محصولات شتر

پوست شتر

از چرم شتر جهت ساختن کفش و صندل استفاده به عمل مى‌آيد. چرم شتر چندان مرغوب نبوده و در وهله اول براى ساختن زين و تازيانه و مشک آب و شير استفاده مى‌گردد.

کرک و موى شتر

در مورد کرک شتر، شتر دوکوهانه نقش عمده‌اى را از لحاظ کميت بازى مى‌کند و توليد ساليانه هر نفر در حدود ۱۲-۵ کيلوگرم مى‌باشد. بيشترين کرک را شتر يکساله دارا مى‌باشد که درجه مرغوبيت آن بالا است.

در مورد شتر يک‌کوهانه ساليانه از هر نفر مى‌توان ۱ تا ۲ کيلوگرم به‌دست آورد. از کرک در ساختن، عبا، زيرانداز، روانداز و طناب استفاده مى‌گردد که عباى نائين از معروفيت جهانى برخوردار است.

گوشت شتر

نظر به اينکه بلوغ شتر به آهستگى و در مدت زمان طولانى صورت مى‌گيرد آنها را مى‌توان از سن ۱ سالگى به‌بعد براى مصرف گوشت کشتار نمود در طول اين‌مدت گوشت به‌تدريج سفت‌تر شده و از کيفيت و نرمى آن نيز کاسته مى‌شود. با توجه به بررسى‌هاى انجام شده بهترين سن کشتار شتر تا ۳ سالگى مى‌باشد. در اين سن شترها هنوز به رشد کامل نرسيده و گوشت آنها جوان و تردد وزن آنها در اين سن حدود ۳۰۰ کيلوگرم است.

مصرف گوشت شتر در تمام نقاط کشور متدوال نبوده ولى مى‌توان آن‌را در مناطقى که فرهنگ مصرف آن وجود دارد به بازار عرضه نمود. رنگ گوشت شتر قرمز آلبالوئى تا قرمز مايل به قهوه‌اى است و از گوشت گاو کمى خشن‌تر و خوشمزه‌تر بوده و مانند گوشت است به علت مقدار زياد گليکوژن در آن کمى شيرين مزه است.

چربى گوشت شتر به رنگ سفيد و درصد چربى آن بين ۹۲/۰ الى ۱ درصد مى‌باشد. در صورتى‌که چربى گوشت گاو ۲۰/۱ تا ۹۹/۳ درصد مى‌باشد.

درصد آب گوشت شتر بين ۷۶ تا ۷۸ درصد مى‌باشد.

پروتئين آن ۲۳-۲۰ درصد بوده که ميزان آن در مقايسه با پروتئين گوشت ساير دام‌ها بالاتر است. (مرغ ۲۰درصد، ماهي۲/۱۹ درصد، گوساله ۸/۱۸ درصد و گوسفند ۷/۱۵ درصد).

گوشت شتر محتورى پتاسيم کمتر ولى چربي، کلرور سديم بالاترى از گوشت گاو و گاوميش و بره دارد. پروتئين گوشت شتر ارزش بيولوژيکى پائين‌ترى از گوشت گاو و گاوميش دارد. اما از اين نظر بيشتر خصوصياتى مشابه گوشت بره دارد. پروتئين گوشت بره به استثناءِ ميزان ليزين مشابه گوشت شتر مى‌باشد.

گوشت شتر و بره محتوى آهن و روى کمترى از گوشت گاو و گاوميش مى‌باشد. ولى اختلافى از نظر فسفر بين گوشت‌هاى مختلف حيوانات مشاهده نمى‌شود. ضمناً ظرفيت بافرى گوشت شتر کمتر از گوشت گاو، گاوميش و بره مى‌باشد که اين خصوصيت در تکنولوژى و فرآيند گوشت مهم است.

يکى از دلايل پائين بودن ارزش گوشت شتر در جامعه عرضه شترهاى مسن به کشتارگاه‌ها بوده است که گوشتى ديرپز دارند که با عرضه گوشت شترهاى جوان اين مشکل برطرف خواهد شد.

ضمناً گوشت اين دام و به‌صورت‌هاى سرخ کرده، کالباس و کنسرو قابل استفاده است.

قابل توجه است ميانگين وزن لاشه شترهاى يک کوهانه ايران متفاوت بوده و طبق اعلام کشتارگاه از ۲۰۰ تا ۲۵۰ کيلوگرم در بعضى از کشتارگاه‌هاى متغير بوده است.