ویژگی‌های اسباب‌بازی مناسب برای کودکان

امروزه، با توجه به پژوهش‌هائى که در مورد کودک و دورهٔ کودکى و به‌ويژه سال‌هاى نخستين کودکى انجام گرفته است، تا حد امکان پى برده‌ايم که کودک چگونه ياد مى‌گيرد؛ چه چيزى به يادگيرى او کمک مى‌کند؛ رشد فکرى او چگونه است و چطور مى‌توان اين رشد فکرى را تقويت کرد و پرورش داد.

همچنين، مى‌دانيم که در اين دوره کودک به چه چيزهائى علاقه‌مند است. کودکان عموماً به اسباب‌بازى‌ علاقهٔ وافر نشان مى‌دهند و به اين سبب، مى‌توان از اسباب‌بازى‌ها به‌عنوان ابزارى براى رشد و تکامل آنان استفاده کرد.

در ميان فعاليت‌هاى روانى و بدنى کودکان، بازى اهميت فراوان دارد و اسباب‌بازى در زندگى آنان نقشى مهم و مؤثر ايفاء مى‌کند. در واقع، همان‌طورى‌که از بدو تولد، جسم کودک به غذا و ويتامين‌هاى مختلف و مفيد نياز دارد و به کمک آنها رشد و نمو مى‌کند، روح و روان او نيز نيازمند تغذيه است. اسباب‌بازى براى کودکان نوعى غذاى روحى و روانى به‌شمار مى‌رود و بنابراين، مى‌توان گفت که يکى از نيازهاى مهم آنان به‌شمار مى‌آيد و جزئى از زندگى آنها را تشکيل مى‌دهد.

اسباب‌بازى‌هاى کودکانه، چنانچه با دقت و بر طبق اصول روانشناسى و هدف‌هاى آموزشى انتخاب شوند، در زندگى اجتماعى و روانى و در رشد فکرى و تربيتى آنان بسيار مؤثر خواهند بود. به همين جهت است که روانشناسان و مربيان مشهورى چون منتسورى (Montessori)، والن (Wallon)، کلاپارد (Claparede)، دوبس (Debaise) و دکتر هوشيار در اين زمينه به تفصيل بحث کرده و بازى و اسباب‌بازى را در رشد فکرى و تربيت قواى عقلانى کودک مؤثر دانسته‌اند.

کودکان، به هنگام بازي، به‌ويژه با اسباب‌بازى‌هائى که جنبهٔ فکرى و آموزشى دارند، بهتر مى‌توانند به فعاليت‌هاى مختلف ذهني، حرکتى و روانى بپردازند.

از نظر روانشناسي، بايد دانست که تمايل کودکان به بازى و علاقهٔ شديد آنان به اسباب‌بازي، يکى از علائم سلامت عقل و کنجکاوى و هوشيارى آنان است.

از آنجا که امروزه خريد اسباب‌بازى براى کودکان عموميت يافته است، پدران و مادران بايد در اين مورد دقت کافى مبذول دارند، تا اسباب‌بازى‌اى را انتخاب کنند که به سلامت و رشد جسمي، رواني، فکرى و اجتماعى آنان يارى رساند.

متأسفانه، بسيارى از پدران و مادران گمان مى‌کنند که اسباب‌بازى‌ها تنها براى تفريح و سرگرمى کودکان درست شده‌اند و بسيارى از سازندگان اسباب‌بازى‌ها نيز به جنبه‌هاى تجارى و مصرفى اسباب‌بازى‌ها پرداخته و از اين نکتهٔ مهم غافل هستند که کودکان خردسال در سنينى که با اسباب‌بازى‌هاى خود به بازى سرگرم مى‌شوند، شخصيت و فکر آنان نيز در اين مرحله از زندگى شکل مى‌گيرد. از اين‌رو، انتخاب و تهيهٔ نوع مناسب اسباب‌بازى براى کودکان در سنين مختلف، بسيار مهم و تعيين‌کننده است.