التهاب معده

سوء هاضمه

سوءهاضمه عبارت مبهمى است که معمولاً به ناراحتى شکمي، نفخ، يا صرفاً احساس پرى طول کشيده در شکم که بعد از غذا خوردن ايجاد مى‌شود، اطلاق مى‌گردد. علائم شايع ديگر عبارتند از: سوزش سردل، تهوع و آروغ زدن. اين عارضه اغلب با نوعى بى‌احتياطى در غذا خوردن مثل نوشيدن زياد مايعات، افراط در مصرف غذاهاى چرب يا غذاهائى که به شما نمى‌سازند، تند غذا خوردن، و خوب نجويدن غذا، همراه است. غذاهاى متعددى مثل کلم‌پيچ، خيار، انواع لوبيا و پياز به‌ويژه فرد را مستعد بروز سوءهاضمه مى‌کنند.

سوءهاضمه تقريباً عموميت دارد و هرکسى گاه و بيگاه به آن مبتلا مى‌شود. از اين جنبه اين عارضه نسبتاً بى‌ضرر است. سوءهاضمه تنها هنگامى که مکرراً عود کند، علت آن نامعلوم باشد، يا به طريقى در کيفيت زندگى اختلال ايجاد کند، بايد از نظر پزشکى مورد توجه قرار گيرد.

درمان

شما معمولاً مى‌توانيد با محدود کردن مصرف الکل، ترک سيگار، و خوددارى از مصرف غذاها يا داروهائى که مى‌دانيد باعث بروز سوءهاضمه در شما مى‌شوند از اين عارضه جلوگيرى کنيد. غذا را به مقدار کم و به دفعات بيشتر ميل کنيد. هنگام غذا خوردن از فشارهاى روحى دورى کنيد. استفاده از آنتى‌اسيد اغلب تنها اقدام مورد نياز براى برطرف کردن علائم است (به مبحث آنتى‌اسيدها مراجعه کنيد). اگر سوءهاضمه با درد شکمي، تهوع طول کشيده، استفراغ، استفراغ خونى يا تب همراه بود، با پزشک مشورت کنيد. در مشکلات پزشکى مهمى مثل بيمارى کيسهٔ صفرا، زخم دوازدهه، و سرطان معده، سوءهاضمه يک عارضهٔ شايع و اغلب طولانى است.

تهوع و استفراغ

هرکس زمانى تهوع را تجربه کرده است و اکثر افراد گاهى دچار استفراغ مى‌شوند. معمولاً علت بروز اين علائم معلوم نيست زيرا تهوع و استفراغ علائم شايعى هستند که با بيش از صد عارضه و بيمارى همراه هستند. با اين حال اغلب علت‌ها مثل‌ سوءهاضمهٔ ساده، بى‌خطر هستند و خودبه‌خود برطرف مى‌شوند.

درمان

بهترين تدبير درمانى براى تهوع، عدم مصرف مواد غذائى از راه دهان تا برطرف شدن تهوع است. گاهى خوردن يک بيسکويت شور يا ساير خوراکى‌هاى خشک اين حالت را برطرف مى‌کند. اين ادعا که نوشابه‌هاى حاوى گاز کربنيک تهوع را برطرف مى‌کنند، يک افسانه است. گازکربنيک به احتمال زياد موجب مى‌شوود شکمى که قبلاً دچار آشفتگى شده است، نفخ کند و باعث ايجاد استفراغ گردد. نوشيدن کولاها يا نوشابه‌هاى زنجبيلى ممکن است براى جبران مايعات بعد از استفراغ مفيد باشد ولى بايد بدون گاز و دماى آن به اندازهٔ دماى اتاق باشد و هربار به مقدار کم مصرف شود.

التهاب معده

التهاب معده از نظر لغوى به معنى التهاب لايهٔ پوششى داخلى معده است. التهاب مى‌تواند در اثر باکترى‌ها، ويروس‌ها، يا داروهاى محرکى مثل آسپيرين، استروئيدها، و بسيارى از داروهاى ضد التهاب غيراستروئيدى (مثل ايبوپروفن، ناپروکسن و غيره) ايجاد شود. با وجود اين شايع‌ترين علت التهاب معده مصرف بيش از حد الکل و توتون است.

علائم التهاب معده کليهٔ علائم سوءهاضمه را که در بالا ذکر شد در بر مى‌گيرد. به‌علاوه يک درد سوزشى ممکن است در حفرهٔ معده ايجاد شود که در صورت بروز، نشانهٔ آن است که بايد کارى انجام شود.

درمان

علائم خفيف سوءهاضمه را معمولاً مى‌توان با محدود کردن مصرف الکل، کافئين، توتون و عادات معقول غذا خوردن مهار کرد. آنتى‌اسيدها معمولاً علائم را تسکين مى‌دهند. اگر درد بروز کرد، معمولاً مى‌توان آن را با نخوردن غذا به مدت يک روز مهار کرد. به‌جاى غذا مقدار کمى از مايعات مثل شير يا آب در فواصل متعدد بنوشيد. از داروهاى ضدالتهاب غيراستروئيدى که ممکن است باعث فرسايش و خونريزى مخاط معده شوند، بپرهيزيد. بعد از يک يا دو روز مى‌توانيد مصرف غذاهاى ساده‌اى را که مى‌دانيد با شما ناسازگارى ندارد، شروع کنيد. اگر درد تداوم يافت يا دچار استفراغ خونى شديد (يا رنگ مواد بالا آمده قهوه‌اى به‌نظر رسيد)، يا اگر مدفوع شما سياه و قيرى رنگ شد (نشانگر وجود خون)، فوراً به پزشک مراجعه کنيد.

تنگى باب‌المعده (پيلور)

باب‌المعده يک ماهيچه حلقوى است که عبور غذا از معده به دوازدهه تنظيم مى‌کند. در موارد نادر به‌ويژه در اثر زخم ناشى از اسيد و آنزيم‌هاى معده، باب‌المعده تنگ و مسدود مى‌شود.

علائم

نفخ، استفراغ، آروغ زدن گازهاى بدبو. تشخيص به‌راحتى با کمک آندوسکوپى داده مى‌شود. درمان معمولاً از طريق گشاد کردن باب‌المعده با عمل جراحي، انجام مى‌شود.