پنجشنبه, ۳۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 18 April, 2024
مجله ویستا

استفاده از مدل و سرمشق


اينک در شرايطى هستيم که کودک قلم گرفتن را بلد است و مى‌تواند آن را در دست نگهدارد، حرف و کلمات را هم بيش يا کم مى‌نويسد و روى زمين و تخته‌سياه تمرين‌هائى را کرده و تا حدودى با خطوط و خط نويسى آشناست. وقت و فرصت آن است که براى درست‌نويسى و حتى زيبانويسى او اقدامى شود.
  نوشتن در طرح و مدل
- نوشتن خطوط کمرنگ و دادن به کودک و راهنمائى او که آن نوشته را پررنگ کند.
- رسم نقطه‌چين‌ها و واداشتن کودک به نوشتن از روى آن و يا سياه کردن نقطه‌چين‌ها.
- رسم حروف درشت بصورت خط چين و پرکردن کودک آن را ( اين کار براى زيبانويسى و تمرين‌هاى لازم در آن بسيار مفيد است).
- گاهى مى‌توان از حروف مقوائى استفاده کرد که طفل آن را روى کاغذ قرار دهد و دور آن را خط بکشد و آنگاه داخل آن را پرکند و بر اين اساس مرز نوشتن‌ها معلوم گردد.
- در کل خطوط راهنما که خطوطى درشت‌تر و رنگى‌تر هستند در اين زمينه بسيار مؤثرند.
   استفاده از سايه
در اين مورد مى‌توان کاغذى نازک در اختيار کودک قرار داد که آن را روى نوشته‌اى بگذارد و روى سايه آن خطاطى و نويسندگى کند. و يا مى‌توان در اين زمينه از طلق و نايلون استفاده کرد که خطوط زير آن از رو خواناست و کودک بکوشد روى آن تمرين خط کند. اين کار حتى از چهار سالگى براى کودک ميسّر است و مى‌تواند پايه و مايه‌اى باشد براى زندگى بعدى او با اين تفاوت که در اين سن سعى‌داريم کودک را به نقاشى و رسم خطوط واداريم نه به حروف‌نويسى و تمرين مشق.
گاهى مى‌توان از کپى کردن استفاده کرد بدين‌ گونه که سرمشقى در اختيار کودک بگذاريم، او در زير ورقه، کپى و کاغذ سفيدى قرار داده، آنگاه روى آن مشق طبق مدل بنويسد که صورت آن روى کاغذ سفيد منعکس گردد و کودک از طريق مقايسه اين کپى با آن اصل دريابد که چه کرده است.
  استفاده از مدل و سرمشق
براى تمرين گاهى مى‌توان از سرمشق استفاده کرد، همين کارى که بسيارى از معلمان خط در مدرسه انجام مى‌دهند. بالاى صفحه يک خط با قلم درشت مى‌نويسند و آنگاه از کودک مى‌خواهند که بمانند آن سرمشق چندخطى بنويسد و تقليد کند. اين کار اگر بصورت مکرر و با دقّت و مراقبت صورت گيرد بسيار مفيد و آموزنده خواهد بود.
آموزنده‌تر از آن تصحيح مشق است يعنى کارى را که کودک براساس آن سرمشق و مدل انجام داده است تحويل معلم شود و معلم آن را در حضور کودک تصحيح کند و نشان دهد در کجا دچار اشتباه شده و در چه موردى از مدل تخطى کرده است.
  مشق و رونويسى
اين هم کار مهمى است که معلمان انجام مى‌دهند. براى تمرين تندنويسى و درست‌نويسى کودک را وامى‌دارند که شبى مثلاً دو صفحه از روى کتاب بنويسد و فردا به مدرسه تحويل دهد. اين کار هم اگر درست و از روى دقّت انجام گيرد و معلم روز بعد مشق را تحويل بگيرد و تصحيح کند کارى ارزنده است.
در اين رونويسى دو نکته را بايد مراعات کرد:
- يکى اينکه با قلم درشت‌تر و با فاصله بيشترى نوشته شود که خطوط خوانا و قابل اصلاح باشند.
- ديگر اينکه بخش مهمى از اين مشق در کلاس و زيرنظر معلم نوشته شود تا در حين عمل اصلاح صورت گيرد و اين اقدام براى کلاس‌هاى اول تا سوم ضرورى است و مشق‌هاى تکليفى بهتر است در مدرسه نگاشته شوند.
در کل رونويسى زمينه را براى مهارت کودک در نوشتن فراهم مى‌کند و کم‌کم اين امر که بصورت آگاهانه‌اى صورت مى‌گيرد موجبات رشد و تقويت حافظه را فراهم مى‌کند و باعث مى‌شود که مطلب در ذهن تثبيت گردد. البته براى اينکه در زيبانويسى رشد و پيشرفتى حاصل گردد ضرورى است در سال‌هاى اول تحصيل کودک رو کاغذ خط دار بنويسد تا فاصله‌ها و حدود يک کلمه و حرف قابل اندازه‌گيرى و کنترل باشد.


همچنین مشاهده کنید