پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا

دخانیات


از آنجايى که کشت و تجارت توتون و تنباکو از منابع مهم درآمد تعدادى از کشورها است توليدکنندگان سيگار تبليغات شديدى در مورد سيگارهاى جديد با فيلترهاى مناسب مى‌نمايند که باعث گرديده مصرف دخانيات از اواسط قرن بيستم به بعد شديداً رو‌ به فزونى بگذارد. در نتيجه تحقيقات اپيدميولوژيکى که در ۲۰ سال اخير در زمينه سيگار و اثرات سوء آن بر سلامتى به‌عمل آمده، خطرات آن بيش از پيش به ثبوت رسيده است.
اولين تأثيرى که استعمال دخانيات بر روى شخص مى‌گذارد مربوط به نيکوتين موجود در آن مى‌باشد گرچه قير، اکسيد دو کربن و بعضى مواد ديگر نيز ممکن است مضر واقع شود. به‌طور تجربى ثابت شده است که قير و بعضى ديگر از ترکيبات باعث ايجاد سرطان مى‌شوند. تأثير استعمال دخانيات بر روى اشخاص مختلف متفاوت است. در بعضى ايجاد آرامش اعصاب و راحتى فکر مى‌کند و در بعضى ديگر باعث سردرد و تحريکات عصبى مى‌گردد. از لحاظ فيزيولوژيکى بعضى تغييرات را ذکر کرده‌اند مثلاً استعمال دخانيات باعث افزايش فشار خون و سرعت ضربان قلب مى‌گردد. دانشمندان ملاحظه کرده‌اند که حرارت انگشتان دست و پا کاهش مى‌يابد. اغلب اشخاصى که دخانيات استعمال مى‌کنند اشتهاى خود را از دست داده و وزن کم مى‌کنند و چون استعمال دخانيات را ترک مى‌کنند مجدداً اشتهاى خود را به‌دست آورده و بر وزن آنها اضافه مى‌گردد.
از لحاظ حرکتي، کسانى که دخانيات استعمال مى‌کنند کنترل کارهاى ظريف را از دست داده و دچار مختصرى لرزش مى‌گردند و حتى ممکن است اين وضع به عضلات ظريف چشم نيز سرايت کند و در ديد اين عضو اختلال حاصل شود. بافت لثه‌ها، سينوس‌ها و حلق نيز اغلب اوقات به سبب تحريکات موضعى دچار اختلال و ناراحتى مى‌شوند. در سنوات اخير مشاهده شده است که استعمال دخانيات در نزد زنان باردار و شيرده اثر نامطلوبى بر روى جنين و فرزند شيرخوار آنها گذارده است. معلوم شده است که نيکوتين از راه جفت عبور کرده وارد جريان خون جنين مى‌گردد و نيز وجود نيکوتين را در شير مادران مشاهده نموده‌اند.
مطالعاتى که تاکنون دربارهٔ زيان استعمال دخانيات به‌عمل آمده هنوز کامل نبوده و اطلاعات دقيق و جامعى از لحاظ تأثير شيميايى و فيزيولوژيکى و آسيب‌شناسى آن به‌دست نيامده است به‌علاوه ميزان ارزش فيلتر يا صافى که بعضى از کارخانجات دخانيات در انتهاى سيگار نصب مى‌کنند هنوز کاملاً مشخص و ثابت نگرديده و تحقيقات دربارهٔ آن به‌وسيله گروه‌هاى محققين در حال ادامه و انجام است.
آثار خاصى که استعمال دخانيات در نزد نوجوانان به‌جاى مى‌گذارد، عقب‌افتادگى رشد و نمو و کاهش قدرت انجام تمرينات ورزشى است. به‌ موجب گزارش‌هاى رسيده در چنين اشخاص آثار خستگى زودتر از ديگران ظاهر مى‌شود. استعمال دخانيات سبب ضخيم شدن مخاط لوله‌هاى تنفسى گرديده و به‌علت ايجاد ترشح خلط، مجارى مسدود مى‌شود و در نتيجه انقباض عضلات مجارى تنفسى دست مى‌دهد که بالاخره مجارى تنگ شده و عبور هوا در آنها به کندى و سختى انجام مى‌گيرد.
