گل جالیز مصری

نام علمى: Orobanche aegyptiaca pers,Syn. o. indica Ham

نام انگليسى:Broomrape, Egyption broomrape

گياهچه

بذر اين گياه در صورت قرار گرفتن در کنار گياه ميزبان جوانه زده و بدين ترتيب گياهچه با توليد مکنده (هاستوريوم) به ريشهٔ گياه ميزبان متصل شده و تغذيه خواهد کرد. اولين اندام‌هاى قابل رؤيت در سطح زمين فاقد کروفيل و به رنگ زرد هستند.

گياه کامل

- اندام‌هاى رويشى :

گياهى يک‌ساله، ايستا، به ارتفاع ۱۵ تا ۴۵ سانتى‌متر که توسط بذر تکثير مى‌يابد. ساقهٔ آن ضخيم، گوشتي، سفيدرنگ و معمولاً کرک‌دار است. بسته به ميزان ذخاير غذائى غدهٔ اين گياه تعداد ساقه‌هاى گل‌دهندهٔ آن متغير و ممکن است ۱ تا ۱۰ عدد باشد. برگ‌هاى اين گياه کوچک، فلسى شکل و متناوب هسند. در محل اتصال مکنده‌ها با ريشهٔ گياهِ ميزبان غدّه‌اى ايجاد مى‌شود که با بافت ريشهٔ اين گياه کاملاً پيوند مى‌خورد. ريشه‌هاى آن فقط شامل تارهاى کشنده است و قادر به جذب آب و موادّ غذائى نيستند. اين تارها کم‌کم طويل شده و به اطراف گسترش مى‌يابند و در صورت برخورد با گياه ميزبان مجدّداً ايجاد هاستوريوم کرده و به داخل ريشه‌ها نفوذ و به اين ترتيب گسترش بيشترى مى‌يابند.

- اندام‌هاى زايشى :

گل‌آذين اين گياه انتهائي، به‌صورت سنبله و شامل گل‌هاى آب‌رنگ به طول ۱۷ تا ۲۵ ميلى‌متر و داراى براکتئول است. براکته‌ها تخم‌مرغى شکل، کرک‌دار، نوک‌تيز و به طول ۵ تا ۵/۷ ميلى‌متر هستند. کاسهٔ گل در قسمت عقب شکافته و داراى ۴ تا ۵ لوب است. اين لوب‌ها هم‌اندازهٔ لولهٔ آن هستند. بساک‌هاى حاوى دانه‌هاى گرده داراى زائدهٔ مهميز مانند و کوچک بوده و مرکّب از کرک‌هاى پشم مانند و نامساوى است.

ميوهٔ کپسول، مستطيلى شکل، بدون کرک و نوک‌تيز است و بذرهاى آن بسيار ريز هستند.

موسم گلدهى اين گياه تير تا شهريور ماه است، گل‌ها نسبت به سرما مقاوم هستند و گاهى ممکن است تا بهمن‌ماه نيز باقى بمانند.

محل رشد و پراکنش

اين گياه خاصّ مناطق گرم و خشک است. علاوه بر اين در مناطق معتدله نيز پراکنش وسيعى دارد. از علف‌هاى هرز مهم مزارع بادمجان، تنباکو، و گياهان خانوادهٔ شب‌بو، سيب‌زميني، پنبه، لوبيا، و گوجه‌فرنگى و همچنين خيار، خربزه، طالبى و هندوانه است. اين گياهان ميزبان مناسبى براى آن هستند.

بذرهاى آن به‌دليل ريزى به راحتى توسط باد و يا جريان‌هاى آب به اطراف پراکنده شده و خود را به گياه ميزبان مى‌رسانند. اين بذرها يک تا دو سال پس از رسيدگى بيشترين جوانه‌زنى را دارند و علاوه بر اين قادر هستند تا حدد ده تا چهارده سال قوهٔ ناميّهٔ خود را حفظ کنند. به‌هر حال در صورت قرار گرفتن بذرهاى آن در مجاورت گياه ميزبان حداکثر ظرف سه روز جوانه مى‌زنند. زندگى پارازيتى اين گياه در زير خاک حدود ۳۰ تا ۴۸ روز ادامه مى‌يابد. پس از ظهور اندام‌ها در سطح خاک، گياه در مدت ۸ تا ۱۱ روز گل خواهد داد.