یافته‌های کلینیکی

عفونت زخم بعد از جراحى به‌دنبال آلودگى باکتريال در حين جراحى يا پس از آن روى مى‌دهد. معمولاً عفونت محدود به بافت زيرجلدى مى‌باشد.

زخم‌هاى جراحى را مى‌توان به چهار دسته تقسيم کرد:

۱. تميز (بدون هيچ آلودگى از منبع خارجى يا داخلى)

۲. کمى آلوده (تميز - آلوده)

۳. شديداً آلوده

۴. عفونى (که ضمن جراحى در آن عفونت واضح مشاهده مى‌شود). ميزان عفونت در موارد تميز، حدود ۵/۱% مى‌باشد. زخم‌هاى تميز - آلوده (مانند آنچه در جراحى معده يا کيسه صفرا به‌وجود مى‌آيد)، حدود ۵% - ۲ عفونى مى‌شوند. در زخم‌هاى شديداً آلوده، مانند زخم‌هاى جراحى کولون غيرآماده و جراحى‌هاى اورژانس خونريزى يا پرفوراسيون روده، ۳۰% - ۵ احتمال عفونت وجود دارد.

خطر ايجاد عفونت را مى‌توان با دادن يک نمره به‌هريک از موارد زير با دقت بيشترى ارزيابى نمود ( 'نمره‌بندى SENIC' )

۱. جراحى شکمي،

۲. زمان جراحى بيش از ۲ ساعت،

۳. جراحى آلوده و

۴. تشخيص سه مورد عفونت، به‌جز عفونت زخم. جمع نمرات برابر با صفر، نشان‌دهنده ريسک ۱%، و نمرات ۱، ۲، ۳و ۴ به‌ترتيب نشان‌دهنده ريسک ۳%، ۸%، ۱۷% و ۲۸% مى‌باشند.

حساسيت بيمار با فشار اکسيژن در زخم جراحى به‌صورت معکوس با نمره‌بندى بالا رابطه دارد. ميزان پرفيوژن، محيطى شديداً اهميت داشته، مى‌توان آن را در بالين با توجه به سرعت بازگشت خون مويرگى در پيشانى (کمتر از ۵/۱ ثانيه) و پاتلا (کمتر از ۵ ثانيه)، تغييرات وضعيتى در نبض و فشار خون (نبايد تغييرى وجود داشته باشد)، تورگور کرهٔ چشم و تشنگي، تخمين زد. برخلاف نظر عموم، برون‌ده ادرارى با شيوع عفونت زخم ارتباط ناچيزى دارد.

يافته‌هاى کلينيکى

اولين علامت، معمولاً تب مى‌باشد، در صورت وجود تب بعد از عمل، معاينهٔ زخم ضرورى است. ممکن است بيمار از درد زخم شکايت کند. زخم به‌ندرت شديداً ملتهب به‌نظر مى‌رسد، ولى ادم ممکن است واضح باشد، زيرا در اين حالت بخيه‌ها محکم مى‌شوند.

پيشگيرى

سه راه اصلى در پيشگيرى عفونت وجود دارند:

۱. جراحى دقيق، ملايم و تميز

۲. کاهش آلودگى

۳. تقويت مکانيسم‌هاى دفاعى بيمار

تعداد صحيح بخيه‌ها، کمترين تعدادى است که مى‌تواند اين اهداف را تأمين نمايد. از آنجائى که بخيه‌ها بافت را مختنق مى‌کنند، بايد تا جائى که نياز دو لبهٔ بافت براى نزديک‌شدن به‌هم اجازه مى‌دهد، شل زده شوند. بخيه‌هاى زير جلد بايد به‌ندرت به‌کار روند. استفاده از چسب پوستى به‌جاى بخيه يا منگنه باعث کاهش ميزان عفونت، به‌خصوص در زخم‌هاى آلوده مى‌گردد.

بهتر است که زخم‌هاى شديداً آلوده که در آنها احتمال عفونت وجود دارد، در ابتدا باز گذاشته شده، با بستن اوليه به‌طريقه تأخيرى درمان شوند. اين بدان معنى است که لايه‌هاى عمقى در زمانى که پوست و زيرجلد باز گذاشته و روى آنها گاز استريل قرار داده شده است، بسته مى‌شوند. زخم‌ بايد در روز چهارم يا پنجم بازديد و در صورت عدم وجود آثار عفونت، (ترجيحاً توسط چسب‌هاى پوستي) بسته شود.

درمان

درمان اصلى عفونت استقرار يافته زخم، باز کردن زخم و درناژ مى‌باشد. مگر در صورتى‌که عفونت مهاجم باشد، آنتى‌بيوتيک‌ها ضرورت ندارند.