درمان

درمان

درمان مطلوب ديابت فقط تصحيح گلوکز پلاسما نيست. مراقبت‌هاى جامع ديابت بايد شامل تعيين و درمان عوارض خاص ديابت و اصلاح عوامل خطرساز بيمارى‌هاى مرتبط با DM هم باشد. بايد به بيماران مبتلا به ديابت تيپ ۱ و ۲ در مورد تغذيه، ورزش، مراقبت ديابت در حين بيمارى و داروهاى پائين‌آورنده گلوکز پلاسما آموزش داد. عموماً بايد سطح HbA1c هدف کمتر از ۷% باشد البته بايد ملاحظات فردى را در نظر داشت (سن، قابليت تأثير رژيم درمانى پيچيده و وجود حالات طبى ديگر). درمان شديد عوارض طولانى‌مدت را مى‌کاهد ولى با حملات شديدتر و بيشتر هيپوگليسمى همراه است.

به‌طور کلي، بيماران مبتلا به DM تيپ ۱ نياز به ۱-۵/۰ u/kg/d انسولين در دوزهاى منقسم دارند. بهتر است ترکيبى از فرآورده‌هاى انسولين با زمان‌هاى مختلف شروع اثر و طول مدت عمل را استفاده کرد (جدول - فارماکوکينتيک ترکيبات انسولين ـ). رژيم متعارف شامل روزى ۲ بار تزريق انسولين متوسط اثر به همراه انسولين کوتاه‌اثر قبل از غذا در صبح و عصر، روزى ۲ بار تزريق انسولين متوسط اثر و ليزپروانسولين در قبل از شام، و تجويز مداوم انسولين زيرجلدى به کمک دستگاه انفوزيون است.

جدول فارماکوکينتيک ترکيبات انسولين

ترکيب

زمان عمل

زمان شروع اثر دارو (ساعت)

زمان حداکثر اثر دارو (ساعت)

طول‌مدت مؤثر در تأثير دارو (ساعت)

حداکثر طول‌مدت اثر دارو (ساعت)

کوتاه‌اثر

ليزپرو

۰/۲۵>

۱/۵ - ۰/۵

۴-۳

۶-۴

رگولار

۱-۰/۵

۳-۲

۶-۳

۸-۶

متوسط‌اثر

NPH

۴-۲

۱۰-۶

۱۶-۱۰

۱۸-۱۴

لنت

۴-۳

۱۲-۶

۱۸-۱۲

۲۰-۱۶

طولانى‌اثر

اولترالنت

۱۰-۶

۱۶-۱۰

۲۰-۱۸

۲۴-۲۰

گلارجين

۴

٭

۲۴

۲۴

ترکيبى‌ها

۷۵/۲۵-۷۵% NPH

%۲۵ رگولار

۱-۰/۵

دو برابر

۱۶-۱۰

۱۸-۱۴

۷۰/۳۰-%۷ NPH

%۳۰ رگولار

۱-۰/۵

دو برابر

۱۶-۱۰

۱۸-۱۴

۵۰/۵۰-%۵ NPH

%۳۰ رگولار

۱-۰/۵

دو برابر

۱۶-۱۰

۱۸-۱۴

٭ گلارجين زمان حداکثر اثر کمى دارد.

بيماران مبتلا به DM تيپ ۲ را مى‌توان با رژيم و ورزش به تنهائى يا به‌همراه داروهاى خوراکى کاهنده گلوکز، انسولين يا ترکيبى از داروهاى خوراکى و انسولينى درمان کرد. دسته‌هاى مختلف داروهاى کاهنده گلوکز و دوز درمانى آنها در جدول (- داروهاى خوراکى کاهنده گلوکز -) فهرست شده است. در الگوريتيم درمانى منطقي، سولفونيل اوره يا متفورمين را به‌دليل اثرات (۲-۱% کاهش HbA1c)، عوارض جانبى شاخته شده و نسبتاً ارزان بودن آنها به‌عنوان درمان اوليه در نظر مى‌گيرند. (شکل - درمان ديابت تيپ ۲ -). متفورمين فوايدى نظير کاهش وزن خفيف، کاهش سطح انسولين و بهبودى جزئى ليپيدها دارد و در صورتى‌که به‌صورت تکى مصرف شود موجب هيپوگليسمى نمى‌شود. وى در نارسائى کليه، نارسائى احتقانى قلب، هر يک از انواع اسيدوز، بيمارى کبدى يا هيپوکسى شديداً بدحال يا هنگام دريافت مواد حاجب راديوگرافى موقتاً دارو را قطع کنند. مى‌توان ترکيبى از دو داروى خوراکى با اثرات تجمعى را استفاده کرد. اگر کنترل کافى حاصل نشد مى‌توان مرحله به مرحله انسولين موقع خواب را افزايش داد يا داروى خوراکى سومى را تجويز کرد. در کاهش شديد توليد انسولين اندوژن ممکن است مثل DM تيپ ۱ به انسولين متوسط‌اثر و کوتاه‌اثر نياز شود. در مواقعى که نياز به بيش از ۱u/kg/d انسولين متوسط‌اثر باشد، بهتر است که داروهاى حساس‌کننده به انسولين مثل متفورمين يا تيازوليدين‌ديون به‌همراه انسولين تجويز کرد.