پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا

تنبل شدن ذهن


  تقويت حس پرخاشگرى
مهمترين مشخصهٔ بازى‌هاى رايانه‌اي، حالت جنگى اکثر آنها است و اينکه فرد، براى رسيدن به مرحلهٔ بعدى بازي، بايد با نيروهاى به اصطلاح دشمن بجنگد. استمرار چنين بازى‌هائى کودک را پرخاشگر و ستيزه‌جو بار مى‌آورد و او سعى مى‌کند با زور و تهاجم به خواسته‌هاى خود برسد.
'مجيد قادري' ، مدير مرکز سرگرمى‌هاى سازندهٔ کانون پرورش فکري، مى‌گويد: 'خشونت و سکس مهمترين محرکه‌هائى است که در طراحى جديدترين و جذاب‌ترين بازى‌هاى رايانه‌اى به حد افراط از آن استفاده مى‌شود. چهره‌هاى معروف هاليوود که در فرهنگ ما انسان‌ها ضدّارزش و غيراخلاقى هستند، در اين بازى‌ها به‌صورت قهرمان‌هاى شکست‌ناپذير جلوه‌نمائى مى‌کنند' .
  انزواطلبى
کودکانى که به‌طور مداوم به اين بازى‌ها مشغول هستند، درونگرا مى‌شوند، در جامعه منزوى هستند و در برقرارى ارتباط اجتماعى با ديگران ناتوان. اين روحيهٔ انزواطلبى باعث مى‌شود که کودک از گروه همسالان جدا شود که اين خود، سرآغازى است براى بروز ناهنجارى‌هاى ديگر. مادرى در اين‌باره مى‌گويد: 'فرزندم به اين بازى معتاد شده است. او هر روز، با تردستى و شيرين‌کارى خود را به صفحهٔ تلويزيون مى‌رساند و از دنياى بيرون به کلى بى‌خبر است و حتى متوجه رفت و آمد ميهمانان نمى‌شود. هميشه هم پس از دست کشيدن از اين کار سردرد و کسالت به سراغ او مى‌آيد' .
  تنبل شدن ذهن
در اين بازى‌ها، به‌دليل اينکه کودک و نوجوان اغلب با ساخته‌ها و برنامه‌هاى ديگران به بازى مى‌پردازد و کمتر امکان دخل و تصرف در آنها را دارد، حالت انفعال در او پديد مى‌آيد و اعتماد به نفس وى در برابر ساخته‌ها و پيشرفت ديگران متزلزل مى‌شود. دکتر شهلا کاظمى‌پور، مشاور علمى مرکز سنجش برنامه‌اى صدا و سيما، مى‌گويد: 'تصور بيشتر خانواده‌ها اين است که در بازى‌هاى رايانه‌اى فرد در بازى مداخلهٔ فکرى مداوم دارد. به‌نظر من اين مداخلهٔ فکرى نيست، اين بازى‌ها سلول‌هاى مغزى را گول مى‌زنند و از نظر حرکتى نيز، اين بازى‌ها، فقط چند انگشت کودک را حرکت مى‌دهند. ما هرچه در اين مسير حرکت کنيم و بازى‌ها را گسترش دهيم، انسان‌هائى را تحويل جامعه خواهيم داد که سرخورده، افسرده، غيرمتحرک و غيرسازنده هستند. خوداتکائى آنان بسيار کم خواهد بود و ابتکار عمل نخواهند داشت. در حالى که براى جامعه، به انسان‌هائى خلاق، مبتکر و متفکر نياز داريم.'
  تأثير منفى در روابط خانوادگى
با توجه به اينکه زندگى در عصر حاضر در کشور ما نيز به سوى ماشينى شدن پيش مى‌رود و در بعضى از خانواده‌ها زن و مرد هر دو کارمند هستند و يا برخى از مردان ممکن است بيش از يک شغل داشته باشند، خودبه‌خود روابط عاطفى و در کنار هم بودن خانواده کمتر مى‌شود. با وجود تلويزيون به‌عنوان جعبهٔ جادوئي، شمار فراوانى از همين وضع ناراضى بودند و شکايت داشتند که روابط خانوادگى سرد شده است. حالا که جعبهٔ جادوئى ديگرى با جذبهٔ سحرآميزترى به‌نام رايانه نيز در کنار جعبهٔ جادوئى پيشين قرار گرفته، مشکلات دو چندان شده است.
خانمى نقل مى‌کند: 'همسرم، براى انجام دادن تحقيقات دانشگاهى‌ خود، رايانه‌اى به منزل آورد که چند ديسک بازى هم ضميمهٔ آن بود. دو پسرم در طول روز با آن مشغول بازى مى‌شدند و حتى سر شب‌ها ترجيح مى‌دادند با اين وسيلهٔ مشغول‌کنندهٔ جديد وقت بگذارند. طولى نکشيد که توجه همسرم نيز به اين بازى‌ها جلب شد. کم‌کم پى بردم که تمرکز و صرف وقت آنان به اين ترتيب روابط خويشاوندى و عادى را تحت تأثير قرار داده است. به خود آمدم و با قاطعيت از همسرم خواستم که رايانه را به محل کار خود منتقل کند.'
