سندرم پاسخ التهابی سیستمیک (SIRS) و نارسائی چند ارگانی (MOF)

سندرم پاسخ التهابى سيستميک در اثر آزاد شدن اندوتوکسين‌هاى گرم منفى از عفونت‌هاى اورولوژيک يا گوارشى ايجاد مى‌شود. اندوتوکسين‌ها، توسط سلول‌هاى رتيکولواندوتليال در همه جاى بدن برداشت و موجب آزادسازى ثانويه سيتوکين‌ها مى‌گردند. نيتجهٔ نهائي، اتصال لکوسيت‌ها و پلاکت‌ها به سلول‌هاى اندوتليال مى‌باشد. اين عمل دو نتيجه اصلى دارد: اول، اختلال موضعى گردش خون مويرگي، که ايجاد هيپوکسى و به‌دنبال آن تحريک آزادسازى بيشتر سيتوکين‌ها از سلول‌هاى رتيکولواندوتليال نموده، التهاب را تشديد و عملکرد ارگان‌ها را کاهش مى‌دهد؛ دوم، آزادسازى موضعى غلظت‌هاى کشنده از فاکتورهاى رشد، سيتوکين‌ها و راديکال‌هاى پرانرژى اکسيژن، که مى‌توانند با آسيب به سلول‌هاى اندوتليال، مى‌توانند به مشکل اوليه بى‌افزايند. خونرسانى ناکافى به ارگان‌هاى حياتي، با اتساع رگ در ساير بسترهاى عروقى و کاهش مقاومت محيطى همراه مى‌باشد. چهرهٔ بيمار برافروخته شده، در نهايت شوک با برون‌ده قلبى بالا روى مى‌دهد. پس از زمان کوتاهي، اغلب به‌همراه نشت مايع به ريه و نارسائى ريوي، نارسائى ارگان ايجاد مى‌شود.

عفونت و اندوتوکسين‌ها شايع‌ترين علل اين سندرم هستند، ولى شوک هموراژيک طول کشيده نيز مى‌تواند در صورت ايجاد آسيب زياد، اين سندرم را به‌وجود آورد.

يکى از آثار خطرناک بعضى سيتوکين‌ها (TNF- α, IL-2, IL-1)، توليد بيش از حد نيتريک اکسيد توسط اندوتليوم عروق مى‌باشد. نيتريک اکسيد يک شل‌کنندهٔ قوى عضلات صاف مى‌باشد که در تنظيم تون عروقى نقش دارد. توليد بيش از حد آن باعث کاهش مقاومت محيطى شده، احتمالاً دليل مقاومت عروقى کم در شوک اندوتوکسيک مى‌باشد. نيتريک اکسيد هم‌چنين باعث ايجاد تغييرات متابوليک، به‌خصوص در سلول‌هاى کبدى مى‌شود.

اصول اساسى درمان بسيار مهم مى‌باشند: درمان سريع شوک، دبريدمان يا درناژ بافت ملتهب يا عفوني، بى‌حرکت کردن شکستگى‌ها، درمان زودرس آنتى‌بيوتيکى اختصاصي. على‌رغم به‌کار بردن اين موارد، بسيارى از بيماران دچار MOF مى‌شوند.

اگر فقط يک ارگان درگير شود - معمولاً ريه يا کليه - پيش‌آگهى نسبتاً خوب بوده، حدود ۷۰% بيماران بهبود مى‌يابند. در صورت درگيرى دو ارگان، اين ميزان به ۵۰% و در صورت نارسائى سه ارگان يا بيشتر، يا درگيرى CNS، قلب، کبد و سيستم ايمني، پيش‌آگهى بد خواهدبود. پيش‌آگهى هم‌چنين به سن و وضعيت سلامتى بيمار بستگى دارد.

هدف، تشخيص و درمان سپسيس، قبل از رسيدن آن به مراحل پيشرفته مى‌باشد.

- پيش‌آگهى:

ميزان مورتاليته از ۱۰% در بيماران دچار سپسيس که تظاهرات آنها محدود به تب، لرز و مسموميت مى‌باشد، تا حدود ۱۰۰% در آنهائى که دچار شوک و نارسائى چند ارگان مى‌شوند، متفاوت است.