اين گروه از ايلات مشتعمل هستند بر عشاير ترکمن، ايلسون (شاهسون) يکى دو ايل از ايلات کردستان، لرهاى لرستان، بختيارىها، ايلات بويراحمد کهگيلويه، قشفائى و چند ايل ديگر ايلات بزرگ يک منطقه از نظر ساخت اجتماعي، شيوههاى توليد و در زمينههاى فعاليت اقتصادى وضعيت مشابهى دارند ميان ايلات بزرگ از لحاظ کوچ و اسکان تفاوتهاى زيادى وجود دارد مىتوان آنها را از اين حيث به دو گروه تقسيم کرد.
- عشايرى هستند که بيش از ۸۰ درصد جمعيت آن متحرک هستند و در سراسر گرمسير داراى مکان معين و 'ايل راه' مشخص مىباشند. مانند: بختيارىها.
- عشايرى هستند که بخش کوچکى از آنها در سردسير و بخش نسبتاً بزرگى در گرمسير سکونت دارند و بقيه که بيش از نيمى از جمعيت را تشکيل مىدهند، کوچرو هستند که بار اقتصادى دو گروه ديگر را هم بر دوش دارند. ايل بويراحمد ازجمله اين ايلات است.
- عشايرى که يکجانشين هستند منتهى شيوه توليد عشايرى دارند و توليد آنها مبتنى بر شيوه متحرک رمهدارى است مثل عشاير ترکمن و عشاير کردستان.
ايلات کوچک
اين گروه از ايلات ايران در گذشته بهعلت عدم امنيت و حالت تهاجمى که ايلات بزرگ براى آنها فراهم مىکردند. اغلب به يکجانشينى روى آوردند، ولى امروز تعداد زيادى از آنها بر اثر عوامل متعددى به کوچگرى مىپردازند.
مهمترين اين عوامل عبارت است از:
۱. در نظام ايلى و شيوه توليد آنها هيچگونه تغييرى روى نداده است.
۲. ايلات کوچک در سايه امنيتهاى منطقه قابليت بروز ويژگىهاى درونى خود را بازيافتهاند.
۳. ويژگىهاى اين گروه از ايلات کوچگرى را که مظهر زندگى ايلى است طلب مىکند.