قطب‌های اصلی

قطب‌هاى بين‌المللى

قله دماوند به دليل برخوردارى از هويت تبليغى 'بام نيمکره غربى زمين' و نيز سهولت صعود به آن دو قله آتشفشانى سهند و سبلان به‌دليل چشم‌اندازهاى طبيعى زيبا، علم کوه به دليل موقعيت طبيعى و غناء زيستي، مجموعه دنا به دليل تنوع يال‌هاى دسترسى به قله و چشم‌انداز طبيعى و انسانى منطقه آتشفشان نيمه فعال تفتان و قله شيرکوه يزد به دليل موقعيت خاص آن در قلب بيابان قطب‌هاى بين‌المللى کوه‌نوردى در ايران به شمار مى‌آيند.

متأسفانه براى شناسائى دقيق غارهاى بزرگ ايران چندان فعاليت‌هاى انجام نشده است. در حالى ‌که تا سال گذشته تصور مى‌شد غار على‌صدر همدان بزرگ‌ترين غار آبى جهان است. به‌تازگى معلوم شد که اين غار حتى بزرگ‌ترين غار حوزه صد کيلومترى پيرامون خود نيست چون در همين فاصله در استان زنجان غار کتله‌خور قرار دارد که براساس تحقيق انجام شده احتمالاً از غار على‌صدر طولانى‌تر و داراى تالارهاى داخلى وسيع‌ترى است. در ميان عامه مردم به‌ويژه در مناطقى همچون چهارمحال و بختياري، لرستان و کهگيلويه و بويراحمد نيز شايعاتى وجود دارد مبنى بر وجود غارهائى با انتهاى نامعلوم در منطقه که صحت و سقم اغلب اين ادعاها هنوز بررسى نشده است. اما نتايج تحقيقى که سال گذشته در غار کتله خور انجام شود بيانگر آن است که مى‌توان پذيرفت برخى از اين ادعاها مى‌توانند به واقعيت نزديک باشند. قطعاً وجود يک غار جذاب و بزرگ در هر چشم‌انداز طبيعى مى‌تواند موقعيت سياحتى آن را تا حد يک جاذبه بين‌المللى ارتقاء دهد.

قطب‌هاى ملى

تجربه نشان داده است کوه‌نوردان ايرانى به فتح قله‌هاى البرز غربى و مرکزى راغب‌تر هستند (با توجه به موقعيت جغرافيائي، دماوند، سهند و سبلان نيز در همين مجموعه دسته‌بندى شده‌اند) سهولت دسترسى به پايکوه اين قله‌ها و نيز تنوع جاذبه‌هاى آنها مهم‌ترين عامل در اين زمينه به‌شمار مى‌رود. پس از آن اشترانکوه در لرستان و دنا در کهگيلويه و بويراحمد عامل جذب بيشترين گروه از علاقه‌مندان به کوه‌نوردى در ايران هستند. شيرکوه يزد، بينالود مشهد و الوند همدان، بيستون کرمانشاه، گنو هرمزگان و تفتان بلوچستان نيز از جمله قلل محبوب کوه‌نوردان ايرانى هستند.

غار على‌صدر در حال حاضر يکى از قطب‌هاى عمده ايرانگردى است و پس از سواحل و جنگل‌هاى شمال، شايد مهم‌ترين قطب اکوتوريستى کشور باشد. بهره‌بردارى از جاذبه سياحتى ديگر غارهاى ايران هنوز نتوانسته جنبه ملى پيدا کند.

قطب‌هاى محلى

خوشبختانه در سال‌هاى اخير کوه‌نوردى در ايران رشد خوبى داشته و حتى توانسته است به خانواده‌ها راه يابد. به همين دليل در اغلب دامنه‌هاى کوهستانى مشرف به شهرها و ديگر سکونت‌گاه‌هاى انسانى حجم کوه‌نوردان بسيار قابل ملاحظه بوده و متوسط سالانه آن رو به فزونى است.

استفاده از جاذبه سياحتى غارها نيز، همچنانکه ذکر شد اغلب جنبه ملى دارد و به‌طور عمده شامل تورهاى گروهى جوانان دانشجويان و دانش‌آموزان مناطق همجوار غار است.