علف‌کش‌های فنوکسی

علف‌کش‌هاى فنوکسى در سطح وسيعى براى کنترل علف‌هاى هرز برگ‌پهن در ميان تعداد زيادى از گياهان زراعى برگ‌باريک (ذرت، غلات دانه‌ريز، سورگوم، برنج، نيشکر، چراگاه‌ها، گياهان مرتعى و چمني) به‌کار مى‌روند. همچنين از آنها در مديريت جنگل براى کنترل گياهان چوبى و حفظ مناطق غير زراعى و براى کنترل علف‌هاى هرز آبزي، استفاده مى‌شود. مشهورترين و پرمصرف‌ترين علف‌کش در بين فنوکسى‌ها، D-4,2 است. اين ترکيب يکى از اولين علف‌کش‌هاى آلى و انتخابى است که به‌صورت مصنوعى تهيه شده است. اثر کشندگى آن بر برگ‌پهن‌ها، اساساً انقلابى در توليد محصولات به‌وجود آورد و نيروى محرک عمده در صنعت آفت‌کش‌ها بود. علف‌کش‌هاى ديگر اين گروه نيز خصوصياتى شبيه D-4,2 دارند اما عمل انتخابى آنها بر بعضى گونه‌ها فرق مى‌کند. MCPA DB-4,2 و MCPB را مى‌توان بدون خطر در بين تعداد معينى از گياهان برگ‌پهن استفاده نمود.

فنوکسى‌ها عمدتاً بر روى شاخ و برگ به‌کار مى‌روند و به‌صورت سيمپلاست در پيکر گياه حرکت مى‌کنند. آنها به‌طور مؤثرى تعداد زيادى از برگ‌پهن‌هاى يک‌ساله را کنترل مى‌کنند و برگ‌پهن‌هاى چندساله‌اى همچون خارلته و پيچک را ضعيف مى‌کنند. آنها را مى‌توان در خاک نيز به مصرف رساند تا توسط ريشه‌ها جذب شوند اما حرکت به‌صورت سيمپلاست در ريشه‌ها محدود است، در نتيجه تأثير علف‌کش گياه به‌عنوان مواد مورد مصرف در خاک بسيار کم خواهد بود.

مشخص‌ترين اثرات آن بر گياهان حساس، انحناء ساقه و آويختگى برگ‌ها (Epinasty) است. اگرچه پس از گذشت چندين هفته و گاه چند ماه، ممکن است گياه نميرد اما پيچش اوليهٔ گياهچه‌ها را در چند ساعت پس از انجام تيمار مى‌توان مشاهده نمود. بافت‌هائى که به‌طور فعالانه فعاليت‌هاى مريستمى دارند، آسيب بيشترى مى‌بينند.

فنوکسى‌هائى همچون D-4,2 به فعاليت‌ ميکروبى حساس‌تر هستند و عمر آنها در خاک نسبتاً کوتاهتر است (تقريباً چند هفته). فنوکسى‌هائى که داراى کلر سومى در حلقهٔ خود هستند (سيلوکس، T-5,4,2) دراز عمرتر از D-4,2 هستند، اما هيچ کدام از فنوکسى‌ها حتى در صورت استفادهٔ مداوم در خاک، تجمع نمى‌يابند.