جمعه, ۳۱ فروردین, ۱۴۰۳ / 19 April, 2024
مجله ویستا

نشانگان‌های پا و زانو


   التهاب کيسهٔ اطراف مفصل ران (بوريست ران)
تروکانتر يک برآمدگى در انتهاء فوقانى استخوان ران است که اتصالات عضلانى متعددى دارد. اينها برجستگى‌ها استخوانى‌اى هستند که به ‌راحتى در کنار مفصل ران قابل لمس‌ هستند. بين اين تروکانتر و زردپى‌هاى عضلات کيسهٔ پر از مايعى (بورسا) قرار دارد که اصطکاک بين استخوان و زردپى‌ها را کاهش مى‌دهد. در صورت التهاب اين کيسه، ممکن است هنگام قدم زدن يا حتى استراحت دچار درد شويد. اين عارضه که تحت عنوان التهاب کيسهٔ اطراف مفصل (بورسيت) شناخته مى‌شود، با توجه به اين واقعيت که اعمال فشار روى برآمدگى استخوانى در اين عارضه باعث بروز درد مى‌شود از عارضه شايع‌تر التهاب استخوانى مفصلى مفصل ران قابل افتراق است. اعمال اين فشار در التهاب استخوانى مفصلى باعث در نمى‌شود.
   درمان
درمان شامل استراحت، گرما، و مصرف داروهاى ضدالتهاب غيراستروئيد مثل ايبوپروفن است (به مبحث دردها و مسکن‌ها مراجعه کنيد).
   انقباض عضلات پا
انقباض عضلات پا که گاهى به آن کوفتگى دردناک ماهيچه مى‌گويند، اغلب در عضلات پشت ساق و زير مچ پا بروز مى‌کند. اين عارضه اکثراً در شب‌ها ايجاد مى‌شود و معمولاً افراد ميانسال و سالخورده را گرفتار مى‌کند. علت آن ناشناخته است، اگرچه ممکن است در اثر جريان خون شريانى ضعيف، و وريدهاى واريسى پديد آيد. افرادى که از داروهاى مُدِر (که آب را دفع مى‌کنند) يا کورتيکواستروئيدها (که محتواى مواد معدنى بدن را تغيير مى‌دهند) استفاده مى‌کنند، براى ابتلاء به انقباض عضلات پا مستعدتر هستند.
   درمان
انقباض عضلات پا اغلب هنگامى بروز مى‌کند که پاى خود را دراز و انگشتان پاى خود را به طرف پائين خم کرده‌ايد. وقتى اين عارضه بروزکرد انگشتان پاى خود را به طرف بالا و سر خود ببريد و پاى خود را از آن حالت خارج کنيد. اين عمل معمولاً باعث تسکين فورى مى‌شود. سعى کنيد در وضعيتى بخوابيد که از خم شدن انگشتان پا به سمت پائين جلوگيرى شود.
برنامهٔ منظم کشش عضلات پشت ساق ممکن است مفيد باشد. در فاصلهٔ ۳۰ سانتى‌مترى از ديوار بايستيد. در حالى‌که پاشنه‌هاى شما با زمين تماس دارد به جلو خم شويد و قفسهٔ سينه خود را به ديوار تماس دهيد. اين عمل را ۱۰ مرتبه و دو بار در روز انجام دهيد.
مصرف دو قرص بنادريل (ديفن هيدرامين) هنگام خواب ممکن است از انقباض عضلات پا جلوگيرى کند. داروى بدون نسخهٔ ديگر که حاوى کينين (کيو-ول) است نيز ممکن است مفيد باشد. آگاه باشيد که داروى دوم ممکن است باعث بثورات پوستي، وز وز گوش، و اختلالات بينائى شود و نبايد هنگام حاملگى مصرف شود. بطرى‌‌هاى آب گرم و لائى‌هاى پارچه‌اى گرم‌کننده باعث افزايش جريان خون پا مى‌شوند و ممکن است تسکين‌دهنده باشند. اگر اين داروهاى ساده مؤثر نباشند، پزشک ممکن است يک داروى ضد اضطراب مثل ديازپام (واليوم)، يا يک داروى ضد انقباض مثل فلکساريل تجويز کند.
