|
|
|
نمايش طريقه‌اي، قديمى‌ترين شکل تدريس به‌شمار مى‌آيد. اين نمايشها مبناى نظام کارآموزى هستند که قرن‌هاى متمادي، صنعتگران - Craft-workers، در چارچوب آن آموزش ديده‌اند به‌عنوان مثال در ترويج جنگل‌داري، مى‌توانيد از نمايش طريقه‌اى استفاده کنيد تا مردم نشان دهيد که چگونه کارى نظير کشت گلدانى نشاءها -Potting seedlings، يا کشت درختان را مرحله به مرحله انجام دهند تا اينکه مهارت کافى را در اين کار کسب کنند.
|
|
|
هدف‌هاى نمايش طريقه‌اى عبارت است از:
|
|
|
- آموختن مهارت‌هاى اصلى به گروه‌هاى کوچک مردم.
|
|
|
- آموختن چگونگى انجام برخى چيزها، (به جاى آموختن اينکه چرا آنها را بايد انجام داد، مثلاً در نمايش نتايج).
|
|
|
برخى مزيت‌هاى نمايش طريقه‌اى عبارت است از:
|
|
|
- آموزش هم‌زمان تعداد معقولى از مردم را در زمينهٔ مهارت‌هاى اصلى ميسر مى‌سازد.
|
|
|
- افراد شرکت‌کننده مى‌توانند نمايش را ببينند، بشنوند در مورد آن بحث کنند و در آن شرکت جويند.
|
|
|
- در مقايسه با گوش دادن منفعلانه به صحبت‌ەاى شخصى خاص، به يادگيرى به مراتب کاملترى مى‌انجامد، حتى اگر مثال‌هائى نيز پشتوانه اين صحبت‌ها قرار گيرد.
|
|
|
- اگر نمايشها درست اجرا شوند، مى‌توانند علاقه و اشتياق زايدالوصفى را نسبت به يک شيوه ايجاد کنند و همچنين مهارت‌هاى لازم را براى آن فراهم کنند.
|
|
|
برخى عيب‌هاى نمايش طريقه‌اى به‌شرح زيرند:
|
|
|
- اگر شرکت‌کنندهٔ بسيار زيادى وجود داشته باشد، ممکن است برخى از آنها نتوانند آنچه را که نمايش داده مى‌شود به وضوح ببينند و بشنوند و شايد فنونى اشتباه را در پيش گيرند.
|
|
|
- به واسطهٔ کمبود وقت يا امکانات، شايد افراد زيادى نتوانند مهارت نمايش داده شده را به‌درستى تمرين کنند.
|
|
|
بسيار مهم است که فرق مشخصى بين نمايش طريقه‌اى و دوره‌هاى آموزشى گذاشته شود. به‌خاطر تعداد افراد حاضر و زمان موجود در نمايش طريقه‌اي، ممکن است افراد فقط دانشى ظاهرى را از اين رويهٔ مورد نظر کسب کنند و از اين رو، بدون ديدن آموزش بيشتر، شايد نتوانند آن را با موفقيت در مورد خود به کار ببرند.
|
|
|
رهنمودهائى براى نمايش طريقه‌اى
|
|
|
بسيارى از نکاتى که در رهنمودهائى براى نمايش نتيجه‌اى خاطر نشان گرديد، به‌همان اندازه در اينجا کاربرد دارند و بايد آنها را تغيير دهيم تا با شرايط محلى متناسب باشند. اين مسئله به‌ويژه به برنامه‌ريزى پيشاپيش و تبليغ براى نمايش ربط پيدا مى‌کند.
|
|
|
رهنمودهائى که براى نمايش طريقه‌اى اختصاصى‌تر هستند، در زير شرح داده شده‌اند. نخست در مورد هدف‌هاى نمايش طريقه‌اى و آنچه که نمايش بايد در برگيرد، تصميم بگيريد (مثلاً، ايجاد قلمستان، بذرافشاني، درختکاري). سپس اين هدف‌ها را با پرسش‌هائى از قبيل موارد زير مقابله کنيد:
|
|
|
- آيا اين شيوه و طرز انجام آن واقعاً مهم است.
|
|
|
- آيا مردم مى‌توانند در اوضاع و احوال کنونى خود از عهدهٔ دنبال کردن آن شيوه برآيند.
|
|
|
- آيا موجودى گياهان يا مواد مورد نياز، به آسانى و به‌مقدار کافى در دسترس هست تا پذيرفته شدن آن شيوه را در ناحيهٔ مورد نظر ممکن سازد.
|
|
|
- آيا تمامى اطلاعات مربوط به اين شيوه به آسانى در دسترس هست و کارکنان به‌طور کامل آنها را درک کرده‌اند.
|
|
|
- ايا در مورد هر گونه مشکل اجتماعي، فرهنگى يا اقتصادى به‌طور کامل با رهبران محلى صحبت شده است؟.
