طبقه‌بندی جوامع ایلی - عشیره‌ای

ايلات و عشاير ايران از فرهنگ‌ها، قوم‌ها، زبان‌ها و گويش‌هاى متفاوت با يکديگر، در ساختارهاى اجتماعي، اقتصادى و سياسى منسجمى سامان يافته‌اند.

طبق اسناد تاريخي، جغرافيائى و رسمي، گروه‌هاى ايلى و عشيره‌اى ايران را مى‌توان بر مبانى گوناگون خاستگاه قومى - زبانى تاريخى و وضعيت کنونى طبقه‌بندى کرد.

براساس قديمى‌ترين طبقه‌بندى توسط محمدحسين مستوفي، از ايلات دورهٔ صفوى در سال ۱۱۲۸ هـ . ق، ايلات به‌دو گروه بزرگ ايرانى و غير ايرانى تقسيم و ايلات و طايفه‌هاى وابسته به‌هر يک بنابر توزيع جغرافيائى نام برده شده‌اند. گروه ايلات ايرانى‌الاصل در شش فرقه يا گروه 'صحرانشين' طبقه‌بندى شده که عبارتند از: لرها در چهار طايفهٔ فيلي، لک‌ و زند، بختيارى و محسنى - گروس، کلهر و مکرى - کردهاى خراسان شامل طوايف زعفرانلو، سعدانول، کوانلو و دوانلو - ؟؟؟ خراسان - قرائى و جلائي.

ايلات غير ايرانى شامل عرب و ترک است. ترک‌ها با شش طايفه که عبارتند از: افشار، بيات و دنبلى - قاجار و قجر - شقاقى - زنگنه - قراگوزلو و شاهسون.

گروه عرب نيز شامل شش طايفهٔ کعب، عرب حويضه (هويزه)، عرب فارس، عرب ميش مت خراسان، عرب زنگوئى و عرب عمرى است.

برخى محققان، تقسيم‌بندى ايلات و عشاير را بر مبناى زبان رايج ميان آنها به شش گروه ترکمن‌ها، ترک‌ها، کردها، لرها، عرب‌ها و بلوچ‌ها تقسيم کرده‌اند. و ايلات و عشاير وابسته به هر يک از در حوزهٔ جغرافيائى مختلف نام برده‌اند.

تقسيم‌بندى براساس وضعيت کنونى ايلات و عشاير در مقاله‌اى از 'فيروزان' شامل پنج دستهٔ بزرگ لر و لک، کرد، بلوچ، براهوئي، ترک و عرب نام برده شده است.