با در نظر گرفتن بيمارى‌ها و اختلالات مهمى که ارتباط با سيگار کشيدن دارند و در ناتوانى و مرگ و مير پيش‌رس حتى در کشورهاى پيشرفته و توسعه‌يافته کاملاً مؤثر هستند مى‌توان گفت که تنها يک اقدام يعنى ترک سيگار مؤثرتر از هر اقدام ديگر در کليه زمينه‌هاى طب پيشگيرى مى‌تواند سطح سلامتى را کاملاً ارتقاء بخشد و زندگى را طولانى نمايد. در مورد پيشگيرى از مضرات سيگار به کودکان از همان زمان طفوليت بايد تعليم داد که سيگار نکشند و معلمين و والدين نيز خود لااقل جلوى اطفال سيگار نکشند.
جوانان را بايد راهنمايى نمود که سيگار کشيدن را شروع ننمايند و در صورت شروع ادامه ندهند. بايد حق افراد غير سيگارى را براى تنفس هواى تميز محفوظ نگه‌داشت و در مجامع عمومى و محيط بيمارستان‌ها و درمانگاه‌هاى خدمات پزشکى و بهداشتى سيگار کشيدن را ممنوع نمود. با اين تفاصيل بسيارى از مصرف‌کننده‌ها با وجود دانستن مضرات سيگار، علاقه‌مند به کشيدن آن مى‌باشند و آموزش بهداشت در اين زمينه با يکى از بزرگ‌ترين مشکلات خود روبرو گرديده است.
بنابراين در افراد سيگارى چنان‌چه قادر به ترک آن نگردند، به‌ منظور کاهش خطرات ناشى از کشيدن سيگار، اصول بهداشتى زير بايستى رعايت شود:
۱. کم کردن تعداد سيگار
۲. استفاده از سيگارهاى فيلتردار
۳. استفاده از انواع سيگارهايى با کيفيت مرغوب‌تر
۴. کم فروبردن دود
۵. باقى گذاشتن مقدار زيادى ته سيگار
۶. پک‌هاى کوتاه و کم
۷. باقى نگذاشتن سيگار در دهان در فواصل سيگار کشيدن
۸. خوددارى از روشن کردن سيگار نيمه سوخته
۹. تبديل سيگار به پيپ و سيگار برگ.
جامعه در درجه اول بايد با اين مفهوم کاملاً موافق باشد که کلمهٔ بهداشت نه فقط به معناى تندرستى جسم مى‌باشد بلکه شامل سلامت فکر و کليه خصوصيات معنوى افراد و متناسب با سنن و فرهنگ آن ملت است. در نتيجه همه عوامل و عناصر آلوده‌کننده و زيان‌آور سلامت اعم از جسماني، روحى و اخلاقى را بايد در نظر داشت. لذا هر جامعه مى‌بايد با در نظر گرفتن مشخصات محلى و بومى سنن خود موازين بهداشتى را به‌کار بندد و نگذارد که احتياجات و مقتضيات تجارى بين‌المللى موجب آشفتگى برنامه‌هاى بهداشتى آنها گردند.
در اين رابطه کارخانجات سازنده دخانيات نيز براساس تعهدات قانوني، وجدانى و ملى خود موظف هستند با کمتر نمودن ميزان قطران و نيکوتين، تغييرات لازم در نوع فيلترهاى سيگار، استفاده از انواع کم‌ضرر توتون و تنباکو و ساير اقدامات مثبت در جهت کمتر نمودن مضرات سيگار، در اين امر مهم، سلامتى افراد را بر منافع شخصى خود ترجيح دهند.


همچنین مشاهده کنید