به(۶)

	به گيتى بِهْ از راستى پيشه نيست ٭
		نظير:
		به گيتى کيميا چون راستى نيست (ويس و رامين)
		- راستى شغل نيکبختان است (سنائى)
		- سرِ ناراستى‌ها راستى است
		- اگر دروغ نيکوست راست از آن نيکوتر است
		- هيچ تقلّبى بهتر از راستى نيست
		- اگر راستى کارت آرامشى
		- راه راست برو اگر چه دور است
		- مردان ز راه راست به منزل رسيده‌اند (على‌اصغر حکمت)
			٭ .........................	ز کژّى بتر هيچ انديشه نيست (فردوسى)
	به گيتى عاشقى بى‌غم نباشد ٭
		رک: خوشى و عاشقى با هم نباشد
			٭ .......................	خوشى و عاشقى با هم نباشد(اسعد گرگانى)
	به گيتى کيميا چون راستى نيست ٭
		رک: به گيتى به از راستى پيشه نيست
			٭ .....................	که عزِّ راستى را کاستى نيست(اسعد گرگانى)
	به گيتى بيش مانى بيش بينى ٭
			٭...................	زمانى نوش و گاهى نيش بيني
	به گيتى نمانَد به‌جز نام نيک (فردوسى)
		نظير: آنچه مى‌مانَد به جا از آدمى نام است و بس (پرتو بيضائى)
	به لُر گفتند: زردآلو بخور تا رنگت سرخ و سفيد بشود. گفت: به رنگ خود چه کرده است که به رنگ من بکند؟
		رک: لرزانک خودش را نمى‌تواند نگه‌دارد چگونه مرا نگاه خواهد داشت؟
	به لقمان حکمت آموختن غلط است
		نظير:
		به لقمان حکمت‌آموزى چه باشد
		- حکمت به لقمان آموختن بى‌ادبى است
	به لقمان حکمت‌آموزى چه باشد (از جامع‌التمثيل)
		رک: به لقمان حکمت آموختن غلط است
	به لوطى گفتند: شلوارت را دزديدند. گفت: بگذار ببرند، توش تيز داده‌ بودم
		رک: شلوار لوطى را دزديدند...
	به لوطى معلّق زدن٭ نبايد آموخت
		نظير:
		مُشعبد را نبايد بازى آموخت (نظامى)
		- برآزموده استادى مکن
			٭ يا: پشتک و وارو زدن
	به مارماهى مانى، نه اين تمام و نه آن	منافقى چه کنم، مار باش يا ماهى (سنائى)
		رک: نه مار است نه ماهى
	به مالت مناز به يک شب بند است، به حُسنت مناز به يک تب بند است
		رک: به حُسنت مناز به يک تب بند است، به مالت مناز به يک شب بند است
	به مالِش پدران است بالِش پسران٭
		نظير: بچّه عزيز است، تربيت او عزيزتر است
			٭ ................................	به سر بريدن شمع است سرفرازى و ناز (ابوحنيفهٔ اسکافى)
	به مال مفت رسيدى هلاک کن خود را
		رک: مفت باشد گلوله جفت جفت باشد
	به ماه مى‌گويد تو در نيا تا من درآيم. بى‌نهايت زيبا و جميل است.
		نظير:
		مثل ماه شب چهارده است
		- مثل قرص قمر است
	به ماهى گفتند: چرا حرف نمى‌‌زنى؟ گفت: دهانم پرآب است (عامیانه).
	به مردِ دغا، نردِ دغا بايد باخت (طوطى‌نامه)
		رک: سوراخ کج ميخ کج مى‌خواهد
	به مرده که رو بدهى به کفنش خرابى مى‌کند! (عامیانه).
