گال (جرب)

انگل‌هاى خارجى بندپايان يا کرم‌هائى هستند که با تهاجم به پوست حيوانات ديگر، از آنها تغذيه مى‌کنند. اين انگل‌ها از طريق اعمال مستقيم جراحت، برانگيختن واکنش‌هاى افزايش حساسيت، يا تلقيح توکسين يا پاتوژن باعث آسيب ميزبان مى‌شوند.

گال (جرب)

گال (جرب) Scabies مايت خارش (Itch Mite) انسان (سارکوپتس اسکابئي) Sarcoptes Scabiei هر سال به ۳۰۰ ميليون انسان تهاجم مى‌کند. خارش و راش در اثر واکنش‌هاى حساسيتى به مدفوع مايت‌هاى ماده‌اى ايجاد مى‌شوند که با نقب‌زدن (Burrow) در زير طبقه شاخى در آنجا تخم‌ريزى مى‌کنند. انتقال شخص به شخص عمموماً با تماس بسيار نزديک صورت مى‌گيرد؛ استفاده از لباس‌هاى آلوده مشترک روش ناشايعى از انتقال محسوب مى‌شود. نقب‌ها خطوط تيره و موج‌دارى در اپيدرم هستند که در يک سر آنها حباب کوچکى است که مايت ماده در آن قرار دارد. پاپول‌ها و وزيکول‌هاى خارانده شده به‌طور قرينه در قسمت‌هاى قدامى مچ دست، بين انگشتان دست، روى آلت، و در چين‌هاى پوست توزيع شده‌اند. در بيماران دچار ضعف ايمنى تهاجم مى‌تواند شديد باشد و کروت‌هاى (Crust) کراتوتيک ضخيم و شکاف‌دارى را ايجاد نمايد؛ اين حالت به گل نروژى (Norwegian Scabies) يا گال کروت‌دار (Crusted Scabies) موسوم است. عفونت ثانويه ضايعات مى‌تواند باعث باکتريمى شود. با خراش ضايعات و ديدن مايت، تخم يا مدفوع آن در زير ميکروسکوپ تشخيص صورت مى‌گيرد. براى درمان کرم پرمترين ۵ درصد نسبت به ليندان ۱ درصد سميت کمترى دارد و بر تهاجم‌هاى مقاوم به ليندان هم مؤثر است. هر دو دارو در پشت گوش‌ها و از گردن به پائين ماليده مى‌شوند، ۸ ساعت در آنجا باقى مى‌مانند و سپس شسته مى‌شوند. از ليندان نبايد در دوران کودکى و باردارى استفاده نمود. داروهاى جايگزين کرم کروتاميتون، بنزيل بنزوات، و پمادهاى سولفور مى‌باشند. يک دوز ايورمکتين (۲۰۰μg/kg) براى درمان گال در افراد سالم مؤثر مى‌باشد اما FDA هنوز آن‌را تأييد نکرده است. افراد درمان شده پس از يک روز ديگر عفونت‌زا نيستند اما خارش ممکن است هفته‌ها يا ماه‌ها باقى بماند که بايد با داروهاى ضدٌ خارش درمان شود. رختخواب و لباس‌ها را بايد شست و همه افراد در تماس نزديک را بايد درمان نمود، حتى اگر بدون علامت باشند.

پديکولوز

پديکولوز (Pediculosis) هر سه نوع شپش (Louse) انسان حداقل روزى يک‌بار از خون انسان تغذيه مى‌کنند، اين سه نوع شپش عبارتند از: پديکولوس هومانوس نوع کاپيتيس (Pediculus Humanus Var. Capitis) (شپش سر)، پديکولوس هومانوس نوع کورپوريس (Pediculus Humanus Var. Corporis) (شپش بدن که به لباس‌هاى تهاجم مى‌کند)، و فتيروس پوبيس (Phthirus Pubis) (شپش عانه). خارش در اثر حساسيت به بزاق شپش ايجاد مى‌شود. شپش سر در بين کودکان مدرسه انتقال مى‌يابد، انتقال شپش بدن ميان افرادى صورت مى‌گيرد که اغلب لباس خود را عوض نمى‌کنند، و شپش عانه معمولاً نوعى بيمارى منتقل‌شونده از راه جنسى است. شپش بدن مى‌توان تيفوس، تب راجعه، يا تب خندق را انتقال دهد. تشخيص، با ديدن شپش‌هاى ۴-۲ ميلى‌مترى يا تخم‌هاى (nit, تخم شپش يا رشک) آنها صورت مى‌گيرد؛ تخم شپش سر و بدن، سفيد يا کرم رنگ و تخم شپش عانه، قهوه‌اى تيره مى‌باشد. درمان ارجح يک‌بار شستشو با کرم پرمترين ۱ درصد است که هم شپش و هم تخم‌هاى آن‌را از بين مى‌برد؛ از مالاتيون ۵ درصد هم مى‌توان استفاده نمود ولى بايد ۱۲-۸ ساعت باقى بماند. ليندان (۱ درصد) و پيرترينز (Pyrethrins) تخم‌ها را از بين نمى‌برند و درمان با آنها بايد يک هفته پس از دفعه اول، تکرار شود. موها را بايستى با شانه‌اى که دندانه‌هاى کم فاصله دارد شانه نمود تا تخم‌ها را جدا سازد. براى از بين بردن شپش بدن بايد پديکوليسيدها را از سر تا پا استعمال نمود. رختخواب و لباس‌ها را بايستى با نيم ساعت قرار دادن در خشک‌کننده داغ يا با بخور دادن شپش‌زدائى نمود.

تونگيازيس

تونگا پنترانس (Tunga Penetrans) به‌نام جيگر (Jigger; جيک نوعى رقص تند است)، کک خاکى (Sand Flea) يا کک چيگو (Chigoe Flea) هم معروف است. کک بالغ در خاک‌هاى شنى زندگى مى‌کند و در زير پوست بين انگشتان پا، زير ناخن‌ها، يا روى کف پاها نقب مى‌زند. ضايعات شبيه به پوستول سفيدى با مرکز سياه و فرورفته هستند و ممکن است خارش‌دار يا دردناک باشند. براى درمان بايد کک سالم را با يک سوزن يا اسکالپل برداشت، پروفيلاکسى کزاز انجام داد و آنتى‌بيوتيک موضعى استعمال نمود.