سازمان ایلی

در عشاير ايران، سازمان ايلى نظامى است که خانوادهٔ هسته‌اى با واسطهٔ آن به مجموعهٔ ايل مرتبط مى‌شود و نيز به مدد اين سازمان، ايل قادر است وظايف ويژهٔ خود از جمله جنگ، حفظ امنيت، تقسيم مراتع، کوچ و دامدارى را انجام دهد. همين سازمان است که يگانگى ايل را تضمين مى‌کند.

سازمان ايل معمولاً در رده‌هاى پائين بر خويشاوندى نسبى استوار است و در رده‌هاى بالابر اتحاد ادارى و سياسي.

ساختار اجتماعى ايل بر يک نظام سنتى رده‌بندى شده که ميان شاخه‌ها نوعى رابطهٔ ساختى و کارکردى براساس پيوندهاى خويشاوندى و اقتصادى و ويژگى‌هاى بوم زيستي، برقرار است.

کوچک‌ترين شاخه در ساختار ايل، خانواده است. خانواده پايهٔ اصلى ساختمان ايل و عنصر بنيادى در شکل‌دهى و ترکيب شاخه‌هاى بزرگتر ايل به‌شمار مى‌رود. شمار شاخه‌هاى تشکيل‌دهنده يا اجزاى ايل در ايل‌هاى مختلف، متفاوت مى‌باشد. اصطلاح‌هائى که براى هر يک از رده‌هاى مشابه در جامعه‌هاى ايلى گوناگون به‌کار مى‌روند، در همهٔ ايل‌ها يکسان نيستند. مثلاً ساختار اجتماعى ايل بختيارى عبارت است از ايل، طايفه، تيره، تَش، اولاد، بهون و اين ساختار در ايل بويراحمد شامل ايل، تيره، طايفه، اولاد، آوادى‌رمال و خانوار است.

نقش و کارکرد طايفه را هماهنگ‌کنندهٔ سياست ايلى در ردهٔ پائين‌تر خود، يعنى تيره‌ها دانسته‌اند. اعضاى طايفه همه با هم خويشاوندى دور و نزديک دارند و به نياى مشترکى مى‌رسند.

قدرت سياسى و توزيع آن نيز متناسب با سازمان ايل است. در رأس هرم ايلخان قرار دارد؛ در رأس طايفه‌ها کلانتران، در ر.س تيره‌ها کدخدايان، در رأس مال‌ها ريش‌سفيدان.