ایمنی فعال

ايمنى فعال، ايمنى است که در نتيجه عفونت يا ايمن‌سازى در فردى ايجاد مى‌شود و با حضور پادتن‌ها يا سلول‌هائى همراه است که فعاليت خاصى بر روى سم يا خود ميکروارگانيزمى که با يک بيمارى عفونى خاص در ارتباط است اعمالى را انجام مى‌دهد. به عبارت ديگر ايمنى فعال بستگى به پاسخ سلولى يا هومورال ميزبان دارد. ايمنى حاصل شده براى يک بيمارى خاص، اختصاصى است. يعني، در بيشتر موارد فرد نست به عامل يک عفونت و عواملى که از نظر آنتى‌ژنيکى با عامل آن عفونت مربوط هستند، براى مدتي، که بستگى به نوع بيمارى دارد، ايمن باقى خواهد ماند. ايمنى فعال از سه طريق کسب مى‌شود:

- بعد از عفونت باليني، براى مثال آبله مرغان، سرخجه و سرخک

- بعد از عفونت تحت بالينى يا ناآشکار مثل فلج اطفال و ديفتري

- بعد از ايمن‌سازى با يک آنتى‌ژن که ممکن است يک واکسن کشته شده يا واکسن زنده ضعيف شده يا يک شبه سم (توکسوئيد) باشد.

- پاسخ ايمنى(The Immune Response):

- پاسخ اوليه (The primary response):

در مواقعى که کسى يا حيواني، با آنتى‌ژنى که تا به حال با آن مواجه نبوده است، روبه‌رو مى‌شود، يک دوره پنهانى ۳ تا ۱۰روزه، تا ظاهر شدن پادتن در خون، وجود دارد.

پادتنى که اول شکل مى‌گيرد تماماً IgM است. ميزان IgM ظرف ۲ تا ۳ روز بعد پيوسته افزايش مى‌يابد و به حداکثر رسيده و بعد کاهش مى‌يابد. سرعت کاهش IgM تقريباً برابر سرعت افزايش آن مى‌باشد. ضمناً، اگر تحريک آنتى‌ژنى کافى بوده باشد، پادتن IgG نيز ظرف چند روز ظاهر خواهد شد. IgG ظرف ۱۰ - ۷ روز به حداکثر مقدار خود مى‌رسد و بعد از آن، به تدريج در طى يک دوره چند هفته تا چند ماهي، پائين مى‌آيد.

طبيعت و وسعت پاسخ اوليه به يک آنتى‌ژن با عواملى از جمله، مقدار آنتى‌ژن، طبيعت آنتى‌ژن، راه ورود، مواد کمکى همراه آن، وضعيت تغذيه‌اى فرد و غيره معين مى‌شود. براى مثال با مقادير پائين آنتى‌ژن، ممکن است فقط IgM ايجاد شود و روبه‌رو شدن با مقادير کم آنتى‌ژن در دفعات بعد، در يک فاصله زمانى مناسب نيز پادتن IgM توليد مى‌کند. مقدار آنتى‌‌ژنى که براى توليد پادتن IgG لازم است تقريباً ۵۰ برابر مقدار لازم براى IgM مى‌باشد.

يکى از پيامدهاى مهم اولين برخورد با يک آنتى‌ژن، آموزش سيسم رتيکولوآندوتليال (Reticulo - endothelia system) بدن مى‌باشد. سلول‌هائى به نام 'سلول‌هاى حافظه‌دار' (memory cells) يا 'سلول‌هاى تعليم داده شده' (primed cells) به وسيله لمفوسيت‌هاى T و B، توليد مى‌شوند. اين سلول‌ها مسئول 'حافظه ايمنى شناختي' (Immunologica memory) که بعد از ايمن‌سازى ايجاد مى‌شود، مى‌باشند. در حقيقت هدف ايمن‌سازى ايجاد 'حافظه ايمنى شناختي' است.

- پاسخ ثانويه (يادآور):

پاسخ به مقادير يادآور از جهاتى با پاسخ اوليه متفاوت است: ۱. دوره پنهانى کوتاه‌ترى دارد ۲. توليد پادتن سريع‌تر است ۳. مقدار پادتن بيشتر است ۴. پاسخ پادتن در سطحى بالاتر و براى مدتى طولانى‌تر باقى مى‌ماند ۵. پادتن توليد شده (avidity) و ظرفيت بيشترى براى ترکيب با آنتى ژن دارد. پاسخ ثانويه همچنين در توليد پادتن IgM و IgG نقش دارد. همکارى بين سلول‌هاى T و B براى شروع پاسخ ثانويه الزامى است. در پاسخ ثانويه مقدار IgM توليد شده مختصر بوده و مقدار زيادى IgG ساخته مى‌شود که براى مدت طولانى‌ترى هم باقى مى‌ماند. اين پاسخ تسريع شده به خاطر حافظه ايمونولوژيک مى‌باشد. پاسخ ايمنى (اوليه يا ثانويه) و حافظه ايمونلوژيک اساس واکسيناسيون و واکسيناسيون يادآور مى‌باشند.