پیش‌بینی مقدار متغیرهای جهانگردی

برخى دولت‌ها و سازمان‌ها به‌دليل نيازهاى خود در سياست‌گذارى و برنامه‌ريزى مى‌کوشند تا بعضى جنبه‌هاى فعاليت جهانگردى را پيش‌بينى کنند. پيش‌بينى تقاضاى جهانگردى (شمار جهانگردان داخلي، خارجى و جهانگردان کشور در خارج) و مطلق مخارج جهانگردى و نسبت آن به GDP مهمترين اين پيش‌بينى‌ها هستند. در اين پيش‌بينى‌ متغيرهاى زير معمولاً به‌کار مى‌روند:

- شمار جهانگردان

- مخارج کل يا سرانهٔ جهانگردى

- سهم جهانگردى از بازار

- سهم بخش جهانگردى در GDP

براى اين نوع پيش‌بيني، امروزه پنج روش به‌کار مى‌رود که شکل B آنها را نشان مى‌دهد.

روش‌هاى کيفى شايد ناشناخته‌ترين روش‌هاى پيش‌بينى در جهانگردى باشند. روش‌هاى اجماع اجرائى و روش‌هاى داخلى چند روش کيفى هستند که بيش از همه، سازمان‌هاى بازرگانى مانند ياتا در پيش‌بينى تقاضاى سفر هوائى آن را براى پيش‌بينى تقاضاى خدمات خود به‌کار مى‌برند.

روش‌هاى کمّى به‌طور کلى به دو دسته روش‌هاى متکى بر نظريهٔ اقتصادى و روش‌هاى آمارى محض يا ملهم از رشته‌هاى ديگر، تقسيم مى‌شوند. ميزان سودمندى اين روش‌ها تنها براساس ميزان صحت پيش‌بينى قابل مقايسه است نه دقت تشريحى يا تحليلى آنها. بنابراين، يافته‌ها نشان مى‌دهند که مدل‌هاى پيش‌بينى علّى گاهى بر روش‌هاى آمارى محض برترى ندارند. انواع تجزيه و تحليل بررسى‌هاى زمانى که تحليل استقرائى روند و فصلى مهمترين آنها است چند روش آمارى هستند؛ مدل‌هاى سيستمى مانند مدل‌هاى فضائى (مدل‌هاى جاذبه، مدل‌هاى فرصت فى‌مابين و غيره)، تحليل سهم بازار و مدل‌هاى شبيه‌سازى آنالوگ برخى از اين روش‌ها هستند.

تقريباً، تمام اين روش‌ها يک يا دو متغير مستقل دارند و براى توضيح يک متغير جهانگردى وابسته که معمولاً شمار جهانگردان يا مخارج جهانگردى است به‌کار مى‌روند. اين روش‌ها به‌ندرت در ارتباط با ساير جنبه‌هاى سهم جهانگردى از GDP يا سهم جهانگردى در آن به‌کار مى‌روند. براى اين متغيرها و پيش‌بينى هم‌زمان، مدل‌هاى متکى بر نظريهٔ علّى اقتصادى بيشتر رواج دارد. اين مدل‌ها معمولاً مدله‌هاى يک متغيرهٔ اقتصادسنجى يا مدل‌هاى بخشى که در آنکه در آن متغيرهاى جهانگردى به‌عنوان بخشى از مقادير اقتصاد ملى قابل پيش‌بينى هستند.

مدل‌هاى اقتصادسنجي، در تشخيص عوامل تعيين‌کننده تقاضا يا ميزان ورود و خروج جهانگردان، نوعاً شامل متغيرهاى سطح قيمت، نرخ مبادلهٔ ارز، درآمد مصرف‌کننده و متغيرهاى مجازى براى توضيح حوادث خاص هستند. هرچند چنين تحليل‌هائى اغلب هدف‌هاى توصيفى دارند و براى پيش‌بينى به‌کار نمى‌روند اما غالباً نتايج بسيار خوبى براى پيش‌بينى جهانگردى خارجى دارند که اين امر شايد در مورد جهانگردى داخلى کمتر باشد. تحليل‌هاى بخشى مى‌تواند شامل مدل‌هاى داده - ستانده (به مبحث بعدى رجوع کنيد) باشد يا مدل‌هاى اقتصادسنجى چند بخشى براى اقتصاد کشور مورد بررسى (مانند مدل کمبريج در انگلستان يا مدل ارانى در استراليا). اين مدل‌ها علاوه بر پيش‌بينى تقاضاى جهانگردي، به سرمايه‌گذاري، درآمد و ماليات جهانگردى و ساير مبادلات اقتصادى در اين بخش نيز توجه دارند که در مجموع، معرف کل سهم جهانگردى در اقتصاد هر کشور هستند.

مدلسازى بسيار پيشرفته همچنين مى‌تواند براى برنامه‌ريزى سهم مطلوب بخش جهانگردى (يا هر بخش ديگر) از نظر هزينهٔ فرصت منابع مورد استفاده در آن، بازده اقتصادى بخش، ميزان گستردگى ريسک براى اجتناب از آسيب‌پذيرى اقتصاد در برابر سيکل‌هاى تجارى بعضى صنايع و هر نوع ملاحظات سياستى مهم ديگر سودمند باشد. سپس، نتايج حاصل از پيش‌بينى براساس واقعيت‌هاى موجود را مى‌توان با سهم (فرضى مطلوب) جهانگردى در اقتصاد مورد مقايسه قرار داد، به برنامه‌ريزى دولت براى بخش جهانگردى کمک کند.