پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا

اعیاد مسیحی


سبت (يا شبت) مسيحى طبق 'فرمان چهارم' (از ده فرمان الهي) روز يکشنبه دانسته شده است که کار را در روز مقدس منع مى‌کند. با اين حال در برخى از فرقه‌هاى چهارگانهٔ مسيحى دربارهٔ مشروعيت سبت مباحثاتى وجود دارد.
   عيد تجلى يا خاج‌شويان (Epiphany)
۶ ژانويه. جشن تجلى به مناسبت ظهور مسيح کودک بر مغان يا 'مردان خردمند' برگذار مى‌شود. اين جسن در کليساهاى ارتدکس (شرقي) اهميت فراوانى داشت چون مشخص‌کنندهٔ اعلام تاريخ عيد پاک بعدى توسط استقف بزرگ اسکندريه بود. در اروپاى غربي، عيد تجلى روز تاريخى مهمى در کليسا و تقويم‌هاى غيرمذهبى بعدى سال را تعيين مى‌کرد، مثلاً در انگلستان تاريخ شخم، در دوشنبهٔ اولين هفتهٔ کامل پس از عيد تجلى آغاز مى‌شد. اين جشن در اکثر کشورهاى اروپائى روز تعطيل عمومى است.
   سه‌شنبه اعتراف (Shrove Tuesday)
هر سه‌شنبه بين ۳ فوريه و ۹ مارس. سه‌شنبهٔ اعتراف آخرين روز پيش از آغاز دورهٔ روزه و پرهيز (Lent) است. ايام اعتراف (Shrovetide) يکشنبه، دوشنبه و سه‌شنبه پيش از دورهٔ پرهيز (Lent) روزهائى بودند که براى اعتراف به گناهان درنظر گرفته مى‌شدند (shorve ماضى مطلق shrive به معنى اقرارنيوشى است).
سه‌شنبه اعتراف به‌طور سنتى به مناسبت آغاز دورهٔ پرهيز و رياضت Lent جشن گرفته مى‌شود و مثلاً در پرتغال، برزيل و بخش‌هائى از آلمان به شادخوارى و گوشتخوارى مى‌پردازند. در انگلستان، سه‌شنبهٔ اعتراف به روز کلوچه‌خورى (Pancake Day) نيز معروف است، يعنى روزى که به درست کردن کلوچه‌هاى مختلفى که مصرف آنها در ايام روزه ممنوع است مى‌پردازند.
   چهارشنبهٔ خاکستر (Ash Wednesday)
هر چهارشنبهٔ بين ۴ فوريه و ۱۰ مارس. چهارشنبهٔ خاکستر اولين روز ايام روزه (Lent) است و نام آن از آئين خاکسترپاشى بر سر توبه‌کاران اخذ شده است. (در شکل جديد اين آئين، بر پيشانى به شکل صليب خاکستر مى‌مالند).
   ايام روزه (Lent)
فوريه تا مارس يا مارس تا آوريل. ايام روزه ۴۰ روز است که از چهارشنبهٔ خاکستر آغاز مى‌شود و در نيمه شب شنبهٔ مقدس (Saturday Holy) يعنى روز پيش از عيد پاک يا عيد احياء مسيح (Easter Day)، پايان مى‌گيرد. ايام روزه به‌عنوان تذکار دوره‌اى که مسيح (ع) در بيابان گذرانده است، ايامى است که در آن بايد به تفکر و تأمل و توبه و انابه و آمادگى خويش براى عيد احياء مسيح يا عيد پاک پرداخت. قبلاً چنين تصور مى‌شد که آئين روزه‌دارى به زمان نخستين حواريون باز مى‌گردد، اما اکنون عموماً پذيرفته شده است که اين آئين احتمالاً از سدهٔ چهارم ميلادى شروع شده و منشاء آن روزه‌دارى ۴۰ ساعته بوده است.