   کوفتگى ساق پا
کوفتگى ساق پا آسيب‌ديدگى عضلات و زردپى‌هائى است که جلوى استخوان‌هاى پا قرار دارند. در برخى موارد اين عارضه در اثر کشيده شدن زردپى‌ها يا شکستگى‌هاى ريز استخوانى ايجاد مى‌شود. اين عارضه در ميان دوندگان و بازيکنان بسکتبال شايع است. شايع‌ترين علامت درد ساق پا هنگام دويدن يا پريدن است.
   درمان
کاهش ميزان فعاليت به ‌مدت چند روز يا چند هفته براى فراهم کردن زمان کافى براى ترميم استخوان يا زردپى ضرورى است. يکى از داروهاى ضدالتهاب غيراستروئيدى مثل ايبوپروفن (به مبحث دردها و مسکن‌ها مراجعه کنيد)، را براى تسکين درد مصرف کنيد. از مناسب بودن کفش ورزشى خود اطمينان حاصل کنيد. کفش‌هاى ورزشى کهنه و نامناسب را دور بريزيد. در صورت تداوم درد از پزشک بخواهيد شما را به يک جراح شکسته‌بند يا يک متخصص طب ورزش ارجاع کند.
   نشانگان پاى بى‌قرار
نشانگان پاى بى‌قرار عارضهٔ غيرشايعى است که ممکن است براى فرد مبتلا کاملاً مشکل‌آفرين باشد. اين عارضه اغلب به شکل احساس ناراحت‌کننده مورمور شدن و لرزش در عضلات عمقى پا که معمولاً بين زانو و مچ پا يا در زير مچ پا و ران‌ها قرار دارند، توصيف مى‌شود. اين عارضه معمولاً هنگام استراحت يا شب‌ها ظاهر مى‌شود و اغلب فرد را مجبور مى‌کند که بلند شود و براى برطرف کردن اين احساس ناخوشايند قدم بزند.
تصور مى‌شود که نشانگان پاى بى‌قرار در اثر اختلال در اعصاب موضعى ايجاد مى‌شود. اين عارضه ممکن است با اعتياد به الکل، کم‌خونى فقر آهن، بيمارى قند، و ساير اختلالات همراه باشيد. به همين دليل شما بايد به پزشک مراجعه کنيد تا علل زمينه‌اى مهم را بررسى کند. داروهاى تجويزى کاربامازپين (Tegretol) ياکلونازپام (Klonopin)، ممکن است تسکين نسبى يا کامل ايجاد کنند.
   زانوى دونده
با رواج يافتن دوى آهسته، زانوى دونده آسيب‌ديدگى ورزشى شايعى شده است. شايع‌ترين علائم درد در قسمت قدامى زانو است که اغلب با تورم همراه است. اين عارضه احتمالاً در اثر پيچ‌خوردگى و پارگى مختصر رباط‌هاى زانو ايجاد مى‌شود. پرتونگارى معمولاً يافته‌اى را نشان نمى‌دهد.
   درمان
کيسهٔ يخ روى زانوى دردناک قرار دهيد و از فعاليتى که باعث درد و تورم مى‌شود خوددارى کنيد. مصرف يک داروى ضدالتهاب غيراستروئيد مثل ايبوپروفن به برطرف شدن درد و تورم کمک مى‌کند. از خم نگه داشتن زانو و ورزش‌هاى سبک سوئدى که به مفصل زانو فشار مى‌آورند، خوددارى کنيد. چون زانوى دونده معمولاً به‌علت تمرينات نامناسب ايجاد مى‌شود، ميزان تمرين‌هاى بدنى خود را کاهش دهيد و سپس در صورت تمايل با تقويت عضلات، اين تمرين‌ها را به‌تدريج افزايش دهيد. شما ممکن است همچنين مايل باشيد با کارشناسان ورزشى محل خود مشورت کنيد. روى آوردن به دوچرخه‌سوارى را در نظر داشته باشيد.