|
|
|
موضوع بحث با رهبران محلي، به‌دليل زير اهميت دارد:
|
|
|
- به ايجاد ارتباط با آنها کمک مى‌کند.
|
|
|
- کمک مى‌کند تا آنها از پروژه حمايت کنند.
|
|
|
- آنها را تشويق مى‌کند تا زمين يا ديگر تسهيلات ضرورى براى نمايش را در جائى که اينها مورد نياز هستند، فراهم کنند.
|
|
|
- فرصت ارزشمندى را براى کارکنان فراهم مى‌کند تا مهارت‌هاى مورد نظر را به طرز محتاطانه‌اى به اين افراد مهم نمايش دهند.
|
|
|
- افراد بيشترى را در نمايش دخيل مى‌کند و ترغيب مى‌کند که بحث گسترده‌اى در مورد اين پروژه انجام گيرد.
|
|
|
آماده کردن و ارائه دادن نمايش
|
|
|
- تمامى مواد ضرورى مورد نياز را (از قبيل خاک، بذر، نشاءها، کيسه‌هاى کشت گلداني، کود و غيره) در محل‌ەاى مناسب گردآورى کنيد.
|
|
|
- در خصوص هر مرحله از عمليات که بايد نشان داده شود، تصميم بگيريد.
|
|
|
- نمايش‌دهندگان را در مورد اجراء درست هر مرحله از عمليات تعليم دهيد.
|
|
|
- هر گاه امکان‌پذير بود، نمايش را دست‌کم سه بار تمرين کنيد تا اينکه کارکنان به‌طور کامل با آن آشنا شوند؛ از مناسب‌ترين سرعت و زمان لازم براى آن مطلع باشيد.
|
|
|
- هنگامى که مردم براى تماشاى نمايش گرد آمده‌اند، به آنها خوش آمد بگوئيد و آنچه که قرار است انجام گيرد و چرائى اهميت يادگيرى روش جديد را توضيح دهيد.
|
|
|
- از بين مخاطبان داوطلب بخواهيد تا در صورت لزوم کمک کنند.
|
|
|
- با توضيح مرحله به مرحلهٔ نمايش و در صورت لزوم با تکرار مرحله‌هاى مهم، نمايش را مرور کنيد.
|
|
|
- مخاطبان را ترغيب کنيد تا پرسش‌هائى مطرح کنند.
|
|
|
- با دعوت از برخى از مخاطبان براى امتحان کردن يک يا چند مرحلهٔ مربوطه، تأثيرگذارى نمايش را بررسى کنيد و هر خطائى را که ممکن است آنها مرتکب شوند، به‌طور مجزا اصلاح کنيد.
|
|
|
- تا حدى که وضعيت موجود اجازه مى‌دهد، بگذاريد مخاطبان تمرين کنند.
|
|
|
- اهميت عمليات، مرحله‌هاى مربوطه و مورد نياز را خلاصه‌وار بيان کنيد.
|
|
|
- مطالبى را که مرحله به مرحلهٔ اين رويهٔ مورد نظر را نشان مى‌دهند، توزيع کنيد.
|
|
|
برخى نکات که در برنامه‌ريزى نمايش‌هاى طريقه‌اى بايد مورد توجه قرار گيرند عبارت است از:
|
|
|
- اگر احتمال مى‌رود که افراد بسيار زيادى در يک نمايش مهم شرکت کنند، مجموعه‌اى از نمايشها را در محل‌هاى مناسب ترتيب دهيد.
|
|
|
- رهبران محلى را ترغيب کنيد تا اين نمايشها را با ديگر نمايش‌هاى محلى تکميل کنند.
|
|
|
- نمايشها غالباً منجر به اين مى‌شوند که درخواستهائى براى ديدارى بعدى از زمين يک شخص صورت پذيرد؛ اطمينان حاصل کنيد که منابع محلى براى برآوردن اين تقاضا کفى هستند.
|
|
|
- نمايش‌هاى ضعيف ممکن است اعتماد مردم را به کارکنانى که آن نمايش را اجراء مى‌کنند، از بين ببرد.
|
|
|
- تعداد نمايشها بايد به‌قدرى محدود شود که با منابع موجود بتوان به‌درستى آنها را برنامه‌ريزى و اجرا کرد.
|
|
|
- براى ارزشيابى نمايشها، بايد ديدارهائى نيز جهت پيگيرى انجام گيرد تا بررسى شود آيا مردم حقيقتاً مهارت‌هاى نمايش داده شده را ياد گرفته‌اند و از انها استفادهٔ بهينه کرده‌اند يا نه.
|
|
|
- گزارشى بايد تهيه شود که حاوى اطلاعاتى در خصوص محل‌ەاى اجراى نمايش، حاضران، موضوع‌هاى نمايشها و نتيجه‌هاى به‌دست آمده باشد.
|
|
|
- مواد، تجهيزات و افراد واقعي، بهترين ابزارهاى کمک آموزشى ديدارى هستند که مى‌توان از انها استفاده کرد.
|
