پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا

تعادل اسید و باز


- فيزيولوژى طبيعى:
در طى متابوليسم روزانهٔ پروتئين و کربوهيدرات، حدود ۷۰meq (يا ۱meq/kg وزن بدن) يون هيدروژن توليد و وارد مايعات بدن مى‌شود. به‌علاوه، مقدار زيادى دى‌اکسيد کربن ايجاد مى‌شود که در ترکيب با آب، اسيد کربنيک (H2CO2) توليد مى‌کند. اگر مکانيسم‌هاى مؤثر بافرى و دفعى براى اين اسيدها موجود نبودند. pH مايعات بدن سريعاً افت پيدا مى‌کرد.
يون‌هاى هيدروژن حاصل از متابوليسم از طريق دو سيستم بافرى خنثى مى‌شوند: اولين سيستم شامل پروتئين‌هاى داخل سلولى مانند هموگلوبين موجود در گلبول قرمز خون مى‌باشد. سيستم مهم‌تر، سيستم بى‌کربنات / اسيد کربنيتک است که با توجه به معادلهٔ هندرسون - هسلباخ قابل فهم مى‌باشد:
[ HCO3¯ ]
pH = pK + log
(فرمول (۲
۰/۰۳ × Pco2
pK براى سيستم HCO3¯ / H2CO3 برابر ۱/۶ مى‌باشد.
غلظت يون هيدروژن، يک رابطهٔ لگاريتمى معکوس با pH دارد. تغيير معادلهٔ بالا به‌صورت زير به‌علت حذف لگاريتم، استفاده از آن را ساده‌تر مى‌کند:
۲۴ × Pco2
[ H+ ] =
(فرمول (۳
[ HCO3¯ ]
در محدوده pH مساوى ۹/۷ تا ۵۰/۷، تقريباً يک رابطهٔ خطى معکوس بين pH و يون هيدروژن وجود دارد: به ازاء هر ۰۱/۰ کاهش در pH و يون هيدروژن ۱nmol افزايش مى‌يابد. يا به‌خاطرداشتن اينکه در pH طبيعى خون، يعنى ۴۰/۷، غلظت يون هيدروژن ۴۰nmol/L مى‌باشد، مى‌توان در هر pH بين ۱۰/۷ و ۵۰/۷، غلظت تقريبى يون هيدروژن را محاسبه نمود. مثلاً در ۱۰/۷ و ۵۰/۷، غلظت تقريبى يون هيدروژن را محاسبه نمود. مثلاً در ۳۰/۷ = pH، غلظت يون هيدروژن ۵۰nmol/L خواهد بود. در اين نحوهٔ محاسبه، در دو انتهاى محدودهٔ pH داده شده، احتمال ۱۰% اشتباه وجود دارد.


همچنین مشاهده کنید