سوءتغذیه کودکان زیر ۵ سال

امروزه سوءتغذيه پروتئين انرژى (PEM) کودکان يکى از مهم‌ترين مشکل‌هاى تغذيه در بسيارى از کشورهاى در حال پيشرفت است. غذا و تغذيه از ابعاد اساسى زندگي، سلامت و رفاه اجتماعى و از حقوق اوليهٔ هر فرد است. عدم دسترسى به غذاى کافى نه‌ تنها يک پديدهٔ غيرانسانى به‌شمار مى‌رود، بلکه سوء تغذيه از طريق کاهش کارائى جسمى و توانائى ذهنى به افزايش بار بيمارى در جامعه و در نتيجه اُفت قابل توجه بازده توليد، ناکارائى سرمايه‌گذارى‌هاى آموزش و افزايش هزينه‌هاى بهداشتى منجر مى‌شود.

جيمز گرانت (James P. Grant) مدير سابق اجرائى يونيسف اظهار مى‌دارد: 'تا زمانى که جهان در نيابد که براى حفظ و سرمايه‌گذارى جهت رشد جسمي، ذهنى و عاطفى کودکان خود بايد کار بهترى صورت دهد، قادر نخواهد بود مشکل‌هاى اساسى بلندمدت خود را حل نمايد. سوء تغذيه، نبود بهداشت و رشد ناچيز ميليون‌ها کودک و نوجوان نمى‌تواند اساس و پايه توسعه‌اى مورد قبول و تائيد باشد. دوران کودکي، دورانى است که فکر، جسم، ارزش‌ها و شخصيت‌ها شکل مى‌پذيرد. در نتيجه از اين سال‌هاى سرنوشت‌ساز و آسيب‌پذير کودکي، بايد به هر بهاء حفاظت کرد.'

- بيمارى:

واژهٔ سوء تغذيهٔ پروتئين - انرژى به مجموعه‌اى از نارسائى‌هاى بالينى ناشى از درجه‌هاى مختلف کمبود پروتئين - انرژى اطلاق مى‌شود. سوء تغذيهٔ پروتئين - انرژى طيف وسيعى از علائم بالينى را شامل مى‌شود که با رشد ناکافى کودک (سوءتغذيه خفيف) شروع و تاکواشيورکور و ماراسموس با ميزان بالاى مرگ‌ومير در انتهاى ديگر آن، خاتمه مى‌يابد، وضعيت سوءتغذيه پروتئين - انرژى به‌طور معمول مشابه کوه ‌يخى است که ۲۰% آن بالاتر از سطح آب بوده و حدود ۸۰% آن زير آب قرار دارد. اشکال شديد سوء تغذيه پروتئين - انرژي، کواشيورکور، ماراسموس و ماراسموس کواشيورکور، قلهٔ اين کوه را تشکيل مى‌دهند. اين بيمارى‌ها به آسانى توسط پزشک يا کارکنان بهداشت با استفاده از علائم بالينى قابل تشخيص‌ هستند. به ‌عبارت ديگر، علائم بالينى مشخص سوء‌تغذيهٔ پروتئين - انرژى در کودکان با سوء‌تغذيهٔ خفيف يا متوسط بروز نمى‌کند. آنها کوتاه‌تر (قد براى سن) و کم‌وزن‌تر (وزن براى سن) از حد مورد انتظار هستند و به ‌طور احتمالى مشکل‌هائى در تکامل فيزيولوژيک دارند که به ‌راحتى قابل تشخيص نيستند. شناسائى سوءتغذيهٔ خفيف و متوسط بيشتر با استفاده از شاخص‌هاى آنتروپومترى به‌ويژه اندازه‌گيرى وزن و قد و گاهى اندازه‌گيرى دور بازو و يا ضخامت چين‌پوستى امکان‌پذير است. همان‌طور که در دياگرام کوه‌ يخ نشان داده شده است (شماى کوه يخ سوء‌تغذيه)، شيوع موارد شديد سوء‌تغذيهٔ پروتئين - انرژى (کواشيورکور، ماراسموس و ماراسموس کواشيورکور)، به‌ جز در شرايط بحراني، به ‌طور معمول بين ۱ تا ۵% مى‌باشد. در حالى‌که شيوع سوء‌تغذيهٔ خفيف و متوسط در بسيارى از کشورهاى صحراى آفريقا و جنوب آسيا بيش از ۳۰ تا ۷۰% مى‌باشد.