| به نظر مى‌رسد در بين سرطان‌ها در دنيا سرطان معده دومين عامل مرگ باشد. حدود ۹۰% سرطان‌هاى معده از نوع آدنوکارسينوم مى‌باشند. اين بيمارى کشندگى زيادى دارد. به‌نظر مى‌رسد دو
شکل بافتى اين سرطان (نوع روده‌اى و منتشر) از نظر ويژگى‌هاى اپيدميولوژى تفاوتى با هم دارند.
|
|
|
|
|
|
| - مصرف سيگار و الکل
|
|
| - مصرف نيترات و ترکيب‌هاى آن:
|
| آلودگى غذا (غلات، گوشت، مواد غذائى کنسروشده و صنعتي، ترشى‌ها) و آب به‌ترکيب‌هاى نيترات (مانند نيتروزامين‌ها) باعث افزايش خطر سرطان معده مى‌شود.
|
|
| - غذاهاى نمک‌سود شده:
|
| اين غذاها به احتمال زياد از طريق آسيب به مخاط معده باعث افزايش خطر سرطان معده مى‌شوند.
|
|
| - استعداد ژنتيک:
|
| ابتلاء به سرطان معده در بستگان مبتلايان و افراد داراى گروه خونى A بالاتر از ديگران مى‌باشد.
|
|
| - ساير عوامل مؤثر:
|
| سابقهٔ پرتودرمانى باعث افزايش خطر سرطان معده مى‌شود. مصرف سبزى‌ها و ميوه‌هاى تازه، ويتامين‌ها، به‌خصوص ويتامين C و بتاکاروتن، نيز ممکن است مانع ابتلاء به سرطان معده
گردد. به احتمالى افزايش مصرف کربوهيدرات‌ها از طريق کاهش مخاط معده باعث نفوذ مواد سرطان‌زا و افزايش خطر ابتلاء به سرطان مى‌گردد. موضوع ديگر ارتباط بين سرطان معده و عفونت
هليکوباکتر پيلورى (Helicobacter pylori) مى‌باشد که در بسيارى از مقاله‌ها مورد توجه قرار گرفته است. در مورد قطعيت اين رابطه نمى‌توان اظهارنظر کرد. به‌نظر مى‌رسد مصرف زياد نمک به‌اضافهٔ عفونت
هليکوباکتر پيلورى نقش عمده‌اى در ايجاد سرطان معده داشته باشد، ولى اثبات اين امر مستلزم مطالعه‌هاى بيشتر است.
|
|
| اپيدميولوژى توصيفى سرطان معده
|
|
|
|
|
| در جهان تنوع بسيار زيادى از نظر ميزان بروز سرطان معده وجود دارد. در حالى‌که در ژاپن ميزان بروز بيمارى در مردان بيشتر از ۱۰ در ۱۰۰،۰۰۰ مى‌باشد، در کويت حدود ۵/۰ در ۱۰۰،۰۰۰
است. جالب توجه اين است که به‌دنبال مهاجرت ساکنان مناطق پُرخطر به مناطق کم‌خطر، از بروز سرطان معدهٔ مهاجران و فرزندان آنها کاسته شده است و به حدود آمار مناطق کم‌خطر مى‌رسد.
|
|
|
|
| دربسيارى از نقاط دنيا، به‌خصوص مناطق پُرخطر، در دهه‌هاى اخير شاهد کاهش چشمگير در بروز مرگ‌ومير سرطان معده مى‌باشيم. به‌نظر مى‌رسد استفاده از يخچال و فريزر و موادغذائى
يخ‌زده به‌جاى غذاهاى نمک‌سود در اين کاهش بسيار مؤثر بوده است. در اين بين افزايش ميزان بقاء مبتلايان به سرطان به اندازهٔ کاهش ميزان مرگ‌ومير نبوده است.
|
|
|
|
| همچون ساير سرطان‌هاى سلول‌هاى پوششى بروز سرطان معده با سن افزايش مى‌يابد، به طورى که بيشترين ميزان‌‌هاى بروز در سن بالاى ۷۵ سال مى‌باشد. نسبت جنسى (مرد به زن) بروز اين
سرطان بين ۵/۱ تا ۵/۲ متغير مى‌باشد. به‌نظر مى‌رسد در مناطق پُرخطر اين نسبت بالاتر مى‌رود.
|
|
|
|
| احتمال بروز سرطان معده در بيماران مبتلا به پوليپ معده، گاستريت آتروفيک و افرادى که بخشى از معدهٔ آنها برداشته شده است، زيادتر مى‌باشد. هم‌بستگى بين زخم‌هاى معده و سرطان
آن ديده شده است که به‌دقت نمى‌توان آن را ناشى از يک رابطهٔ سببى دانست.
|
|
|
|
| مطالعه‌هاى سرطان در ايران از نظر توزيع جغرافيائى ارتباط قابل توجهى را بين سرطان معده و مرى نشان داده‌اند. به‌طورى که با افزايش بروز سرطان مرى در مناطق مختلف، بروز سرطان
معده هم به‌طور عمده افزايش يافته است. در سال‌هاى اخير نه‌تنها از اهميت سرطان معده در ايران کاسته نشده است، بلکه در برخى گزارش‌ها از نظر جايگاه نسبى بر سرطان مرى برترى يافته
است. برخلاف سرطان مرى که بيشتر در مناطق و گروه‌هاى قومى معينى شايع است، سرطان معده پراکندگى بيشتر دارد و در تمام گروه‌هاى قومى ديده مى‌شود. در سال ۱۳۷۵ ميزان بروز سرطان معده
در استان مازندران در ميان مردان ۹/۵ در ۱۰۰،۰۰۰ گزارش شده است. در سال ۱۳۷۴ از بين مراجعه‌کنندگان به انستيتو سرطان ميانگين سنى مبتلايان به سرطان معده ۲/۶۰ و نسبت جنسى (مرد به زن)
حدود ۳ بود. در برنامه ثبت موارد سرطان شمال ايران، اکثريت مطلق موارد سرطان معده از چهل‌سالگى به بعد گزارش شده است.
|
|
| پيشگيرى از سرطان معده و مرى
|
|
| با توجه به ميزان کشندگى بالاى اين سرطان‌ها، عمدهٔ توجه‌ها در برنامه کنترل آنها بر روى پيشگيرى اوليه متمرکز مى‌باشد. در حال حاضر با اطلاعات موجود راه قطعى پيشگيرى از اين سرطان‌ها معلوم نشده است، ولى براى پيشگيرى توجه به راه‌بردهاى زير در مقابله با اين سرطان‌ها ضرورى به‌نظر مى‌رسد:
|
|
| - جلوگيرى از دادن مواد مخدر به کودکان براى خواباندن آنها و مقابله با مصرف مواد افيونى به‌خصوص شيره
|
|
| - مقابله با مصرف سيگار، الکل، مواد غذائى نمک‌سود و مانده از راه آموزش بهداشت و وضع قوانين مناسب
|
|
| - تغيير الگوى تغذيه در جهت استفادهٔ بيشتر از ميوه‌ها و سبزى‌هاى تازه
|
|
| - ممانعت از استفاده از افزودنى‌هاى غيرمجاز و ترکيب‌هاى نيترات در مواد غذائى صنعتي
|
|
| - خوددارى از مصرف چاى خيلى داغ و نيز غذاهاى مايع و نيمه مايع (سوپ، آش، تريد آب‌گوشت) خيلى داغ
|
