سه شنبه, ۲۸ فروردین, ۱۴۰۳ / 16 April, 2024
مجله ویستا

قاچ‌های ساعتی


تا آخرين ربع سدهٔ نوزدهم، زمان يک امر محلى بود، يا در کشورهاى کوچکتر براساس ساعت پايتخت محاسبه مى‌شد. اما گسترش راه‌آهن ميان کشورهاى بزرگتر سبب ايجاد آشفتگى در نگهدارى حساب زمان شد چنانکه ديگر جدول‌ەاى زمانى بدون استاندارد‌شدن قابل استفاده نبودند.
در ۱۸۸۰ 'وقت متوسط گرينيچ' (GMT) به زمان قانونى در جزاير بريتانيا تبديل شد و تا ۱۸۸۴ قاچ‌هاى ساعتى بين‌المللى در سراسر جهان تعيين شدند.
جهان به ۲۴ قاچ، هريک با ۱۵ درجه طول جغرافيائي، تقسيم شد. ۱۲ قاچ در شرق نصف‌النهار گرينيچ (صفر درجه) قرار دارند و بنابراين از GMT جلوتر يا پيشتر هستند. ۱۲ قاچ در غرب نصف‌النهار گرينيچ قرار دارند و بنابراين در پشت GMT بوده و از آن کمتر هستند. هر قاچ هفت‌ونيم درجه در دو طرف نصف‌النهار مرکزى آن گسترش دارد.
'خط بين‌المللى تاريخ' از نصف‌النهار ۱۸۰ درجه عبور مى‌کند - به‌جز در مورد بعضى ملل ساکن در جزاير اقيانوس آرام که در داخل يک قاچ قرار داده شده‌اند. پس براى کسى که از غرب خط تاريخ به شرق آن سفر کند زمان به اندازهٔ يک شبانه‌روز يا ۲۴ ساعت تغيير مى‌کند يعنى مثلاً يکشنبه به شنبه تبديل مى‌شود و به‌عکس اگر از شرق به غرب از خط تاريخ گذر کند، يکشنبه تبديل به دوشنبه مى‌شود.
برخى کشورهاى بسيار پهناور که قاچ‌هاى ساعتى زيادى را دربر مى‌گيرند، ناچار داراى قاچ‌هاى ساعتى متعددى هستند.
   ايالات متحد آمريکا
۴۸ ايالت مجاور در آمريکا بين قاچ‌هاى ساعتى شرقي، مرکزي، کوهستانى و اقيانوس آرام تقسيم شده‌اند (که به‌ترتيب ۵، ۶، ۷ و ۸ ساعت کمتر از GMT هستند)، حال آنکه افزودن آلاسکا و هاوائي، ۴ قاچ ساعتى به آن مى‌افزايد.
۱. زمان شرقى براى ايالات کونکتيکت، فلوريدا (به‌جز غرب دور)، جورجيا، اينديانا، کِنتاکى (قسمت شرقي)، مِين، مِريلند، ماساچوست، ميشيگان، نيوهَمپشر، نيوجرسي، ايالت نيويورک، کاروليناى شمالي، اوهايو، پنسيلوانيا،رودآيلند، کاروليناى شمالي، اوهايو، پنسيلوانيا، رودآيلند، کاروليناى جنوبي، تِنِسى (بخش شرقي)، ورمانت، ويرجينيا، واشينگتن دى‌سي، و ويرجينياى غربى در نظر گرفته مى‌شود.
۲. زمان مرکزى براى ايالات آلاباما، آرکانزاس، فلوريدا (غرب دور)، ايلى‌نويز، آيووا، کانزاس (به‌جز غرب دور)، کنتاکى (قسمت غربي) لوئيزيانا، ميسى‌سيپي، ميسوري، نبراسکا، (جز غرب دور)، داکوتاى شمالى (بخش شرقي)، اوکلاهُما، داکوتاى جنوبى (بخش شرقي)، تِنِسى (بخش غربي)، تکزاس (به‌جز غرب دور) و ويسکانسين، درنظر گرفته مى‌شود.
۳. زمان کوهستانى براى ايالات آريزونا، کولورادو، آيداهو (جز شمال دور)، کانزاس (غرب دور)، مونتانا، نِبراسکا (غرب دور)، نيومکزيکو، داکوتاى شمالى (بخش غربي)، اورِگون (شرق دور)، داکوتاى جنوبى (بخش عربي) تکزاس (غرب دور)، يوتا و وايومينگ در نظر گرفته مى‌شود.
