صنعت جهانگردی ایران بعد از انقلاب اسلامی

در سال ۱۳۵۸ به‌منظور جلوگيرى از تداخل وظيفه و هماهنگ بودن فعاليت‌هاى مسائل مربوط به امر جهانگردى در جهت اعمال سياست صرفه‌جوئي، طبق مصوبه مورخ ۱۱/۸/۵۸ شوراء انقلاب چهار شرکت (شرکت سهامى گشت‌هاى ايران، شرکت سهامى مرکز خانه‌هاى ايران، شرکت سهامى سازمان مراکز جهانگردى براى ورزش‌هاى زمستاني، شرکت سهامى تأسيسات جهانگردي) در يکديگر ادغام گرديد و تحت عنوان سازمان مراکز، ايرانگردى و جهانگردى با ساختار و خط‌مشى‌هاى جديد و هدف‌هائى متمايز از گذشته به‌منظور اداره و بهره‌بردارى از تعداد ۱۴۴ واحد پذيرائى موجود و ارائه خدمات جهانگردى با سرمايه اوليه به مبلغ ۱۰۲،۵۶۹،۹۳۰۰۰ ريال شروع به فعاليت نمود.

در ارديبهشت ماه سال ۱۳۵۸ اساس‌نامه جديد سازمان تهيه و تنظيم گرديد و بعدها تغييرات ديگرى نيز در جهت تطبيق با قانون اساسى جديد در آن ملحوظ گرديد، در همان سال طبق مصوبه ۲۹/۱۱/۵۸ شوراى انقلاب اجازه خريد و اداره هتل‌هاى بنياد علوى به سازمان مراکز ايرانگردى و جهانگردى داده شد، اين هتل‌ها عبارت بود از ۱۲ هتل بزرگ و مجلل در سطح کشور که اين ادغام، حجم مسئوليت و وظايف اين سازمان را بالا برد و به ميزان چند برابر به سرمايه و ديون و کارکنان و تعهدات آن، افزود، در نهايت به دليل مشکلات و مسائل پيش آمده و مخالف سازمان برنامه و بودجه با اين ادغام، در سال ۱۳۶۱ اداره هتل‌هاى ياد شد به بنياد مستضعفان برگشت داده شد که از آن تاريخ به بعد هتل‌هاى فوق در اختيار سازمان سياحتى و مراکز تفريحى بنياد قرار گرفت ودر طى چند سال گذشته چند هتل نيز بر تعداد آن، افزوده شده است.

در سال ۱۳۵۹ پس از ادغام چهار شرکتى که در بالا ذکر آن رفت و در شروع فعاليت سازمان ايرانگردى و جهانگردي، تعداد ۱۵۰۰ نفر کارگر و کارمند در شهرستان‌ها و ۲۲۰ نفر کارگر و کارمند در اداره مرکزى تهران مشغول به کار بودند و تعداد ۱۲۰ واحد از تعداد کل واحدهاى اقامتى تعطيل، سوخته و يا ويران شده و در جريان انقلاب اسلامى بودند، تعداد ۴۷ واحد اقامتى نيز در سال اغلب بهره‌برداران قراردادهاى خود را يک‌طرفه فسخ نموده بودند. در آن زمان به دليل نبود سياست، خط‌مشى و هدف‌هاى مشخصى در زمينه جهانگردى و هتلدارى و شرايط خاص اجتماعي، اقتصادى و سياسى ناشى از انقلاب اسلامى و کلاً تغيير خط‌مشى هتلدارى در کشور و تغيير روحيه مردم در استفاده از اين‌گونه تأسيسات درصد اشتغال واحدهاى در دست بهره‌بردارى نيز بسيار پائين بود. به‌طورى که درآمد سازمان صرفاً ۶/۱۴ درصد از کل هزينه‌هاى موجود را در آخر سال ۱۳۵۸ تأمين مى‌نمود.

در سال ۱۳۵۹ دفتر ايرانگردى و جهانگردى به‌صورت يکى از ادارات تابعه درجه‌بندي، نظارت و نرخ‌گذارى تأسيسات سياحتى کشور اعم از بخش خصوصى و دولتي، برقرارى ارتباط بين‌المللى با نهادها و ارگان‌هاى جهانگردى خارجي، شرکت در سمينارها، اجلاس‌ها، نمايشگاه‌ها و مجامع بين‌المللى جهانگردي، ارائه تسهيلاتى نظير بروشور، جزوه و نقشه حاوى اطلاعات مورد نياز براى راهنمائى سياحان داخلى و خارجى نظارت بر کار دفاتر خدمات مسافرتي، توسعه و تبليغات ايرانگردى و جهانگردى در سطح کشور تشکيل گرديد.