   يکشنبهٔ نخل (Palm Sunday)
هر يکشنبهٔ بين ۱۵ مارس و ۱۸ آوريل. يکشنبه ٔ نخل آخرين يکشنبهٔ ايام روزه (Lent) است. اين روز را به مناسبت ورود پيروزمندانهٔ مسيح (ع) به بيت‌المقدس گرامى مى‌دارند که مسير او با شاخه‌‌هاى درخت خرما فرش شده بود.
   پنج‌شنبهٔ فرمان (Maundy Thursday)
هر پنج‌شنبه بين ۱۹ مارس و ۲۲ آوريل. پنج‌شنبهٔ فرمان - که آخرين پنج‌شنبهٔ ايام روزه است نام او از کلمات لاتينى Dies mandati به معناى 'روز فرمان' گرفته شده است و منظور فرمان مسيح (ع) به حواريون خويش است که يکديگر را دوست بدارند. در کليساى کاتوليک رم اين روز نماد پاى‌شويان کشيشان است که به مناسبت روزى که مسيح (ع) پاى حواريون خود را شست گرامى داشته مى‌شود. در انگلستان، شاه در اين روز به تعداد سال‌هاى عمر خود به مردان و زنان مسن سکه‌هاى ضرب شدهٔ مخصوص اعطاء مى‌کند که به Maundy money) معروف است.
   جمعهٔ تصليب (Good Friday)
هر جمعه بين ۲۰ مارس و ۲۳ آوريل. جمعهٔ تصليب به مناسبت روز مصلوب شدن حضرت عيسى (ع) برگذار مى‌شود. اين روز در اکثر کشورهاى مسيحى تعطيل عمومى است.
   شنبهٔ مقدس (Holy Saturday)
هر شنبه بين ۲۱ مارس و ۲۴ آوريل. شنبهٔ مقعد که گاه به غلط آن را 'شنبهٔ عيدپاک' مى‌نامند آخرين روز ايام روزه‌دارى است. عيد پاک با زنگ نيمه شب پايان شنبهٔ مقدس آغاز مى‌شود.
   روز عيد پاک يا احياء مسيح (ع)
هر يکشنبه بين ۲۲ مارس و ۲۵ آوريل. روز عيد پاک به مناسبت رستاخيز مسيح (ع)، (پس از به صليب کشيده شدن) برگذار مى‌شود. هيچ مبناى تاريخى براى برگذار کردن اين عيد در بهار وجود ندارد چون معلوم نيست در چه زمانى از سال اين واقعه روى داده است.
اين جشن در اولين يکشنبه پس از بدر کامل ماه که در ۲۱ مارس يا بعد از آن رخ دهد گرفته مى‌شود. اگر بدر کامل در پايان يکى از روزهاى يکشنبه رخ دهد، عيد پاک را در يکشنبه بعد مى‌گيرند. منظور از 'ماه' در اين محاسبات 'ماه آسماني' نيست بلکه يک 'گاهنامهٔ قمري' فرضى است که دوره‌هاى تناوبى ۳۰ و ۲۹ روزه دارد. (گرچه کليساهاى ارتدکس روز عيد پاک را مانند ساير کليساهاى مسيحى محاسبه مى‌کنند، اما روز جشن آن هنوز مانند آنچه در تقويم يوليانى بوده در تاريخى ديرتر برگذار مى‌شود). در بيشتر کشورهاى مسيحي، روز پس از يکشنبهٔ عيد پاک تعطيل عمومى است.
   روز عروج حضرت عيسى (ع) Ascension Day
هر پنج‌شنبه بين ۳۰ آوريل و ۳ ژوئن. روز عروج که ۴۰ روز پس از عيد پاک واقع مى‌شود، روز عروج حضرت مسيح (ع) به بهشت است. اين روز در اکثر کشورهاى مسيحى تعطيل عمومى است.


همچنین مشاهده کنید