ترموپریودیسم (Vernalization)

با اينکه درجه حرارت تغييردهنده يا اصلاح‌کننده واکنش گونه‌ها و ارقام به طول روز مى‌باشد. بسيارى از گونه‌ها وجود دارند که به يک دوره درجه حرارت سرد يا نزديک به يخبندان (کمتر از ۱۰ درجه سانتى‌گراد) به‌مدت ۲ تا ۶ هفته براى گلدهى در روزهاى بلند بهار نياز دارند. اين رفتارهاى سرمائى که بهاره‌سازى ناميده مى‌شود، اغلب در دماهاى ۲ تا ۱۰ درجه سانتى‌گراد مؤثر است. واکنش نسبت به سرما کيفى (مطلق) مى‌باشد. بدين صورت که گلدهى يا رخ مى‌دهد و يا نمى‌‌دهد. دورهٔ سرما بسته به نوع گونه‌ها بايد به‌صورت يک دورهٔ چندروزه يا چندهفته‌اى باشد. گياهان يک ساله زمستانه، دوساله‌ها و بسيارى از گونه‌هاى گياهان چندساله مناطق معتدله براى گلدهى نياز به بهاره‌سازى دارند. بذرها، پيازها و جوانه‌هاى بسيارى از گونه‌هاى مناطق معتدله نياز به استراتيفيکاسيون (چند هفته سرما و نگهدارى در شرايط مرطوب) براى شکستن خواب و شروع رشد دارند.

ورناليزاسيون در ظاهر به معنى بهاره ساختن است که سبب گلدهي، در پاسخ به روزهاى بلند در بهار مى‌شود. دانه‌هاى غلات پائيزه مانند گندم و چاودار، بعد از بهاره‌سازى به‌صورت تيپ‌هاى بهاره عمل کرده و در شرايط روز بلند پس از توليد حداقل ۷ برگ، گل مى‌دهند. در چاودار، نمو ساختمان گل در مريستم انتهائى ساقه، در ارتباط با بهاره‌سازي، به‌صورت زير است.

۱. آغازی‌های ساقه از پلاستوکرون ۱ تا ۷ مجبور به تولید برگ هستند.

۲. آغازی‌های ساقه از پلاستوکرون ۸ تا ۲۱ مختار هستند برگ و یا گل تولید کنند این بستگی به‌شدت بهاره‌سازی دارد.

۳. آغازی‌های گل ۲۱ و بالاتر مجبور به تولید گل هستند.

ارقام جديد برخى از محصولات دوساله مانند چغندرقند و کرفس به‌نحوى انتخاب شده‌اند که نياز به بهاره‌سازى زيادى دارند، زيرا توليد ساقه گل‌دهنده در سال اول (بولتينگ) در ارقام تجارى يک صفت نامطلوب مى‌باشد. از بين چغندرقند، شبدر شيرين و بذرالبنج که معمولاً گياهانى دوساله هستند انواع يک ساله که بدون بهاره‌سازى گل مى‌دهند انتخاب شده‌اند.

محل بهاره‌سازى

شواهدى در دست است که هورمون‌هاى سرما در مريستم‌ها و جوانه‌ها بيشتر از برگ‌ها توليد مى‌شوند دليل اين امر از چهار پديده زير ناشى شده است: ۱. بذرهاى در حال جوانه‌زنى به آسانى بهاره مى‌شوند. ۲. در معرض سرما قرار دادن برگ‌ها، ريشه‌ها، و يا ساقه‌ها مؤثر نيست. ۳. بذرهاى در حال رسيدگى روى گياه مادري، بعضى اوقات در صورتى‌که سرما قبل از خشک شدن بذر به‌مدت طولانى ادامه يابد بهاره مى‌شوند. ۴. گياهانى که از جوانه‌هاى جانبى (نابه‌جا) برگ‌هاى بهاره شده به‌وجود مى‌آيند توليد گل مى‌کنند.

نقصان بهاره‌سازى

در بذرها، بهاره‌سازى مى‌تواند به‌وسيله ايجاد موقعيت‌هاى زيان‌آور مانند يک دروه چند روزهٔ خشکى يا درجه حرارت بالا (۳۵-۳۰ درجه سانتى‌گراد) خنثى شود. تطبيق اين يافته‌ها با عمليات زراعى که توسط لسينکو (Lysenko)، (از شوروي) در مورد بهاره‌سازى دانه غلات پائيزه و نگهدارى آنها براى کشت بهاره انجام شده است مشکل باشد. به‌نظر مى‌رسد که نگهدارى بذرها در شرايط خشک اثر بهاره‌سازى را از بين ببرد. در هر صورت عمليات لسينکو احتمالاً به‌دليل وجود ارقام بهاره سازگار، در هيچ نقطه‌اى ادامه نيافته است.

بهاره‌سازى در بعضى گراس‌هاى چندساله بسيار پيچيده مى‌باشد و علاوه بر سرما به روزهاى کوتاه نيز نياز است. در علف‌باغ گل‌انگيزى در شهر آيمز ايالت آيوا آمريکا که در ۴۲ درجه شمالى واقع است عموماً در آبان ماه صورت مى‌گيرد. گياهان دوساله و يک ساله پائيزه نيازى به روزهاى کوتاه توأم با بهاره‌سازى مشاهده نشده است، براى گل‌انگيزى اين‌گونه تأمين نياز سرمائى آنها کافى است.