جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

اختلال تنفسی


  اختلالات شايع حنجره
  اختلال صوتى
اختلال صوتى به اشکال مختلف بروز مى‌کند. مثلاً در التهاب حاد و مزمن حنجره، صدا کر و خفه مى‌شود. در سرطان حنجره و سرطان غده تيروئيد صدا خشن مى‌گردد و در فلج يک طرفه عصب راجعه صدا دو رگه مى‌شود.
   اختلال تنفسى
اختلال تنفسى به صورت تنگى‌نفس حنجره‌اى 'متمايز از تنگى‌نفس ريوي' و سرفه بروز مى‌کند. تمام بيمارى‌هاى التهابي، عصبى و هم‌چنين تومورهاى حنجره، توليد تنگى‌نفس مى‌کنند.
  درد
شدت درد بستگى به نوع بيمارى دارد و از احساس سوزش و خارش و گرمى در التهاب حاد حنجره، تا حس تحريک در التهاب مزمن حنجره و بالاخره درد شديد در شکستگى و سل حنجره تغيير مى‌کند و ممکن است خود به‌خود و يا در هنگام بلع و يا تکلم بروز کند.
  سرفه
بيمارى‌هاى حنجره منجر به سرفه خشن توأم با تنفس همراه با صداى خاصى مى‌شوند.
  اختلالات شايع ناي، نايژه، نايژک‌ها
   برونشيت (Bronchitis)
التهاب مخاط برونش‌ها را برونشيت مى‌گويند که به دو حالت برونشيت حاد و مزمن ديده مى‌شود. برونشيت حاد عبارت از تورم و التهاب حاد برونش‌ها است که اغلب با التهاب ناى نيز توأم است. اين بيمارى معمولاً به‌وسيله باکترى‌ها به‌وجود مى‌آيد و به‌علت اثر مداوم و طولانى مواد محرک مانند سيگار، گرد و خاک، مواد آلوده‌کننده صنايع بر مخاط برونش‌ها ايجاد مى‌شود.
   برونشکتازى (Bronchiectasis)
عبارت است از گشاد شدن مزمن برونش‌ها و برونشيول‌ها همراه با ضايعه ساختمان‌هاى الاستيک و ماهيچه‌اى ديواره آنها که از علائم آن، حمله‌هاى سرفه، خلط فراوان چرکى و تنگى‌نفس به هنگام فعاليت قابل ذکر هستند.
   آسم برونشيک
عبارت است از حمله‌هاى گاه‌گاهى حاد تنگى‌نفس همراه با خس‌خس، سرفه و دفع خلط مخاطي. عواملى مانند زمينه فاميلي، عوامل محيطى مثل ذرات موجود در هوا و فشارهاى روحى در بروز آن دخالت دارند.
  اختلالات شايع ريه
   آتلکتازى (Atelectasis)
به اتساع ناقص ريه در هنگام تولد يا روى‌هم خوابيدن نسبى ريه بعد از تولد اطلاق مى‌شود. قسمتى از ريه که دچار آتکلتازى شده است، در عمل تنفس دخالت نمى‌کند.
  آمفيزم ريه (Emphysema)
آمفيزم به معنى باد کردن يا پف کردن است که به اتساع بيش از اندازه ريه اطلاق مى‌شود و با از بين رفتن ديواره حبابچه‌اى و به‌وجود آمدن فضاهاى حبابچه‌اى بزرگ‌تر همراه است. با از بين رفتن ديواره حبابچه‌اي، مويرگ‌هاى خونى موجود در آنها نيز از بين مى‌روند. نتيجه اين ضايعات، کاهش سطح تنفسى مناسب براى انتشار گازهاى تنفسى و کاهش ظرفيت حياتى خواهد بود. آمفيزم ريه سبب انتساع قفسه سينه و بشکه‌اى شکل شدن آن مى‌شود. اين اختلال ممکن است در دنبالهٔ حمله‌هاى مکرر آسم ظاهر شود.
   ادم ريه