  زانو درد
زانو بزرگترين مفصل بدن است و از تعدادى رباط، غضروف و زردپى تشکيل شده است. چون اين مفصل اغلب بايد تمام وزن بدن را روى سطح نسبتاً کوچک خود تحمل کند، علاوه بر اين اتصالات براى حفاظت از خود به کمک عضلات نيرومند اطراف نيازمند است. در نتيجه بخش مهمى از توانبخشى زانو بعد از آسيب‌‌ديدگى يا جراحى بايد شامل تقويت عضلات پا باشد.
تقريباً يک‌چهارم آسيب‌ديدگى‌هاى ورزشى زانوها را شامل مى‌شوند. از ميان اين آسيب‌ها پارگى منيسک (بافت همبندى غضروفى هلالى در مفصل زانو - م)، و آسيب‌ديدگى رباط از همه مهم‌تر هستند. دو منيسک غضروفى در سمت داخل و خارج وجود دارند که مانند بالشتک‌هائى استخوان‌هاى ران و درشت‌نى را از هم جدا مى‌کنند. دو جفت رباط که به‌طور عمده باعث تثبيت مفصل زانو مى‌شوند، رباط‌هاى جانبى و متقاطع هستند.
آسيب‌ديدگى رباط‌هاى جانبى اغلب در اثر ضربه مستقيم به زانو ايجاد مى‌شود. رباط جانبى داخلى اغلب تنها با مراقبت‌هاى توانبخشى بهبود مى‌يابد. آسيب‌ديدگى رباط‌هاى متقاطع به‌ويژه اگر با پارگى منيسک همراه باشد اغلب نياز به جراحى دارد.
ترميم غضروف و رباط زانو را اغلب مى‌توان با جراحى آرتروسکوپي٭ که در آن برش کوچکى در کپسول مفصلى داده مى‌شود و لوله‌هاى نازکى داخل آن مى‌گردد، انجام داد. جراح در حالى‌که با يک لوله مفصل را مشاهده مى‌کند، مى‌تواند با لوله ديگر عمل ترميم را انجام دهد. جراحى از اين طريق آسيب کمترى به مفصل مى‌زند و به ميزان زيادى عوارض و دورهٔ بهبود يافتن را کاهش مى‌دهد.
٭ آرتروسکوپى يعنى داخل کردن لوله‌هاى نازکى داخل مفصل براى ديدن آن و در صورت لزوم انجام اعمال جراحى با کمک آنها - م.
بعد از آسيب‌ديدگى رباط، درد، دشوارى در تحمل وزن و تورم ظرف ۱ تا ۲ ساعت به‌وجود مى‌آيد. اين آسيب‌ديدگى‌ها را به‌منظور محدود کردن تورم تا هنگام مراجعه به متخصص شکسته‌بند يا مرکز فوريت‌ها، بايد با نوارهاى پهن کشى و چسبان بى‌حرکت کرد، و آن را بالا قرار داد و روى آن کيف آب يخ گذاشت. در صورت تورم زانو، کيف آب يخ را در ۲۴ ساعت اول براى کاهش درد و تورم روى آن قرار دهيد.
زانوها را مى‌توان با تقويت عضلهٔ چهار سر ران (دستهٔ عضلانى بزرگى که در قسمت قدامى ران واقع است) محافظت کرد. اين کار به بهترين نحوى با تمرين‌هاى بالا بردن پا و دوچرخه‌سواى (دقت کنيد که زين دوچرخهٔ در ارتفاع مناسب و در عقب تنهٔ دوچرخه باشد، زانو بايد تنها کمى خم شود) انجام مى‌شود. دقت کنيد که کفش شما مناسب باشيد. اگر روى پاشنه‌ها راه مى‌رويد و يا دچار کجى زانو هستيد، ممکن است به کفش‌هاى اصلاح‌کننده مخصوص نياز داشته باشيد. در مورد اين مسئله و هرگونه زانو درد مزمن به متخصص شکسته‌بندى مراجعه کنيد.


همچنین مشاهده کنید