ارتباط آموزشی

بايد توجه داشت که در نظام آموزشى عوامل مهم و مختلفى وجود دارند که نقش هر يک حتى به تنهائى نيز بسيار حساس و تعيين‌کننده است به‌طورى که بدون وجود چنين عواملى برقرارى ارتباط آموزشى امکان‌پذير نخواهد بود. فقط به شرط برقرارى ارتباط در آموزش و فراگيرى است که مى‌توان دربارهٔ يادگيرى سخن گفت و آن را مورد ارزشيابى قرار داد.

در مورد ارتباط آموزشى يا هر نوع ارتباط فکرى ديگري، لازم است فرستنده‌اى پيامى را از طريقى ارسال کند تا به گيرنده برسد و مورد ارزشيابي، مقايسه و استفاده قرار گيرد. آموزشگر نقش فرستنده را برعهده دارد. اين فرد مطلب آموزشى يا پيام را با استفاده از روش‌هاى تدريس و وسايل کمک آموزشى از طريق حواس پنج‌گانه به فراگير که نقش‌گيرنده را دارد ارسال مى‌کند.

از همين ديدگاه، نويسندهٔ يک کتاب، يک راديو، اجراکنندهٔ برنامه‌هاى مختلف تلويزيوني، سخنرانان اجتماعات، يا هر شخص ديگرى که مطلى را از طريقى به طرف مقابل يا گيرنده، يا فراگير ارسال نمايد، فرستنده يا آموزشگر ناميده مى‌شود.

آموزشگر به‌عنوان فرستنده مطالب بايد مهارت لازم را در انجام هر چه صحيح‌تر اين امر را داشته باشد. اين مهارت‌ها بر اثر تعاليم و مطالعات حرفه‌اى و نيز کار و عمل پديد مى‌آيند.

انچه در دورن‌هاى تربيت معملم به داوطلبان اين رشته تعليم داده مى‌شود نکات ارزنده و مهمى براى شناخت حرفه آموزشگرى و کسب مهارت لازم در انجام آن است. در اين زمينه عقايد، نظريات و علائق فرد آموزشگر نيز مهم است. به اين معنى که او با توجه به انديشه‌اش نسبت به هدف حرفه‌اى که برگزيده است و به‌خصوص علاقه‌اى که به حرفه و کار خود دارد در برقرارى ارتباط آموزشى اقدام مى‌کند. اين خود منتجه‌اى است از شخصيت آموزشگر و عمق عقايد و علائق سازندهد او که در صحيح‌تر شدن ارتباط آموزشى بسيار مؤثر است. اين مسائل از لحاظ آموزش‌هاى رسمى آن اهميت را ندارند که در آموزش‌هاى ارشادى غيررسمى دارند. در آموزش‌هاى غيررسمى مروج بايد مسائل فراگيران را درک کنند و با عقايد و علائق آنان عميقاً آشنا شود تا از لحاظ روحى به فراگيران نزديک گردد و روشى در آموزش به‌کار گيرد که بيشتر مطلوب آنان باشد تا خود او. از اين رو مى‌توان گفت که رعايت حال و احساسات فراگيران در آموزش‌هاى غيررسمى به مراتب بيشتر از آموزش‌هاى رسمى لازم است. ديدگاه‌هاى اجتماعى و فرهنگى در جامعه از عوامل ديگرى است که مروج بايد آنها را شناسائى و مطالعه کند.

در برقرارى ارتباط آموزشى نقش آموزشگر به‌عنوان فرستنده مى‌باشد. او پيام يا مطالب آموزشى را با توجه به هدف يا هدف‌هاى اموزشى از طريق مناسب (که همان حواس پنج‌گانه است) براى فراگيران ارسال مى‌کند. در ارسال اين پيامدها از روش تدريس خاصى مطابق با نوع مجارى ارتباطى انتخاب شده، استفاده مى‌شود. از تلفيق و به‌کارگيرى روش‌هاى مناسب مى‌توان به‌وسيلهٔ حواس پنج‌گانه با فراگير يا گيرنده، ارتباط آموزشى برقرار کرد. آنگاه فعل و انفعالات آموزشى در ضمير فراگير انجام مى‌شود و مطالب و اطلاعاتى را که به‌صورت پيام دريافت داشته درک مى‌کند و مى‌پذيرد. دريافت اطلاعات و سپس درک مطالب آموزشي، گام نخست براى يادگيرى است. همان‌طورى که قبلاً نيز توضيح داده شد فراگير در ميزان و کيفيت و ساير ويژگى‌هاى پيام‌هاى دريافتى تعمق مى‌کند و در اين کار مراحل بسيارى را با توجه به آنچه تا آن زمان به‌صورت مشابه يا مرتبط با پيام‌ها مى‌داند، طى مى‌نمايد. پس از اينکه تعمق، برگشت به حافظه و شناخت‌هاى مورد نظر صورت گرفت فراگير دربارهٔ مطالب آموزشى تصميم مى‌گيرد و متعاقباً، بر اثر اين تصميم، عمل لازم را انجام مى‌دهد. بنابراين از مسؤوليت‌هاى آموزشگر يا فرستنده آن است که کار کند که گيرنده با فراگير بتواند فعاليت‌هاى لازم را در جهت يادگيرى مطالب و ايفاى نقش خود انجام دهد.