صحت اخباری (Predictive accuracy)

درصد منفى‌هاى کاذب

منفى کاذب: اصطلاح 'منفى کاذب' به ‌اين ‌معنى است که: بيمارانى که واقعاً بيمار هستند به‌عنوان سالم شناخته شوند. اين موضوع باعث مى‌شود که آنها از سالم بودن خود مطمئن شوند. بيمارى که نتيجه آزمون او منفى کاذب است ممکن است به پديدار شدن علائم و نشانه‌ها توجه نکند و درمان را به‌تأخير بياندازد. چنين اتفاقاتى اگر براى بيمارى‌هاى جدى بيفتد و آزمون غربالگرى هم در فواصل کوتاه تکرار نشود مصيبت‌بار است. يک آزمون غربالگرى که بسيار حساس باشد 'منفى‌هاى کاذب' کمى دارد. هر چه حساسيت پائين‌تر بيايد، تعداد منفى‌هاى کاذب بالاتر مى‌رود.

درصد مثبت‌هاى کاذب

اصطلاح مثبت کاذب به‌ اين معنى است که افرادى که واقعاً بيمار نيستند به‌عنوان بيمارى تلقى مى‌شوند. در اين مورد افراد سالم طبيعى ممکن است تحت آزمايشات بعدى براى تشخيص قرار گيرند که در بعضى موارد مشکل، ناراحت‌کننده، اضطراب‌آور و گران هستند. اين آزمايشات تا وقتى سالم بودن افراد ثابت شود ادامه خواهد يافت. يک آزمون غربالگرى با ويژگى بالا تعداد مثبت‌هاى کاذب کمى خواهد داشت. مثبت‌هاى کاذب نه تنها بار زيادى را در جهت تشخيص بيمارى تحميل مى‌کنند بلکه برنامه‌هاى غربالگرى را نيز بى‌اعتبار مى‌سازد.

در حقيقت هيچ آزمون غربالگرى کاملي، با حساسيت ۱۰۰ درصد و ويژگى ۱۰۰ درصد، وجود ندارد.

صحت اخبارى (Predictive accuracy)

علاوه‌بر حساسيت و ويژگي، اجراء آزمون غربالگرى با 'آزمون اخباري' (Predictive Value) آن مشخص مى‌شود ارزش اخبارى قدرت تشخيصى آزمون را بازگو مى‌کند. صحبت اخبارى بستگى به حساسيت، ويژگى و شيوع بيمارى دارد. ارزش اخبارى يک تست مثبت نشان مى‌دهد که چقدر احتمال دارد که فردى که نتيجه تست او مثبت شده است واقعاً بيمارى موردنظر را داشته باشد. هرچه شيوع بيمارى در جامعه بالاتر باشد ارزش اخبارى آزمون غربالگرى بالاترى مى‌رود. اگر شيوع بيمارى کم شود، ارزش اخبارى يک تست مثبت هم کاهش مى‌يابد.

جدول (ارزش اخبارى مثبت آزمايش رنگ‌آميزى گرم از نمونه به‌دست آمده از گردن رحم با حساسيت ثابت ۵۰ درصد و ويژگى ۹۰ درصد در سه سطح مختلف شيوع) مقدار ارزش اخبارى آزمايش رنگ‌آميزى گرم در نمونه به‌دست آمده از گردن رحم را براى نشان دادن گنوره (سوزاک) در ميزان‌هاى شيوع ۱۵، ۵ و ۲۵ درصد نشان مى‌دهد. در اين مثال ارزش اخبارى يک تست مثبت به‌ترتيب ۲۱، ۴۷ و ۶۳ درصد به‌دست آمده است. بنابراين در جمعيتى از زنان که شيوع سوزاک در آن‌ها کم است(۵ درصد)، فقط ۲۱ درصد کل کسانى که نتيجه آزمايش آنها مثبت بوده است واقعاً سوزاک دارند و ۷۹ درصد باقى‌مانده مثبت کاذب هستند. بنابراين، از آنجائى‌که حساسيت اين آزمون فقط ۵۰ درصد است، نصف موارد شناسائى نمى‌شوند و همين مسئله نتيجه نهائى برنامه‌هاى غربالگرى را برروى انتقال بيماري، به‌شدت تحت‌تأثير قرار مى‌دهد.

جدول ارزش اخبارى مثبت آزمايش رنگ‌آميزى گرم از نمونه به‌دست آمده از گردن رحم با حساسيت ثابت ۵۰ درصد و ويژگى ۹۰ درصد در سه سطح مختلف شيوع

شيوع ۵% کشت

شيوع ۱۵% کشت

شيوع ۲۵% کشت

مثبت

منفى

جمع

مثبت

منفى

جمع

مثبت

منفى

جمع

نمونه

۲۵+

۹۵

۱۲۰

۷۵+

۸۵

۱۶۰

۱۲۵+

۷۵

۲۰۰

۲۵-

۸۵۵

۸۸۰

۷۵-

۷۶۵

۸۴۰

۱۲۵-

۶۷۵

۸۰۰

جمع

۵۰

۹۵۰

۱۰۰۰

۱۵۰

۸۵۰

۱۰۰۰

۲۵۰

۷۵۰

۱۰۰۰

ارزش اخبارى مثبت

(۲۵/۱۲۰)×۱۰۰=٪۲۱

(۷۵/۱۶۰)×۱۰۰=٪۴۷

(۱۲۵/۲۰۰)×۱۰۰=٪۶۳