		رک: گدا را که رو بدهى ادعاى قوم و خويشى مى‌کند
	به مرگِ بَدان شادمانى رواست ٭
		رک: پس از مرگ عدو خوش مى‌توان زيست
			٭ .........................	اگرچه تن ما همه مرگ راست (فردوسى)
	به مرگ بگير تا به تب راضى شود
	به مرگ خر بوَد سگ را عروسى
		رک: ز مرگ خر بوَد سگ را عروسى
	به مرگ عدو شادمانى خطاست٭
		نظير:
		مرا به مرگ عدو جاى شادمانى نيست	که زندگانى ما نيز جاودانى نيست (سعدى)
		- اى دوست بر جنازهٔ دشمن چو بگذرى	شادى مکن که بر تو همين ماجرا رود (سعدى)
		- شادمانى مکن که دشمن مُرد	تو هم از مرگ جان نخواهى برد (سعدى)
			٭ اقتباسى است از مصراع اول اين بيت فردوسى:
			به مرگ بدان شادمانى رواست	اگرچه تن ما همه مرگ راست
	به مستراح افتاده، ازبگى که نيفتاده (عامیانه).
		نظير: اگر پيراهنش دريده اصلش که نپريده
	به مست و به ديوانه مدهيد پند ٭
		نظير:
		مست کجا پند کجا؟
		- از نصيحت مست را هشيار کردن مشکل است (صائب)
		- از مست و مجنون در خفته قلم تکليف برگرفته‌اند (مرزبان‌نامه)
			٭ .........................	مخنديد بر پير و بر دردمند (اسدى)
	به مفلس فقط آرزو داده‌اند
		رک: سرمايه مفلس آرزوست
	به مُلاّ٭ گفتند: بچه‌ها ازت نمى‌ترسند. گفت: باکى نيست، من هم از آنها نمى‌ترسم!
			٭ مُلاّ: آخوند مکتبي
	به مُلاّ نصرالدين گفتند: در فلان خانه سور مى‌دهند، گفت: به من چه؟ گفتند: تو را هم دعوت کرده‌اند، گفت: به شما چه!
		نظير: گفت: خانهٔ قاضى عروسى است. گفت: به تو چه، گفت: مرا هم دعوت کرده‌اند. گفت: به من چه!
	به ملاّنصرالدين گفتند: طنابت را بده گفت: رويَش ارزن پهن کرده‌ام!
		رک: اگر عذر است اين نيز بس است
	به من بگو با که معاشرى تا بگويم کيستي٭
		نظير: تو اول بگو با کيان دوستى	من آنگه بگويم که تو کيستي
			٭ اين مثل از زبان فرانسه وارد زبان فارسى شده است. اصل آن در زبان فرانسه چنين است: moi qui tu hantes، et js te dirai qui tu es Dis
	به منزل رسيد آنکه پوينده بود٭
		رک: جوينده يابنده است
			٭ .........................	بِهى يافت آن کس که جوينده بود (فردوسى)
	به مهمان که رو بدهى صاحب خانه مى‌شود
		رک: به گدا گفتند خوش آمد، توبره‌اش را کشيد پيش آمد!
	به ميخ مى‌زند که نعل بفهمد
		رک: بچهٔ خود را مى‌زند تا چشم همسايه بترسد
	بِهْ مى‌دهد دِه بگيرد
		رک: کُرّه داده شتر مى‌خواهد
	به نابودنى‌ها مداريد اميد ٭
			٭ .........................	که گويد که بار آورد شاخ بيد (فردوسى)
	به ناکار ديده مفرماى کار٭
		نظير:
		نکرده کار را مبر به‌کار
		- هر که ناآزموده را کار فرمايد ندامت بَرَد (سعدى)
		- بر مردم ناآزموده ايمن مباش (قابوس‌نامه)
		- مده کار معظم به نوخاسته (سعدى)
			٭ نخواهى که ضايع کنى روزگار	.......................... (سعدى)
	به نام حسنى، به کام حسينى
		رک: به اسم بچه، مادر مى‌خورد قند و کلوچه
	به نام عيسيٰ، به کام موسيٰ
		رک: به اسم بچه، مادر مى‌خورد قند و کلوچه
	به نامِ قادر، به کامِ نادر
		رک: به اسم بچه، مادر مى‌خورَد قند و کلوچه
	به نام ما، به کام شما!
		رک: به اسم بچه، مادر مى‌خورد قند و کلوچه
	به نام نيکو مردن بِهْ که به ننگ زيستن (قابوس‌نامه)
		رک: بميرم به نام و نمانم به ننگ