|
|
| در غياب حاملگي، هر خانمى براى نظافت و بهداشت دستگاه تناسلى خود بايستى از تشريح و فيزيولوژى قاعدگى و يائسگى اطلاع کافى داشته باشد. قاعدگى (Menstruation) عبارت است از خونريزى فيزيولوژيک دوره‌اى رحم که معمولاً هر ۴ هفته يک بار طى دوران استعداد بارورى زن و در غياب حاملگى اتفاق مى‌افتد. به‌عبارت ساده‌تر وقتى تخمک رها شده از تخمدان نتواند به‌وسيلهٔ اسپرم بارور شود جدار رحم به‌علت عدم ايجاد حاملگى و مستقر نشدن تخم متلاشى مى‌شود و به داخل محوطهٔ رحم مى‌ريزد که به صورت خون قاعدگى از مجراى مهبل بيرون رانده مى‌شود. قاعدگى از سن بلوغ شروع و تا زمان يائسگى ادامه مى‌يابد: اين دوران در حدود ۳۵ سال است.
|
|
| سن بلوغ در اشخاص مختلف متفاوت است و بستگى به سلامت عمومى شخص، تغذيه، نژاد، بهداشت، آب و هوا و وضع اجتماعى دارد. شايد تأثير آب و هوا و وضع اجتماعى بر سن شروع قاعدگى دختران، شبيه همان تأثيرى باشد که اين عوامل بر طرز تغذيه، بهداشت و سلامت عمومى دارند. در بيشتر کشورهاى جهان سن شروع قاعدگى بين ۱۱ تا ۵/۱۶ سال و حد متوسط آن سيزده سالگى مى‌باشد. رعايت اصول بهداشت و تغذيهٔ خوب باعث کم شدن سن شروع قاعدگى در جهان امروز شده است.
|
|
| در مناطقى از جهان که اصول بهداشتى رعايت مى‌شود و مردم از نعمت تندرستى برخوردار هستند، سن شروع قاعدگى به ۵/۱۱ تا ۱۲ سالگى تخمين زده مى‌شود. به‌طور قطع شروع قاعدگى قبل از ۹ سالگى و يا بعد از ۱۷ سالگى در بيشتر کشورهاى جهان غيرطبيعى است. يک دورهٔ قاعدگى از ۲۲ تا ۳۵ روز متغير است و طبيعى تلقى مى‌شود ولى معمولاً اين دوره ۲۸ روز است. هر دورهٔ قاعدگى داراى ۳ مرحله تکثيري، ترشحى و قاعدگى مى‌باشد.
|
|
|
|
| این مرحله از روز پنجم قاعدگی شروع و تا زمان تخمک گذاری ادامه می‌یابد. تخمک گذاری در اواسط قاعدگی یا حدود روز چهاردهم قاعدگی ایجاد می‌شود. در این مرحله مخاط داخل رحم ضخیم می‌شود و شبکه عروقی و غده ای آندومتر که به علت قاعدگی قبلی از بین رفته بود تدریجا ترمیم می‌شود.
|
|
|
|
| در طى اين مرحله، ميزان پروژسترون خون به‌تدريج بالا مى‌رود 'همزمان با آن ميزان استروژن نيز به مقياس کمتر بالا مى‌رود' و در نتيجه آندومتر واجد شرايط لازم و کافي، جهت لانه‌گزينى تخم مى‌گردد. اگر حاملگى ايجاد نگردد و تخم در رحم مستقر نشود، ميزان پروژسترون مترشحه از تخمدان کاهش مى‌يابد و در نتيجه تغييرات تدريجى در آندومتر ايجاد مى‌گردد و قاعدگى آغاز مى‌شود.
|
|
|
|
| اين دوره از روز اول خونريزى تا روز چهارم دورهٔ ماهانه به طول مى‌انجامد. در مرحلهٔ قاعدگي، آندومتر قديمى به‌علت عدم ايجاد حاملگى و مستقر نشدن تخم، متلاشى مى‌شود و به داخل محوطه رحم مى‌ريزد. و سپس آندومتر جديدى جايگزين آن مى‌شود که تدريجاً براى لانه‌گزينى احتمالى تخم بعدى آماده مى‌گردد.
|
|
| اولين قاعدگى براى دختران جوان يک واقعه سانحه مانند مى‌باشد که براى روبرو شدن با آن به کمک‌هاى عاقلانه بزرگ‌ترها احتياج دارند. بهترين روش آن است که مادر قبل از بروز اين واقعه موضوع را براى وى شرح داده باشد. ولى اغلب ارتباط مادران با دختران آنها در اين گونه موارد صميمانه نيست. دختران جوان به راهنمايان بهداشتى با ديده احترام مى‌نگرند و به تذکرات آنان با دقت فراوان گوش مى‌دهند. ممکن است از راهنمايان بهداشت درخواست شود که اين مسئله را در کلاس درس براى دوشيزگان تشريح نمايند.
|
|
| تشريح و فهمانيدن قاعدگى به دختران جوان با زبان ساده که قابل فهم باشد، اهميت فراوان دارد. ممکن است به يک دختر جوان گفته شود که بدن شما همان‌طور که در بيرون رشد مى‌کند در داخل هم در حال رشد است. بايد تأکيد نمود که قاعدگى يک عمل طبيعى و بهداشتى و جزئى از رشد و تکامل بدن است. بالغ شدن در برابر مزايايى که دارد مسؤوليت‌هايى را نيز به‌عهده انسان مى‌گذارد که بايستى آنها را قبول نمود. در موقعى که شما قاعدگى را براى دختران جوان و کم‌سن و سال تشريح مى‌نمائيد، لازم نيست که جزئيات مطالب به آنها گفته شود ولى در هر صورت بايستى مطالبى که به آنها گفته مى‌شود صحيح بوده و اصطلاحات درستى به‌کار برده شود.
|
|
| قاعدگى يک عمل طبيعى بدن است و آن را نبايد يک بيمارى يا حالت غير طبيعى دانست، ولى زندگى امروزى بشر از مجراى طبيعى خود خارج شده است، ناراحتى‌ها و فشارهاى زندگى اين عمل طبيعى زن را به صورت بدى در آورده است و در نتيجه ناراحتى‌هاى ناشى از قاعدگى مانند قاعدگى‌هاى دردناک روز به‌روز زيادتر مى‌شود.
|
|
| قاعدگى دردناک يا ديسمنوره (Dysmenorrhea) عبارت است از قاعدگى که با درد زياد توأم مى‌باشد. درد ممکن است قبل از شروع قاعدگى و يا همراه با جريان خون بروز کند. مقدار درد ممکن است از دردهاى ملايم تا حملات شديد درد متفاوت باشد.
|
|
| ولى معمولاً حداکثر ميزان درد با شروع قاعدگى همزمان بوده و وقتى جريان خون به‌طور عادى آغاز گرديد، درد کاسته مى‌شود. درد معمولاً در قسمت پائين شکم است ولى ممکن است تا کمر و پاها هم ادامه پيدا کند. علائم ديگرى که ممکن اس در دوران قاعدگى بروز کند، عبارتند از سردرد، درد کمر، تحريک‌پذيري، احساس خستگي، حالت تهوع يا استفراغ، علائم ناراحت‌‌کننده فوق معمولاً بعد از ازدواج و تولد طفل کمتر خواهد شد.
|
