مراقبت‌های بهداشتی حین زایمان

زايمان عملى است طبيعى که گاهى با اختلالاتى در وضع حمل انجام مى‌پذيرد. اين اختلالات که در گذشته موجب مرگ و مير زن باردار يا کودک وى مى‌شد، امروزه با پيشرفتى که در علم پزشکى به‌عمل آمده، مسئله مشکلى از نظر زايمان باقى نمانده است. براى انجام زايمان، بايستى حداکثر کوشش معمول گردد تا خطرى پيش نيايد و براى اين منظور بهتر است که وضع حمل در محيط بيمارستان يا زايشگاه انجام شود.

در کشور ما خوش‌بختانه، بر تعداد مادرانى که براى وضع حمل به بيمارستان و يا زايشگاه‌ها مراجعه مى‌کنند افزوده شده است و روى همين اصل، عوارض سخت و عفونت‌هاى بعد از زايمان و مرگ و مير ناشى از آن به ميزان قابل ملاحظه‌اى کاهش يافته است.

مادرانى که براى اولين بار به بيمارستان و يا زايشگاه جهت وضع حمل مى‌روند، در وهله اول ترس و وحشت زيادى دارند و شايد هم بى‌دليل نباشد، زيرا ترک کردن کانون گرم خانواده و وارد شدن در يک محيط نامأنوس و ناآشنا و برخورد با پزشکان و پرستارانى که لباس‌هاى سفيد و متحد‌الشکل پوشيده‌اند در حالت اول ترس و نگرانى را در آنان به‌وجود مى‌آورد ولى تدريجاً که با محيط بيمارستان آشنا مى‌شوند و احساس مى‌کنند که همه سعى دارند با جديت و مراقبت خاصى وظايف خود را به‌نحو احسن انجام دهند آرام‌تر شده و اطمينان آنها بيشتر مى‌شود. مجهز بودن بيمارستان و يا زايشگاه به کليه وسايل لازم براى زايمان و وجود ماماهاى پرتجربه و حاضر بودن پزشک معالج و متخصص بيهوشى براى مقابله با هر گونه عارضه و يا خطر، اين امکان را به مادر مى‌دهد که ترس و وحشت را از خود دور کرده و با خيالى راحت در انتظار تولد فرزند خود باشد.

مهم‌ترين مزيت بيمارستان موقعى احساس مى‌شود که کوچک‌ترين عارضه غير طبيعى ظاهر شود. قطع نظر از پزشکان و پرستاران بيمارستان‌ها که عمده‌ترين ستون‌هاى تأمين سلامتى در اين مؤسسات هستند، بيمارستان‌هاى امروزي، به‌علت مجهز بودن به تجهيزات آزمايشگاهي، وسايل و دستگاه‌هاى تخصصي، سالم‌ترين مکان براى وضع حمل مى‌باشند.

در صورتى که امکان وضع حمل در بيمارستان وجود نداشته باشد بايستى اقدامات بهداشتى ضرورى را در منزل معمول داشت و وسايل مورد نياز را قبلاً فراهم نمود.

براى اين منظور بايد بهترين اطاق منزل را از نظر روشنايي، هوا و تابش آفتاب و دور بودن از سر و صدا انتخاب نمود و براى استراحت و وضع حمل يک تخت چوبى بزرگ با وسايل و ملافه تميز فراهم آورد. براى انجام زايمان بايد وضع عمومى بيمار و طرز قرار گرفتن بچه در رحم به‌وسيله قابله با تجربه و تحصيل کرده مورد بررسى قرار گيرد تا در صورت غير طبيعى بودن زايمان اقدامات احتمالى به‌عمل آيد.

براى انجام زايمان در منزل وسايل مورد لزوم و حتمى مانند حوله، صابون، الکل، مرکور کوروم، ساولن، سرم نمکى و گلوکُز، داروهاى مقوى قلب، پنبه و گاز و نخ نايلونى را مى‌بايست به مقدار کافى از قبل فراهم نمود.