چهارشنبه, ۵ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 24 April, 2024
مجله ویستا

۲۷ ق.م. نظام پُستی روم


نظام ارتباطى پُستى ايرانيان توسط رومى‌ها در طول سلطنت آگوستوس (Augustus) و جانشينان توسعه پيدا کرد. (۲۷ق.م. تا ۱۴ بعد از ميلاد) تاريخ سلطنت آگوستوس اين قوانين باعث به ‌وجود آمدن کرسس پابلى کوس (Cursus Publicus) شد و آنها مانند ايرانيان ايستگاه‌هاى انتقالي، پست‌هائى درست کردند تا بتوانند محموله‌هاى پستى و مسافران را در طول راه‌هاى بسيار خوب امپراتورى آنها جابجا کنند. در اواخر امپراتورى کرسس پابلى‌کوس به دو بخش تقسيم شد. اين دو بخش به ‌نام کرسس و لوکس (Cursus Velox) و کرسس کلابولاريس (Cursus Clabularis) نام‌گذارى شد. کرسس ولکس پست اکسپرس يا پست سريع بود که نامه‌ها و مسافران با عجله را درون امپراتورى سوار بر اسب يا گارى‌هاى دو يا چهار چرخه منتقل مى‌کرد. کرسس کلابولارئى پست بارى بود که در ابتدا جهت انتقال غذا و نيروهاى کمکى نظامى براى سربازان در درون امپراتورى مورد استفاده قرار مى‌گرفت. به هر حال کرسس پابلى کوس براى خدمات دولتى به‌ وجود آمد. اما بازرگانان و ديگران نظام‌هاى ارتباطى خصوصى براى خود ايجاد کردند و پيغام‌رسانان ويژه‌اى را جهت انتقال نامه‌هاى خود استخدام کردند.
نظام پستى عهد باستان منعکس‌ کننده اولين فن‌آورى‌هاى پيشرفته در زمينه فرهنگ بود. بنابر اين تجزيه سياسى اروپائى از فروپاشى امپراتورى روم تأثير زيادى بر تاريخچه پست گذارده است. به استثناء زمان کوتاه حکومت چارل مگن (Charl magne) (۷۶۸ - ۸۱۴) نظام پستى سازمان‌دهى شده به ‌طور واضح در اروپا براى ششصد سال بعد از فروپاشى امپراتورى روم ناپديد شد. در طول فروپاشى تمدن اروپا يک تمدن در حال شکوفا شدن در چين به نظام پستى مانند کرسس پابلى‌کوس دست پيدا کرد. بر اساس گفته‌هاى (مارکوپولو) کوبلاى‌خان (Kublai Khan) براى يک‌پارچه نگهداشتن امپراتورى خود خدمات پيام‌رسانى که شامل ۳۰۰،۰۰۰ اسب بود تهيه کرد. ايستگاه‌هاى انتقالى در هر فاصله ۴۰ تا ۴۸ کيلومترى عمدتاً در کنار جاده‌هاى پر رفت و آمد ايجاد شده بود.
در قرن سيزدهم اقتصاد زندگى شهرى و آموزش و پرورش مجدداً اروپا را يک‌پارچه کرد. با احياء مجدد اروپا نياز به ارتباطات پيشرفته احساس شد. صومعه‌ها، دانشگاه‌ها، کليساها و نظام‌هاى پستى شخصى براى برآوردن نيازهاى خود ايجاد کردند. هم دانشگاه پاريس و هم اتحاديه بازرگانان هان‌سياتيک (Honseatic) خدمات پيام‌رسانى در قرن سيزدهم داشتند. اما مهم‌ترين نظام پستى شخصى مربوط به خانواده وَن تاکسيس (Van Taxis) است. او در ابتدا به خدمان پيام‌رسانى در شهرها و ايالات ايتاليا پرداخت اما به مرور در اوايل دهه ۱۵۰۰ اجازه حمل محموله‌هاى پستى در درون امپراتورى مقدس روم اسپانيا را کسب کرد. از آن پس تا حرکت جدائى‌طلب از دولت آلمان در دهه ۱۸۹۰ اين خانواده به حمل محموله‌هاى پستى دولتى و خصوصى در قلب اروپا ادامه مى‌داد.
عليرغم پيدايش و توسعه ناسيوناليزم در اروپا که باعث تنش‌هائى در اواخر قرن پانزدهم و اوايل قرن شانزدهم شد، نظام‌هاى پستى خصوصى از رونق افتاد. ترس از سپردن پيام‌هاى دولتى به پست‌هاى خصوصى باعث شد که فرمانروايان به ارتقاء نظام‌هاى ارتباطى ايجاد شده خود آنها بپردازد. به همين دليل نظام‌هاى پيشرفته توسعه پيدا کرد. لوئى ششم در فرانسه يک سرويس خبررسانى را در سال ۱۴۷۷ بنا نهاد. ادوارد چهارم در انگلستان نيز در سال ۱۴۸۱ خدمات مشابهى پايه‌گذارى کرد. خدمات مشابهى توسط دولت ايتاليا و آلمان ايجاد گرديد. سال‌هاى متمادى نظام‌هاى پستى دولتى در کنار نظام‌هاى خصوصى به ارائه خدمات مى‌پرداختند، اما به مرور دولت‌ها نظام‌هاى پستى خصوصى را محدود به تجارت و بازرگانى کردند. و نظام دولتى خود را براى عموم ايجاد کردند. تا قرن هيجدهم انحصار سرويس پستى دولتى به‌عنوان يک اصل پذيرفته شده بود و نظارت بر خدمات قوياً از طرف دولت مرکزى حمايت شد. در قرن هفدهم دولت انگلستان کنترل نظام پستى کشور را در دست گرفت و تلاش کرد تا اين کنترل را به مستعمرات آمريکائى‌ گسترش دهد.


همچنین مشاهده کنید