افت قند خون (هیپوگلیسمی)

افت قند خون عارضه‌اى است که در آن گلوکز خون کاهش مى‌يابد و سلول‌هاى بدن از غذا محروم مى‌شوند. يکى از شايع‌ترين علل آن مصرف بيش از حد انسولين در بيمارى قند است که به‌خوبى قابل مهار نيست و قند خون نوسانات زيادى از حد بسيار بالا تا پائين پيدا مى‌کند. علت شايع ديگر افت واکنشى قند خون است که در آن غذا ترشح بيش از حد انسولين ار تحريک مى‌کند و باعث افت گلوکز خون و بروز علائم مى‌گردد. ساير علل عبارتند از: مصرف الکل در افراد حساس، واکنش غيرعادى نسبت به بعضى غذاها و داروها، بيمارى کبدي، حاملگي، تب بالا، و در موارد نادر تومورهاى لوزالمعده‌اى که انسولين توليد مى‌کنند و تحت عنوان انسولينوما (Insulinoma)، شناخته مى‌شوند.

علائم

بى‌حالي، سرگيجه، ضعف، نگراني، ضربان تند قلب، تعريق، گرسنگي، و عصبانيت. برخى افراد دچار گيجي، عدم تشخيص زمان و مکان، عدم تعادل و حتى رفتار تهاجمى مى‌شوند. در شرايط اخير افت قند خون ممکن است با مستى اشتباه شود. در صورتى که علت غذا خوردن باشد شروع علائم به‌طور مشخص ظرف ۲ تا ۴ ساعت بعد از غذا خواهد بود.

تشخيص افت قند خون از راه اندازه‌گيرى ميزان قند خون هنگام حمله انجام مى‌شود. شما بايد با دقت به شرايط قبل از بروز حمله توجه کنيد تا بتوانيد پزشک را در مورد علل وقوع اين عارضه راهنمائى کنيد. اگر حمله بعد از تزريق انسولين ايجاد شود، علت واضح است.

درمان

علائم افت قند خون را مى‌توان ظرف چند دقيقه با مصرف قند، آب نبات يا هر چيز محتوى قند برطرف کرد. يک روش مناسب ريختن سه قاشق غذاخورى شکر در يک ليوان آب ميوه يا آب است. درمان معمول ديگر تزريق زير جلدى گلوکاگون به خود مى‌باشد. گلوکاگون يک هورمون لوزالمعده‌اى است که گلوکز را از کبد به‌داخل جريان خون مى‌ريزد.

اگر مستعد بروز حملات افت قند خون هستيد بايد هميشه با خود حبه‌هاى قند يا آب نبات داشته باشيد و به محض احساس اولين علائم براى پيشگيرى از حمله شديد از آنها استفاده کنيد. اگر حمله بعد از غذا بروز مى‌کند اغلب مصرف رژيم غذائى محتوى پروتئين زياد و کربوهيدرات کم توصيه مى‌شود. اگر مستعد بروز سرگيجه يا بى‌حالى هستيد پزشک ممکن است توصيه کند که همواره گلوکاگون تزريقى همراه داشته باشيد. والدين، همسران، و نزديکان بايد نحوهٔ تزريقى گلوکاگون را براى مواردى که شما دچار عدم هوشيارى مى‌شويد، بياموزند. مقدار مصرف معمول اين دارو ۵/۰ تا ۱ ميلى‌گرم است. بالاخره اگر شما مستعد بروز واکنش‌هاى شديد هستيد نبايد رانندگى کنيد، تنها شنا کنيد، يا با ماشين‌آلات کار کنيد.