پنجشنبه, ۳۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 18 April, 2024
مجله ویستا

حم ، حن و حو


حمّام بى‌عرق نمى‌شود
نظير:
بى‌مايه فطير است
- بايد ز جان گذشت و پنا باد خرده کرد
حمّام جاى خر بستن نيست (از جامع‌التمثيل)
رک: مسجد جاى خر بستن نيست
حمام دِه را به بوق چه‌کار؟
رک: لوبيا چيتى چه ربطى دارد به سبيل گربه؟
حمامک مورچه داره، بشين و پاشو! (عامیانه).
منشاء اين مثل يک بازى کودکانه است بدين قرار که در آن چند کودک حلقه‌وار در محلى مى‌ايستند ودست يکديگر را مى‌گيرند و ضمن نشست و برخاست‌هاى مکرّر اين جمله را با آهنگ خاص مى‌خوانند:
'حمامک مورچه داره بشين و پاشو!'
اين مثل عموماً در مورد حاضران در يک مجلس به‌کار مى‌رود که به‌علت ورود پى‌درپى و مرتبِ افراد تازه ناگزير باشد از جاى برخيزند و يا جاى خود را تغيير دهند
حمام که به ما رسيد زنانه شد! (عامیانه).
رک: عروسى که به ما رسيد شب کوتاه شد!
حمام ماليدن٭ مسجد ناليدن!
٭ ماليدن: مالش دادن، مشت و مال دادن
حمّام نرفتن بى‌بى از بى‌چادرى است
نظير:
خانه نشستن بى‌بى از بى‌چادرى است
- مستورى بى‌بى از بى‌چادرى است
- از غم بى‌آلتى افسرده است (مولوى)
- آب نمى‌بيند وگرنه شناگر قابلى است
حمّامى به حمّامى مى‌رسد صندوق مى‌بوسد
رک: دزد به دزد که مى‌رسد چماق خود را مى‌دزدد
حمّامى حمّامى را نمى‌تواند ببيند
رک: همکار همکار را نمى‌تواند ببيند٭
٭ مقتبس از اين بيت مولوى:
ما همه شيريم شيران عَلَم حمله‌مان از باد باشد دم بدم
حناى زيادى را به پاشنه مى‌مالند
رک: هرچه بسيار شود خوار شود
حنظل از سعى انگبين نشود (سنائى)
نظير:
از حننظل شکر نتوان ساخت
- خر به سعى آدمى نخواهد شد (سعدى)
- به کوشش نرويد گل از شاخ بيد (سعدى)
- نمد سياه از صابون سفيد نشود به کوشش نرويد ز خاراگيا (فردوسى)
رک: تربيت نااهل را چون گردکان بر گنبد است
حنظل هر چه آب خورَد تلخ‌تر گردد (اسرارالتوحيد)
حوض خالى قورباغهٔ دُم‌دار نمى‌خواهد
نظير: حوضى را که آب نباشد غوک چه بايد
حوض را که ساختى قورباغه خودش پيدا مى‌شود
نظير: تو مسجدش را بساز، گدا خودش پيدا مى‌شود
حوض نساخته قورباغه پيداش شد!
رک: مسجد نساخته گدا درش نشسته
حوضى را که آب نباشد غوک چه بايد
نظير: حوض خالى قورباغهٔ دُم‌دار نمى‌خواهد


همچنین مشاهده کنید