پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا

صرع


بسيارى از مردم صرع را تشنج‌هائى مى‌دانند که با زمين خوردن و کف کردن دهان بيمار و گاز گرفتن زبان و لرزش‌هاى منظم همراه است. در واقع تشنج‌هاى صرعى به اشکال گوناگون تظاهر مى‌کند و از دگرگونى جزئى در هوشيارى تا تشنج‌هاى عمومى انقباضى بدن و دست و پا متغير است. تقريباً در يک‌چهارم بيماران علل قابل تشخيصى مثل آسيب موضعى مغز، غده يا ساير محرک‌هاى بدنى مثل دارو، کاهش قند خون يا عوامل ديگر وجود دارند در اکثر موارد هيچ اختلال جسمانى را نمى‌توان يافت. احتمالاً يک تخليه الکتريکى تغيير شکل يافته در مغز به ساير نقاط آن گسترش مى‌يابد که هنوز دليل بروز آن معلوم نيست.
تشنج‌هاى صرعى ممکن است محدود باشد يعنى تنها به يک ناحيه از بدن منحصر شود و علائم محدودى مثل لرزش‌هاى عضلاني، حرکات شبيه جويدن، به‌هم زدن لب‌ها، استشمام بوى زياد يا توهمات بينائى بروز کند. تشنج‌ها ممکن است عمومى باشد يعنى کل بدن گرفتار لزش‌هاى انقباضى (صرع بزرگ) شود و يا تنها بيمار دچار فقدان آگاهى يا هوشيارى گردد (صرع کوچک)، در مورد دوم تشنج ممکن است به شکلى بروز کند که گويا بيمار مانند يک گيرنده راديوئى از تنظيم خارج شده است و يا فقدان توجه به محيط خارج را به‌طور ناگهانى و موقت بروز مى‌دهد. تشنج‌هاى صرع کوچک به‌خصوص در کودکان شايع است. علائم اين بيمارى در کودکان گاهى با خيال‌پردازى‌هاى روزانه اشتباه مى‌شود. تشنج ممکن است از چند ثانيه تا چندين دقيقه طول بکشد. بعد از تشنج بيمار ممکن است از آنچه رخ داده است بى‌خبر باشد و يا در طى يک دورهٔ طولانى و تا بازگشت مغز به حالت اول دچار بى‌حالى و خستگى شود.
اکثر تشنج‌هاى صرعى خودبه‌خود با يا بدون علامت هشداردهنده ايجاد مى‌شوند. ولى در 'صرع واکنشي' تشنج‌ها در شرايط خاصى مثل مواجهه با نور چشمک‌زن، رفتن از تاريکى به روشنائى يا ترسيدن از صداى بلند بروز مى‌کند. در برخى موارد تشنج ممکن است در اثر داروها يا ترک الکل در افرادى که شديداً به آن معتاد هستند ايجاد شود. تشنج همچنين با بيمارى‌هاى عمومى مثل مسموميت با آب، توفان تيروئيدي، کاهش سديم خون، کاهش قند خون و نارسائى کليهٔ همراه است.
تشخيص صرع اغلب با نشان دادن الگوى مشخص الکتريکى مغز به‌وسيلهٔ ثبت امواج مغزى داده مى‌شود. آزمايش‌هاى متعدد و سى‌تى‌اسکن نيز براى کنار گذاشتن ساير علل جسمانى و قابل درمان تشنج درخواست مى‌گردد.
   درمان
کودکان مبتلا به صرع کوچک ممکن است با افزايش سن صرع آنها بهبود يابد. اگرچه داروهاى ضد تشنج اغلب در تخفيف يا جلوگيرى از تشنج مؤثر هستند ولى در اکثر موارد درمان قطعى وجود ندارد. داروهاى ضد تشنج متعددى مثل فنوباربيتال و ديلانتين (فنى‌توئين) وجود دارند ولى هيچ‌يک از آنها در کليهٔ انواع تشنج مؤثر نيست و بسيارى از افراد بايد چندين داروى مختلف براى مهار مؤثر حرکات تشنجى خود مصرف کنند.
اصول کلى مهار تشنج عبارتند از: انجام حرکات ورزشى بى‌خطر، جلوگيرى از ايجاد شرايط پراضطراب و خستگي، و مخصوصاً خوددارى از مصرف نادرست داروها و الکل. کليه بيماران صرعى بايد به ادامهٔ زندگى عادى ترغيب شوند. ادارهٔ راهنمائى و رانندگى اکثر ايالت‌ها در صورت توقف تشنج به مدت يک‌سال به بيماران مجوز رانندگى مى‌دهند. کمک‌هاى اوليه در برخورد با بيماران تشنجى در مبحث تشنج مورد بحث قرار گرفته است.


همچنین مشاهده کنید