۴. زمان اقيانوس آرام براى ايالات کاليفرنيا، آيداهو (شمال دور)، نِوادا، اورگون (جز شرق دور) و ايالت واشينگتن درنظر گرفته مى‌شود.
   کانادا
کانادا نيز مانند ايالات متحد آمريکا به قاچ‌هاى مشابهى تقسيم مى‌شود - اقيانوس اطلسي، شرقي، مرکزي، کوهستانى و اقيانوس آرامى (به‌ترتيب ۴، ۵، ۶، ۷، ۸ ساعت کمتر از GMT).
۱. زمان اقيانوس اطلسى براى ايالات نيوبرونسويک، نيوفاندلند، نووا اسکوتيا، جزيرهٔ پرنس ادوارد، کِبِک (جز شرق دور)، و بخشى از سرزمين‌هاى شمال غربى درنظر گرفته مى‌شود.
۲. زمان مرکزى کانادا براى ايالات مانيتوبا، اونتاريو (غرب دور)، ساسکاچوان (شرق دور)، و بخشى از سرزمين‌هاى شمال غربى در نظر گرفته مى‌شود.
۳. زمان کوهستانى کانادا براى ايالات آلبرتا، ساسکاچوان (جز شرق دور) و بخشى از سرزمين‌هاى شمال ‌غربى در نظر گرفته مى‌شود.
۴. زمان اقيانوس آرامى کانادا براى کلمبياى بريتانيا و يوکون درنظر گرفته مى‌شود.
   استراليا
استراليا داراى سه قاچ ساعتى است. استرالياى غربى ۸ ساعت جلوتر يا بيشتر از GMT و استرالياى جنوبى و سرزمين‌هاى شمالى ۵/۹ ساعت جلوتر از GMT هستند؛ بقيهٔ کشور ۱۰ ساعت جلوتر از GMT درنظر گرفته مى‌شود.
   اتحاد جماهير شوروى (سابق)
اتحاد شوروى (سابق) به ۱۱ قاچ ساعتى تقسيم مى‌شود و کليهٔ قسمت‌هاى اروپائى روسيه ۴ ساعت جلوتر از GMT است. در محل تقاطع مرز شوروى با لهستان، ساعت‌ها دو ساعت جلو برده مى‌شوند.
   اروپا
اروپا داراى سه قاچ ساعتى است: ناحيهٔ GMT، زمان اروپاى ميانى (يک ساعت جلوتر از GMT) و زمان اروپاى شرقى (دو ساعت جلوتر از GMT).
۱. زمان GMT در اروپا براى ايرلند و ايسلند و بريتانيا و پرتغال درنظر گرفته مى‌شود.
۲. زمان اروپاى ميانى براى کشورهاى اتريش، اسپانيا، آلباني، آلمان، آندورا، ايتاليا، بلژيک، جبل‌الطارق، چکسلواکي، دانمارک، سان‌مارينو، سوئد، سويس، فرانسه، لوکزامبورگ، ليختن‌اشتاين، مجارستان، موناکو، نروژ، واتيکان، هلند و يوگسلاوى درنظر گرفته مى‌شود.
۳. زمان اروپاى شرقى براى کشورهاى بلغارستان، روماني، فنلاند، قبرس و يونان درنظر گرفته مى‌شود.
تعداد کمى از کشورها يا بخش‌هائى از يک کشور سيستم گرينيچ را نپذيرفته‌اند. برخى کشورهاى ديگر نظير چين، نظام قاچى را به‌کار نمى‌برند و کل کشور - حتى اگر اندازه‌اى که بيش از يکى از قطعات ۲۴ قارچى دارد - زمان واحدى را به‌کار مى‌برند. منتهى گروه سومى هم هستند - نظير افغانستان، ايران، سورينام و هندوستان - که از تفاوت‌هاى نيم‌ساعته استفاده مى‌کنند.
قاچ‌هاى ساعتى در نقشه نمايش داده شده است.


همچنین مشاهده کنید