نوع هرس

زيتون، بومى آسياى صغير و سوريه و لبنان است و از حدود ۳۰۰۰ سال پيش از ميلاد مسيح زير کشت در آمده است.

گياه‌شناسى

زيتون درختى است با گل‌هاى کامل با نام علمى Olea europea که از خانواده Dleaceae مى‌باشد. جنس Olea داراى گونه‌هاى متعددى است که از بين آنها تنها زيتون ميوه خوراکى توليد مى‌کند.

شرايط اقليمي و خاکی

زيتون نياز به آب و هواى گرم و مرطوب دارد و براى رسيدن کامل محصول آن، تابستان بايد گرم و طولانى و خشک باشد. مقاومت زيتون در برابرسرماى زمستانه ازساير گياهان گرمسيرى بيشتر است و درختان بالغ بر ۱۲- درجه سانتى‌گراد را تحمل مى‌کند. نياز سرمائى زيتون، نسبتاً کم است و درمناطقى که ميانگين دماى زمستانى حدود ۱۰ درجه سانتى‌گراد باشد اين گياه به راحتى محصول توليد مى‌کند.

زيتون، با هر نوع خاکى سازش دارد و به راحتى مى‌تواند در خاک‌هاى کم ژرفا و سنگلاخ‌ها رشد نمايد ولى در اراضى حاصلخيز و ژرف بهترين رشد را دارا است. اين گياه، در برابر زهکشى ناکافى خاک حساس است ولى در عوض، در برابر کم آبى و بالا بودن نمک خاک مقاومت نشان مى‌دهد و به همين دليل مى‌توان آن را به‌صورت ديم، در نقاطى که حدود ۳۰۰ ميلى‌متر بارندگى سالانه داشته باشند پرورش داد.

توليد ميوه

درخت زيتون، در ۶-۵ سالگى به گل مى‌نشيند. گل‌ها به‌صورت خوشه‌هاى کوچک، از جوانه‌هاى جانبي، روى شاخه يک‌ساله پديدار مى‌شوند و توسط باد گرده‌افشانى مى‌گردند. با وجودى که گل‌ها کامل هستند، چون در بسيارى از آنها مادگى سقط مى‌شود معمولاً تعداد ميوه در هر خوشه کم است ولى با وجود اين امر، بايد براى درشت شدن ميوه‌ها و جلوگيرى از سال آوري، زيتون راتنک کرد. فواصل کشت در (سيستم) ديم، ۲۴ - ۲۰ متر است و از يک هکتار باغ آبى در کشورهاى خارجى تا ۳۰ تن محصول برداشت مى‌شود.

نوع هرس

تربيت زيتون به روش شلجمى انجام مى‌شود و پيرايش (هرس) ساليانه براى جلوگيرى از درازى درخت و متراکم گشتن شاخساره آن و نيز در نواحى خشک براى کم کردن تبخير انجام مى‌گيرد.

روش‌هاى تکثير

ازدياد زيتون به‌وسيله پيوند، خوابانيدن و قلمه انجام مى‌شود که قلمه به دليل سهولت ريشه‌زائى آن از همه مرسوم‌تر است. براى پيوند، مى‌توان از گونه‌هاى مختلف جنس زيتون و نيز ياس خوشه‌اى - .Syringa spp و وَن (زبان گنجشک - Fraxinus spp ، به‌عنوان پايه استفاد کرد.

آفات

از مهم‌ترين آفات زيتون شپشک سياه زيتون مى‌باشد. به‌علت زياد بودن جمعيت آفت، قشرى به رنگ قهوه‌اى تيره يا سياه روى ساقه‌ها و شاخه‌ها را مى‌پوشاند که باعث پيدايش و گسترش بيمارى دوده يا سياهک زيتون نيزمى‌شود. براى مبارزه با اين آفت از سموم فسفره استفاده مى‌شود.

ارقام مهم

مهم‌ترين ارقام زيتون ايران عبارتند از:

گوله زيتون، زيتون سياه، زيتون شامي، خرما زيتون، خارا زيتون، مارا زيتون، و زردزيت يا آوا زيتون. از نظر تجارتي، ميوه زيتون در چهار درجه خيلى درشت، درشت، متوسط و ريز گروه‌بندى مى‌شود که اندازه‌هاى بزرگ براى کنسروسازى و اندازه‌هاى ريز براى روغن‌گيرى مصرف مى‌شوند.