شکم و به‌خصوص لگن هستند. با اين‌حال، چسبندگى‌ها پل‌هاى عروقى مفيدى نيز فراهم مى‌کنند که به بهبود بافت‌هائى نظير مناطق ايسکميک آناستوموز روده کمک مى‌کند.

چسبندگى‌ها در دوسوم از بيماران پس از اعمال جراحى بروز مى‌کنند، به‌ويژه پس از اعمال جراحى وسيع، اعمال جراحى لگن و يا جراحى‌هاى متعدد. چسبندگى‌هاى پس از عمل عمدتاً در اطراف محل عمل جراحى ديده مى‌شوند. امنتوم، رودهٔ کوچک، کولون، و رکتوم (به‌ترتيب کاهش شيوع) بيشتر از ساير مناطق درگير مى‌شوند. به‌نظر مى‌رسد که احتمال بروز چسبندگى‌ها در بيماران مؤنث کوتاه‌قد و چاق بيشتر است.

پيشگيرى و درمان

درمان جراحى

دقيق‌بودن تکنيک جراحى با پيشگيرى از تروماى سروزى بروز چسبندگى را کاهش مى‌دهد ولى به‌طور کامل حذف نمى‌کند. خون و اجسام خارجى به‌تنهائى واکنش صفاقى خفيفى ايجاد مى‌کنند، ولى در صورتى‌که با آسيب‌هاى سروز همراه باشد، واکنش بسيار گسترده‌ و وسيع خواهد بود. دقيق‌بودن هموستاز بسيار ضرورى است، چون خون لخته‌شده در حفرهٔ صفاق به‌صورت منشاء اضافى فيبرين عمل مى‌کند، و خود پلاکت‌ها نيز باعث التهاب سروز مى‌شوند. تفاوت‌هاى بين جنس انواع بخيه‌هاى غيرواکنشى کمتر از روش استفاده از آنها اهميت دارد: تعداد زيادى بخيه کلفت چسبندگى‌هاى بيشترى ايجاد مى‌کند تا بخيه‌هاى ظريف و به‌جا. اعمال لاپاروسکوپيک چسبندگى‌هاى کمترى نسبت به لاپاروتومى ايجاد مى‌کنند.

پيشگيرى

هدف از اقدامات پيشگيرى براى به‌حداقل رسانيدن چسبندگى‌ها اين است که از شدت واکنش التهابى و انعقادپذيرى آن کاسته و از تماس طولانى‌مدت بين سطوح متقابل جلوگيرى شود. در بعضى از مطالعات نشان داده شده که شستشوى داخل صفاق با دکستران ۷۰ (پُلى‌مر گلوکز) چسبندگى‌ها را کاهش مى‌دهد. اساس عملکرد آن اين است که با شناورکردن سطوح سروز و وسيليکونيزه کردن، آنها را از هم جدا مى‌کند، ولى در مواردى‌که احتمال عفونت وجود دارد استفاده از آن مفيد نيست، چون فعاليت لنفوسيت‌ها و ماکروفاژهاى صفاقى را کاهش مى‌دهد.