شکايت خانواده‌ٔ ديگر اين است که در تعطيلات تابستانى قصد مسافرت داشتند و مخارج و مقدمات آن نيز از پيش تأمين شده بود، اما اشتغال بيش از حد و علاقه‌مندى بچه‌ها به بازى رايانه‌اي، آنان را از اين تفريح سالم و مفرح محروم کرد.
  افت اخلاقى
'سکس' از مضامين ديگرى است که در اين بازى‌ها از آن استفاده مى‌شود. فيلم‌هاى نبردهاى تن به تن دختران نيمه عريان، رقص و موسيقى غربي، به تصوير کشيدن روابط نامشروع و ... در ديسک‌هاى پلى‌استيشن و سى‌دي، بدون هيچ‌گونه مشکلي، در فروشگاه‌ها به معرض فروش گذاشته شده است.
بعضى از نوارهاى رايانه‌اى از بازى‌هاى ساده شروع مى‌شود و در پايان به تصاوير مستهجن مى‌رسد، به‌طورى‌که در برخى از اين بازى‌ها جايزهٔ پيروزى در بازي، عکس‌هاى شنيع است که اگر بازيکن در بازى برنده شود، عکس‌هاى مستهجن به‌عنوان جايزه بر صفحهٔ تلويزيون ظاهر مى‌شود.
بدون شک، در ساخت و توليد اين بازى‌ها دست سازمان‌هاى جاسوسى سيا، موساد و ... در کار است و مى‌خواهند ذهن و روان کودکان ما را مسموم کنند.
  افت تحصيلى
به‌دليل جاذبهٔ محسورکنندهٔ اين بازى‌ها براى کودکان و نوجوانان، آنان وقت زيادى را صرف اين‌گونه بازى‌ها مى‌کنند. در واقع آنان انرژى عصبى و روانى خويش را به مصرف اين بازى مى‌رسانند و با چشمان و ذهنى خسته از بازى دست مى‌کشند. حتى بعضى از کودکان صبح زودتر از وقت معمول بيدار مى‌شوند تا پيش از رفتن به مدرسه کمى به بازى بپردازند و وقت‌هاى تلف شده را هم بدين‌صورت جبران مى‌کنند. مسلم است با اين جذبه و علاقه‌اى که اين بازى‌ها ايجاد مى‌کند، در افت تحصيلى آنان مؤثر است. يکى از پدر و مادرها اظهار مى‌دارد که پسرم، در سال گذشته، بهترين نمره‌هاى درسى را مى‌گرفت، اما از وقتى که رايانه براى او خريده‌ايم، روزى دو الى سه ساعت وقت خود را صرف بازى مى‌کند و از لحاظ تحصيلى نيز افت محسوسى پيدا کرده است. اکثر بررسى‌ها نيز مؤيد اين مطلب است.
  از خود بيگانگى
دنياى مجازي، ولى نزديک به واقعيتى که در اين بازى‌ها به تصوير کشيده مى‌شود، آن‌قدر مسحورکننده و جذّاب است که مخاطب کودک و نوجوان تحت تأثير همهٔ باورهائى قرار مى‌گيرد که طراحان اين بازى‌ها به او القاء مى‌کنند.
فرد دچار از خود بيگانگى مى‌شود، به رنگ آنان درمى‌‌آيد و مانند آنان مى‌انديشد. براى کودکى که در حال بازى است، فرق نمى‌کند که دشمن چه کسى باشد؛ دشمن همان است که بازى مى‌گويد. در ميان انبوه بازى‌هاى رايانه‌اى که اکنون به راحتى در دسترس کودکان قرار مى‌گيرند، بازى‌هائى وجود دارند که در آن مسائل اعتقادي، فرهنگي، اجتماعى و سياسى کشورهاى مسلمان، به‌ويژه ايران، مورد توهين قرار مى‌گيرد. در اين بازى‌ها بحث تروريزم را به گونه‌اى وارونه مطرح و ايرانيان را متهم به حمايت از آن مى‌کنند. به اين ترتيب که در يک بازى به‌نام اف - ۱۱۱ پنج کشور مسلمان که در ميان آنها اسم ايران نيز ديده مى‌شود، به‌عنوان کشورهاى حامى تروريزم معرفى مى‌شوند. سپس بچه‌ها، در قالب خلبان هواپيماى جنگنده، مأموريت پيدا مى‌کنند که نقاط حساس اين کشورها، مثل مراکز اقتصادى و نظامى را، بمباران کنند.
در واقع، مروجان تروريزم، اين بازى‌ها را ميدان مناسبى براى تاخت و تاز عقايد و آراء خود در ميان کودکان و نوجوانان يافته‌اند و حقايق و واقعيت‌هاى موجود را به‌راحتى وارونه جلوه مى‌دهند.
در يک بازى ديگر، يک ناو آمريکائى وارد خليج‌فارس مى‌شود و سپس، در جريان بازي، محل مأموريت بچه‌ها را در کشتى تعيين مى‌کنند و او وظيفه دارد تا از ناو آمريکائى در برابر قايق‌هاى تندروى ايرانى که در آن تيپ‌هاى حزب‌الهى ديده مى‌شود، محافظت کنند. متأسفانه، اين‌گونه بازى‌ها، بدون هيچ نظارتى از سوى مراجع ذى‌صلاح، به آسانى در دسترس فرزندان ما قرار مى‌گيرد.


همچنین مشاهده کنید