گیجی، استوپور، و کما

اختلالات هشيارى در پزشکى بالينى شايع هستند. ارزيابى هشيارى ميزان تغيير در سطح هشيارى (خواب‌آلودگي، استوپور، کوما) و / يا مضمون هشيارى (گيجي، Perservation، توهم) را تعيين مى‌کند. گيجى فقدان شفافيت، در تفکر همراه با بى‌اعتنائى است. استوپور حالتى است که در آن يک تحريک قوى براى برانگيختن يک پاسخ لازم است. کما حالت عدم پاسخگوئى است. بيماران در چنين شرايطى معمولاً به‌طور جدى بيمار هستند و عوامل اتيولوژيک بايد برررسى شوند. (جدول روش نزديک شدن به تشيخص افتراقي)

جدول روش نزديک شدن به تشخيص افتراقى کما

	۱. بيمارى‌هائى که موجب علائم نورولوژيک فوکال يا لتراليزه نمى‌شوند و معمولاً فونکسيون ساقه مغز نرمال است، CTاسکن و محتواى سلولى CSF طبيعى است.
		- مسموميت‌ها: الکل داروهاى آرام‌بخش، مواد مخدر، و غيره
		- اختلالات متابوليک: آنوکسي، هيپوناترمي، هيپرناترمي، هيپرکلسمي، اسيدوز ديابتيک، هيپرگليسمى هيپراسمولار غير کتوني، هيپوگليسمي، اورمي، کوماى هپاتيک، هيپرکاربي، بحران آديسون، هيپو و هيپرتيروئيدي، کمبود تغذيه‌اى شديد
		- عفونت‌هاى سيستميک شديد: پنوموني، سپتيسمي، تب تيفوئيد، مالاريا، سندرم واترهاوس - فردريشن
		- شوک به هر علت
		- حالت‌هاى پس از تشنج، استاتوس اپيليپستيکوس، صرع ساب‌کلينيکال
		- آنسفالوپاتى هيپرتانسيو، اکلامپسى
		- هيپرترمى شديد، هپيوترمى
		- تصادف اتومبيل
		- هيدروسفالوس حاد
	۲. بيمارى‌هائى که موجب تحريک مننژ با و يا بدون تب مى‌شوند و همراه با افزايش WBC و RBC در CSF مى‌باشند، معمولاً فاقد علائم مغزى فوکال يا لتراليزه و ساقه مغز بوده، CT يا MRI هيچ نوع ضايعه توده‌اى را نشان نمى‌دهد.
		- خونريزى ساب‌اراکنوئيد در اثر آنوريسم پاره‌شده، مالفورماسيون شريانى - وريدي، گاهى تروما
		- مننژيت باکتريال حاد
		- بعضى از اشکال آنسفاليت ويرال
		- متفرقه: آمبولى چربي، آمبولى کلسترول، مننژيت کارسينوماتوز و لنفوماتوز، و غيره
	۳. بيمارى‌هائى که موجب علائم فوکال ساقه مغز يا علائم لتراليزه مغزي، با و يا بدون تغيير در CSF مى‌شوند، CT و MRI غير طبيعى هستند.
		- خونريزى نيمکره‌اى (گانگليون‌هاى بازال يا تالاموس) يا انفارکسيون (منطقه مربوط به شريان سربرال ميانى بزرگ) با فشار ثانويه بر ساقه مغز
		- انفارکسيون ساقه مغز به‌علت ترومبوز يا آمبولى شريان بازيلر
		- آبسه مغز، آمپيم ساب‌دورال
		- خونريزى اپى‌دورال و ساب‌دورال، کنتوزيون مغز
		- تومور مغز همراه با ادم در اطراف
		- خونريزى و انفارکسيون مخچه و پونز
		- صدمه گسترده تروماتيک مغز
		- کوماى متابوليک همراه با صدمه فوکال که از قبل وجود داشته است.
		- متفرقه: ترومبوز وريد کورتيکال، آنسفاليت ويروس هرپس سيمپلکس، آمبولى‌هاى متعدد مغز به‌علت آندوکارديت باکتريال، لکوانسفاليت هموراژيک حاد، آنسفالوميليت منتشر (پس از عفونت) حاد، پورپوراى تروبوسيتوپنيک ترومبوتيک، واسکوليت مغزي، گليوماتوزوس سربري، آپوپلکسى هيپوفيز، لنفوم داخلى عروقي، و غيره.