فشار خون بالا (هیپرتانسیون)

فشار خون اندازه نيروى وارده از طرف خون بر ديوارهٔ شريان‌ها است که توسط عمل تلمبه‌زنى قلبى ايجاد مى‌شود. فشار خون در قالب يک فشار حداکثر (فشار سيستوليک) که متعاقب انقباض کامل بطن چپ ايجاد مى‌شود و يک فشار حداقل (فشار دياستوليک) که هنگام پر شدن بطن چپ پديد مى‌آيد، اندازه‌گيرى مى‌شود. اکثر افراد جوان و سالم فشار خون آنها حدود ۱۲۰/۸۰ ميلى‌متر جيوه است (۱۲۰ روى ۸۰ خوانده مى‌شود). چون فشار خون اغلب در سنين بزرگسالى افزايش مى‌يابد، فشار خون تا ۸۵/۱۴۰ در سنين ۱۸ تا ۵۰ سالگى طبيعى در نظر گرفته مى‌شود. هنگامى که فشار خون صرف‌نظر از سن از ۹۰/۱۴۰تجاوز کند، لازم است به پزشک مراجعه شود.

فشار خون بالا معمولاً به اوليه (فشار خون ذاتى نيز خوانده مى‌شود) و ثانويه تقسيم مى‌شود. فشارخون ثانويه با بيمارى کليوي، بيمارى تيروئيد، و تومورهاى غدد درون‌ريز خاص همراه است و معمولاً بعد از درمان اين بيمار‌ى‌ها برطرف مى‌شود. بسيارى از داروها نيز مى‌توانند باعث بالا رفتن موقتى فشار خون شوند. با اين حال تنها درصد کمى از افراد مبتلا به فشار خون بالا دچار فشار خون ثانويه هستند. علت فشار خون اوليه که ۹۰ درصد موارد را در بر مى‌گيرد نامعلوم است. نکاتى که مشخص است اين است که فشار خون بالا تمايل به شيوع خانوادگى دارد، در مردان شايع‌تر از زنان است، احتمال بروز آن بعد از ۳۵ سالگى بيشتر است، در ميان سياه‌پوستان شايع‌تر است، و با چاقي، مصرف زياد الکل، بيمارى قند، و مصرف قرص‌هاى ضد حاملگى همراه است. تصور مى‌شد که فاشر خون بالا در سالخوردگان روند طبيعى افزايش سن است. با وجود اين در حال حاضر معلوم شده است که فشار خون بالا در افراد سالخورده بايد به همان جديّت افراد جوانتر درمان شود تا خطر حملهٔ قلبى سکتهٔ مغزى و نارسائى کليه در آنها کاهش يابد.

معلوم نيست که چرا سياه‌پوستان بيشتر از سفيدپوستان از فشار خون بالا رنج مى‌برند. در واقع سياه‌پوستان آمريکا يکى از بالاترين ميزان‌هاى فشار خون را در دنيا دارند. در نتيجه سکته مغزى ۵/۱ برابر و نارسائى کليه ۱۵ برابر در ميان سياه‌پوستان شايع‌تر است. اگرچه دليل اين تفاوت‌ها کاملاً مشخص نيست ولى ممکن است بخشى از آن در نتيجهٔ حساسيت بيشتر به نمک باشد. با اين همه اين نکته که سياه‌پوستان فشار خون خود را به‌طور منظم اندازه‌گيرى کنند اهميت ويژه‌اى دارد.

فشارخون که اغلب بدون علامت است باعث تسريع ايجات تصلب شرائين و آترواسکلروز مى‌شود. افراد مبتلا به فشار خون بالا مهار نشده به‌طور متوسط سه برابر احتمال ابتلا به بيمارى شريان کرونرى و شش برابر احتمال ابتلا به نارسائى احتقانى قلب و هفت برابر احتمال بروز سکته قلبى نسبت به افراد مبتلا به فشار خون بالاى مهار شده دارند. بنابراين اگر مبتلا به فشار خون بالا هستيد، درمان آن اهميت دارد.

- تشخيص

تشخيص فشارخون اوليه از طرق زير داده مى‌شود:

۱. نشان دادن اينکه فشارخون حداکثر (سيستوليک) يا حداقل (دياستوليک) بيش از حد طبيعى است.

۲. کنار گذاشتن علل فشارخون ثانويه.

همواره به‌خاطر داشته باشيد که فشار خون بالا در يک بار اندازه‌گيرى به معنى اين نيست که شما فشار خون بالا داريد بلکه نشانهٔ آن است که اندازه‌گيرى مجدد ضرورى است. اگر فشارخون شما در جريان يک معاينهٔ معمول پزشکى بالا بود، اين مسئله ممکن است تنها به علت اضطراب به دليل حضور در مطب پزشک باشد. هرگز تشخيص فشارخون بالا را با يک‌بار اندازه‌گيرى نپذيريد.