گویندگی خبر

'گويندهٔ خبر فردى است که ضمن شناخت مبانى خبر، علاوه بر مشارکت نسبى در تهيه و تنظيم، وظيفه اجراء اخبار و تفاسير سياسى را در راديو و تلويزيون به‌عهده دارد' ، (نظام حقوق و دستمزد صدا و سيما، ۲۵۰).

گويندگى يک مهارت و فن است و گوينده نقش تعيين‌کننده‌اى در ارائهٔ خبر و ايجاد ارتباط با مخاطب دارد. اين حرفه به‌علت اينکه تمام تلاش و حاصل کار عوامل دست‌اندرکار خبر را به‌نوعى به مخاطب منتقل مى‌کند، اهميت به‌سزائى دارد و در حقيقت گوينده تجلى روح دسته جمعى کارکنان خبر و متبلورکنندهٔ حاصل کار آنها و ارائه‌دهندهٔ برآيند کار دسته‌جمعى است. هرچند در ارائهٔ خبر عوامل و منابع گوناگونى مؤثر است، ولى آنچه بيشتر در ذهن مخاطبان جاى مى‌گيرد حضور گوينده به‌عنوان رواى قصه خبر است.

اگر مهارت‌ها و ارتباط کلامى و غيرکلامى گوينده در ايجاد ارتباط با مخاطب مؤثر نباشد، نه تنها حاصل کار دسته‌جمعى کارکنان خبر به هدر رفته است که سيستم خبررسانى و اطلاع‌رسانى کشور عقيم و ناموفق خواهد ماند و اهدافى که از اين رهگذر براى سيستم خبررسانى پيش‌بينى شده است، تحقق نمى‌يابد.

گويندگى در عصر حاضر تنها در قيافه و صداى جذاب داشتن و تسلط بر خواندن خبر خلاصه نمى‌شود و مجموعه‌اى از مهارت‌ها و ارتباط کلامى و غيرکلامى را طلب مى‌‌کند.

آنچنان که در ارتباط چهره به چهره انتقال پيام به مخاطب، شرايط و ويژگى‌هاى کلامى و غيرکلامى خاص دارد، در ارتباط جمعى نيز اين مهم برجستگى ويژه‌اى دارد و چنانچه گوينده در ايجاد ارتباط با مخاطبان موفق نباشد، برنامه نيز با اقبال مخاطبان مواجه نخواهد شد.

ارتباط مستقيم

ارتباط مستقيم به شيوه‌اى از ارائهٔ خبر گويند که خبرنگار به‌طور مستقيم با استوديو پخش خبر در ارتباط است و گزارش خبرى او به‌طور زنده از شبکهٔ راديو يا تلويزيون پخش مى‌شود.

در ارتباط مستقيم، گويندهٔ خبر در مقدمه و مؤخره نقش خاصى ندارد و تسهيل‌کنندهٔ عمل ارتباط است. نوع ديگرى از ارتباط نيز حضور مستقيم خبرنگار در استوديو خبر است که با او مصاحبه مى‌شود. اولين ويژگى کار ارتباط مستقيم اين است که خبرنگار از صحنهٔ رويداد به‌طور زنده واقعه را گزارش مى‌کند و مخاطبان نيز به اين‌گونه گزارش‌ها بيشتر توجه مى‌کنند، زيرا واسطه در آن حضور ندارد و از کانال اتاق تدوين خبر نيز عبور نکرده است و امکان جرح و تعديل در گزارش وجود ندارد. در اين‌گونه گزارش‌هاى خبري، خبرنگاران از قبل در محل حضور مى‌يابند و اطلاعات لازم و ضرورى دربارهٔ رويداد را تهيه مى‌کنند و به هنگام ارائهٔ گزارش، به مخاطبان منتقل مى‌کنند.

در ارتباط مستقيم وقتى که در صحنهٔ گزارش با فردى مصاحبه مى‌شود، اگر موضوع جنبه تخصصى داشته باشد و نياز به ذکر آمار و ارقام باشد، از قبل هماهنگى لازم انجام مى‌شود.

ويژگى ديگر اين نوع گزارش‌ها اين است که فعل و انفعالات صحنه گزارش بر حساسيت و تنوع گزارش مى‌افزايد و مخاطب احساس مى‌کند خود در صحنه رويداد قرار دارد.

براى تهيه اين نوع خبر و گزارش‌هاى خبري، معمولاً از خبرنگارانى بهره مى‌گيرند که تسلط خوب و قدرت فى‌البداهه گفتن، کلام شيوا، توانائى درست سخن گفتن، درک سريع مطلب و هوش فوق‌العاده دارند. ارتباط مستقيم يکى از پيشرفته‌ترين و در عين حال حساس‌ترين حالت ارسال خبر است و خبرنگارانى که از عهدهٔ اين‌گونه ارتباط برمى‌آيند، خبرنگاران بسيار آبديده و پرتحرک هستند. در ارتباط مستقيم تلاش مى‌کنند به شکلى ساعت را نيز اعلام کنند که در اين صورت اعتماد مخاطبان به اينکه ارتباط واقعاً زنده و مستقيم است، کاملاً جلب مى‌شود. اين گزارش‌ها تأثير فوق‌العاده‌اى بر مخاطب مى‌گذارند، زيرا به شکلى مخاطب را کاملاً در اختيار خود مى‌گيرند.

انواع ارتباط مستقيم

۱. ارتباط استوديو خبر با مصاحبه‌شونده، بدون حضور خبرنگار

۲. ارتباط استوديو خبر با مصاحبه‌شونده، با حضور خبرنگار

۳. ارتباط مستقيم با مصاحبه‌شونده در استوديو خبر

۴. ارتباط مستقيم بين ۳ تا ۴ استوديو يا مکان ديگر به‌طور همزمان که با ترتيب خاصى همراه است، از جمله ارتباط بين استوديو خبر راديو با خبر تلويزيون و صحنهٔ رويداد.