در ادم ريوي، مويرگ‌هاى ريه پرخون مى‌شوند و مايع در داخل حبابچه‌ها و راه‌هاى هوايى جمع مى‌شود و سبب کاهش شديد سطح تنفس مى‌گردد. عامل اوليه معمولاً نارسايى قلب چپ است ولى عوامل ديگرى مانند صعود به ارتفاعات و مصرف بعضى از داروها نيز در بروز آن دخالت دارند.
   انفارکتوس ريه
عبارت است از مرگ يک قسمت از بافت ريه در اثر انسداد عروقي. شايع‌ترين نوع انفارکتوس ريه به علت آمبولى 'لخته جسم جامد يا حباب هوا که در جريان خون رها شود' با منشاء دهليز راست و يا اندام‌هاى تحتانى و لگن است که باعث بسته شدن يک شاخه از سرخرگ ششى مى‌شود و معمولاً در دنبالهٔ عمل جراحى به‌وجود مى‌آيد. استقرار انفارکتوس ريه اغلب سريع و حاد است و ممکن است به‌سرعت منجر به مرگ شود.
  سينه‌پهلو يا ذات‌الريه
به هر نوع عفونتى که حبابچه‌ها را مبتلا سازد و سبب پر شدن آنها از ترشحات يا ياخته‌هاى التهابى شود پنومونى (Pneumonia) اطلاق مى‌گردد که معمولاً ابتلاى يک قسمت يا لوب‌ ريه در کار است و در اکثر اوقات عامل آن ميکروب پنوموکوک است. در مواردى که التهاب به يک قسمت از ريه محدود نمى‌شود به آن برونکوپنومونى (Bronchopneumonia) مى‌گويند. يافته‌هاى بالينى به عامل بيمارى‌زا و وسعت انتشار و عفونت بستگى دارد. علاوه بر علائم عمومى مانند تب و بى‌حالي، ممکن است علائم اختصاصى مانند سرفه، خلط چرکي، خلط آغشته به رگه‌هاى خون بروز کنند. اگر عفونت به پرده جنب انتشار يابد حرکات تنفسى دردناک خواهد شد.
  سل ريه
سل عفونت ميکروبى است که قسمت‌هاى وسيعى از بدن را مى‌تواند مبتلا کند. در انسان شايع‌ترين محل ابتلاى سل، شش‌ها هستند. سل ريوى يک عفونت اختصاصى ريه است وقتى براى اولين بار ميکروب سل، ريه را مبتلا کند به آن عفونت اوليه مى‌گويند. عفونت اوليه يک عفونت موضعى است که به گره‌هاى لنفى همان ناحيه منتشر مى‌شود. در بچه‌ها گره‌هاى لنفى مبتلا گاهى به برونش فشار آورده، سبب بروز سرفه يا آتلکتازى يک قسمت از ريه مى‌شوند. معمولاً ضايعه بدون ايجاد علامتى خود به‌خود متوقف مى‌شود. ابتلاى مجدد به سل يا سل پيش‌رونده را سل ثانوى مى‌گويند که با پيشرفت بيمارى ممکن است منجر به توليد حفره در ريه شود. يافته‌هاى بالينى بستگى به مراحل بيمارى و وسعت بافت مبتلا دارد. علائم بيمارى اغلب خفيف يا متوسط هستند و به صورت سستي، بى‌حالي، خستگى‌پذيري، بى‌اشتهايي، از دست دادن وزن، تب عصرانه، سرفه و خلط خونى تظاهر مى‌کنند.
لازم به ياد‌آورى است به علت مجاورت پرده جنب با شش‌ها معمولاً بيمارى‌هاى آن را جزو بيمارى‌هاى دستگاه تنفسى شرح مى‌دهند که ذات‌الجنب يا التهاب پرده جنب (Pleurisy)، وجود هوا در حفره جنب (Pneumothorax)، وجود مايع در حفره جنب (Hydrothorax) از آن جمله هستند.


همچنین مشاهده کنید